به گزارش بیرونیت، در ماههای اخیر، وزارت صمت بهجای آنکه مرکز هدایت و سیاستگذاری تولید و تجارت کشور باشد، درگیر مجموعهای از تصمیمهای شتابزده، جابهجاییهای پیدرپی و حساسیتهای غیرضروری شده است. وزیر صمت همچنان با ذهنیت یک مدیر بنگاه به اداره این وزارتخانه میپردازد؛ در حالی که جایگاه او اقتضا میکند همچون یک دولتمرد عمل کند. مدیر بنگاه معمولاً در محیطی محدود، سلسلهمراتبی و سودمحور فعالیت میکند؛ اما دولتمرد باید در سطح ملی بیندیشد، با افق بلندمدت تصمیم بگیرد، با نهادهای مختلف تعامل کند و پیامدهای سیاستهای خود را در مقیاس جامعه و اقتصاد ارزیابی کند.
رفتارهای اخیر وزیر نشان میدهد که نگاه بنگاهی بر تصمیمسازی او غلبه دارد: واکنشهای احساسی به نحوه مطرح شدن نامش در یک برنامه تلویزیونی، برجسته کردن نقش افرادی فاقد مسئولیت رسمی در جریان تصمیمگیری، و سپردن امور کارشناسی به اشخاصی که در ساختار وزارتخانه جایگاه تعریفشدهای ندارند. چنین نشانههایی با رفتار یک دولتمرد فاصله دارد و موجب تضعیف فضای کارشناسی میشود.
از سوی دیگر، وزیر صمت نه پشتوانه سیاسی قدرتمندی در دولت دارد، نه جایگاه مشخصی در میان کارشناسان و تشکلهای تخصصی، و نه وضعیت پایداری در مجلس. همین نبود تکیهگاه باعث شده تصمیمها رنگ واکنشگرایی بگیرد و وزارتخانه بهجای تمرکز بر مسائل کلان صنعت و تجارت، درگیر حاشیهها و تغییرات بیهدف شود.
وزارت صمت نهادی راهبردی است و اداره آن نیازمند رفتار و نگاه یک دولتمرد است؛ کسی که بتواند میان بخشهای مختلف اقتصاد هماهنگی ایجاد کند، صدای کارشناسی را مبنا قرار دهد، از تصمیمهای احساسی فاصله بگیرد و سیاستگذاری بلندمدت و پایدار ارائه دهد. دولتمرد باید مشورتپذیر، شفاف، آیندهنگر و ثباتساز باشد. او باید بداند تصمیمهایش تنها یک سازمان را تحت تأثیر قرار نمیدهد، بلکه بر مسیر اقتصاد، تولید، تجارت و سرمایهگذاری کشور اثر دارد.
در مقابل، نگاه بنگاهی، شاید در محیط خود مؤثر باشد، اما در اداره یک وزارتخانه بزرگ، منجر به سردرگمی، بیاعتمادی و ناپایداری میشود. وزارتخانهای با چنین گسترهای از مأموریتها نمیتواند بر پایه سلیقه فردی یا واکنشهای لحظهای اداره شود.
برای خروج از وضع موجود، وزارتخانه باید ساختار مدیریتی خود را بازآرایی کند و نقش افراد غیررسمی و فاقد مسئولیت مشخص را از روند تصمیمسازی کنار بگذارد. همچنین لازم است نظام مشورتی و کارشناسی احیا شود تا تصمیمها از مسیر تحلیلهای علمی و گفتوگوی تخصصی عبور کند. وزارتخانه باید از تغییرات شتابزده فاصله بگیرد، ارتباط خود را با دولت، مجلس و بخش خصوصی تقویت کند و برنامهای روشن، قابل سنجش و مبتنی بر ثبات ارائه دهد.
وزارت صمت زمانی میتواند به نقش واقعی خود بازگردد که وزیر آن مانند یک دولتمرد عمل کند نه یک مدیر بنگاه. فاصله گرفتن از ذهنیت بنگاهی و حرکت بهسوی رفتار دولتمردانه، بر پایه ثبات، شفافیت، تعامل و آیندهنگری، نه انتخابی اختیاری، بلکه ضرورتی حیاتی برای آینده تولید و تجارت کشور است.
