امروزه تامین سوخت ازجمله چالش‌های اصلی معادن کشور است که در حوزه‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. از طرفی با توجه به استفاده معدنکاران از ماشین‌آلات قدیمی شاهد هستیم که مصرف سوخت هم روند افزایشی به خود گرفته است.

در ادامه سهمیه کافی به معادن تخصیص نیافته است و باعث شده که معدنکاران به سمت بازار آزاد پیش رفته و مباحثی همچون قاچاق سوخت مطرح شود. ریشه مشکل هر چه هست، معدنی‌ها از دولت انتظار دارند که یک‌بار برای همیشه مشکل سوخت را حل کند.

متاسفانه معدنکاران با چالش‌هایی از جمله افزایش قیمت ، ضعف کیفیت و کاهش سهمیه در زمینه تامین سوخت روبه‌رو هستند. جدا از اینکه افزایش قیمت سوخت زنگ خطری جدی برای تعطیلی معادن است، مساله دیگر بی‌کیفیتی سوخت است. بسیاری از معادن مجبور به خرید سوخت با قیمت بسیار بالا ‌آن هم از منابع غیررسمی هستند.

در ادامه کیفیت پایین سوخت استهلاک ماشین‌آلات معدنی را افزایش داده و خسارت‌ جدی‌ای برای معدنکاران ایجاد کرده است. مساله دیگر سهمیه سوخت است که برای معدنی‌ها به اندازه کافی نبوده و باعث شده که بسیاری از معادن برای ادامه فعالیت ناچار به استفاده از سوخت قاچاق شوند. در ادامه باید گفت که متاسفانه سهمیه‌های گازوئیل نیز به‌ طور مرتب کاهش یافته و درنتیجه تامین سوخت لازم برای ادامه فعالیت معادن با مشکل مواجه شده است. البته این مساله نه‌‌تنها در نیمه دوم سال بلکه در تابستان هم وجود دارد اما در فصل سرما به‌صورت خاص‌تری خود را نشان می‌دهد. مسائلی که نشان می‌دهد برای حل آن هیچ زیرساختی تعریف نشده است! اما شرایط مذکور، معادن کشور به خصوص کوچک‌تر‌ها را در وضعیتی قرار داده که حاشیه سود آنها روند نزولی به خود گرفته و در این بین کوچک‌‌ترین هزینه اضافی می‌تواند ‌ تولید را با چالش مواجه کند در حالی که در گذشته معادن می‌‌توانستند هزینه‌ها را مدیریت کرده و توسعه یابند اما حالا که ماشین‌آلات فرسوده شده‌اند،

دیگر ابزار لازم برای تولید نیز فراهم نیست. کارشناسان در این خصوص باور دارند که دولت باید دست بجنباند ‌چرا که در غیر این صورت بخش معدن به حاشیه خواهد رفت.‌ در واقع مسوولان سیاست‌هایی را در پیش می‌گیرند که تناقض دارد. از یک طرف آنها انتظار افزایش تولید دارند و از طرف دیگر محدودیت‌ها مانع فعالیت بخش تولید می‌شود. سیاست‌هایی که باعث تنش بین حلقه‌های زنجیره فولاد و صنایع معدنی شده و فشار را بر تولیدکننده مضاعف کرده است در حالی که مسوولان معدنی بارها از مساله تامین سوخت معادن سخن گفته‌اند حالا تاکید می‌شود که لازم است تامین پایدار و قیمت‌گذاری مناسب سوخت در دستور کار فوری دولت قرار گیرد.

رنج معدنکاران از دوگانگی سیاست‌ها
در این خصوص مهرداد اکبریان، رییس انجمن سنگ‌آهن ایران گفت: سیاست‌های دوگانه دولت، مشکلات بزرگی برای معادن ایجاد کرده و تولیدکنندگان نیازمند تامین انرژی، قیمت‌گذاری منطقی و حمایت واقعی برای صادرات هستند.

وی اظهار کرد: متاسفانه برخی اطلاعات غلط به رییس مجلس داده و سخنانی از تریبون مجلس مطرح شد که با واقعیت فاصله زیادی داشت. در واقع ما سالانه بیش از ۵۰هزار میلیارد تومان حقوق دولتی و بهره‌برداری از معادن دریافت می‌کنیم و این رقم در حال افزایش است اما نسبت به درآمد واقعی معدن بسیار بالاست و همیشه مورد اعتراض تولیدکنندگان بوده است.

اکبریان افزود: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات معادن، تامین سوخت است. مشکل اصلی، کمیت و کیفیت سوخت است نه صرفا قیمت آن. بسیاری از معادن مجبور به خرید سوخت با قیمت بسیار بالا از منابع غیررسمی می‌شوند و کیفیت پایین سوخت استهلاک ماشین‌آلات را افزایش می‌دهد و خسارت‌های جدی ایجاد می‌کند.

به گفته وی، هزینه‌های بالاسری و فشارهای دولت معادن کوچک و متوسط را در موقعیتی قرار داده که حاشیه سود آنها بسیار پایین است و کوچک‌ترین هزینه اضافی می‌تواند فعالیت‌های تولید را با مشکل مواجه کند. در گذشته معادن می‌توانستند با درآمد خود توسعه یابند و حتی مشارکت اجتماعی ایجاد کنند اما امروزه ابزار لازم برای تولید حداقلی نیز فراهم نیست.

رییس انجمن سنگ‌آهن ایران به سیاستگذاری‌های دوگانه دولت انتقاد کرد و گفت:‌ از یک طرف انتظار افزایش تولید و رشد اقتصادی وجود دارد و از طرف دیگر محدودیت‌ها و قوانین دست‌وپاگیر مانع فعالیت بخش تولید می‌شود. این سیاست‌ها باعث تنش میان حلقه‌های زنجیره فولاد و صنایع معدنی شده و مسوولیت مستقیم بر دوش تولیدکننده افتاده است.

وی همچنین درباره صادرات اظهار کرد: با تحریم‌ها و محدودیت‌های داخلی، بازار خارجی و داخلی کوچک شده است. ظرفیت تولید کنسانتره و گندله کشور بسیار بیشتر از تولید فعلی است اما فرصت‌ها از دست می‌رود. دولت باید ابزار لازم برای تولید، تامین انرژی، قیمت‌گذاری منطقی و حمایت از صادرات را فراهم کند.

اکبریان تاکید کرد که بدون حمایت دولت، ادامه فعالیت معادن با مشکلات جدی روبه‌رو است و منافع اقتصادی ملی تهدید می‌شود. دولت باید یک بار برای همیشه بین توسعه و تعطیلی تصمیم بگیرد و ابزار لازم برای تولید پایدار را در اختیار بخش معدن قرار دهد.

مسوولان چه می‌گویند؟
پیشتر محمد اتابک، وزیر صمت با بیان اینکه در بخش معادن با چالش انرژی و سوخت مواجهیم، گفت: برای تامین سوخت معادن برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده‌ است و باید آنها را تغذیه و پایش کنیم تا اتفاقی برای معادن نیفتد.

ابراهیم شیخ، معاون صنایع عمومی وزارت صمت به‌تازگی درباره آخرین وضعیت اختصاص سهمیه سوخت واحدهای صنعتی و صنفی در پاییز امسال اظهار کرده بود که وزارت صمت بلافاصله پس از درخواست شرکت پالایش و پخش با دریافت داده‌های مصرف سوخت مصرفی واحدهای صنعتی، صنفی و معدنی در سراسر کشور الگوی مصرف و فرمول محاسبه سهمیه سالانه براساس تولید را به دستگاه‌های اجرایی مربوط اعلام کرده است.

وی تاکید کرد: نیاز به نفت و گاز صنایع براساس داده‌های سامانه جامع تجارت و میزان افزایش یا کاهش تولید با فرمول مربوطه محاسبه و از طریق مکاتبات اداری در مهرماه ۱۴۰۴ به ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ابلاغ شده است.

شیخ با گلایه از تعلل مسوولان شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در اختصاص سهمیه سوخت واحد‌های صنعتی و صنفی گفته بود که وزارت صمت بلافاصله پس از درخواست این شرکت با دریافت داده‌های مصرف سوخت واحد‌های صنعتی، صنفی و معدنی در سراسر کشور الگوی مصرف و فرمول محاسبه سهمیه سالانه براساس تولید را به دستگاه‌های اجرایی مربوطه اعلام کرده است.

معاون صنایع عمومی وزارت صمت تصریح کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت در حمایت از صنایع و معادن و استمرار تولید آماده هرگونه همکاری بین‌بخشی در دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی است.

در این رابطه محمدمسعود سمیعی‌نژاد، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته بود: با دستور وزیر صمت، کارگروهی در زمینه تامین سوخت زمستانی برای فولاد و صنایع معدنی شکل گرفته است.

او افزود: با هماهنگی وزارتخانه‌های نفت و نیرو، سیاست کاهش توقف در فولاد و صنایع معدنی در برنامه این سازمان قرار دارد.

رییس هیات‌عامل ایمیدرو ادامه داد: در همین راستا، مصرف صنایع انرژی‌بر را به‌صورت استانی تقسیم‌بندی کرده‌ایم تا استان‌ها خود مصرف را مدیریت کنند و سهمیه گاز نیز براساس نوع صنعت و ارزش تولید تقسیم شود.

سمیعی‌نژاد گفت: برای کاهش توقف تولید با توجه به کمبود گاز در فصل زمستان، مقرر شده تعمیرات سالانه صنایع بزرگ به صورت دوره‌ای در دوران توقف عملیاتی شود. معاون وزیر صمت افزود: همچنین با دستور وزیر صمت کارگروهی در زمینه تامین سوخت زمستانی برای فولاد و صنایع معدنی شکل گرفته است.

وی گفت: برای دستیابی به رشد ۱۳‌درصدی بخش معدن در بخش تولید حدود ۳۰‌میلیارد دلار و با احتساب بخش زیرساخت طبق ارزیابی خانه معدن، ۵۵‌میلیارد دلار نیاز است.

رییس هیات‌عامل ایمیدرو، دو مزیت مهم رقابتی ایران در بخش معدن در مقایسه با کشور‌های منطقه را موادمعدنی فراوان و انرژی گازی عنوان کرد.
منبع: جهان صنعت