به گزارش بیرونیت، از ابتدای فروردین تا پایان شهریور امسال ۳۸ میلیون و ۵۳۲ هزار تن انواع محصولات معدنی و صنایع معدنی به ارزش ۷ میلیارد و ۱۰۷ میلیون دلار صادر شده است. این یعنی هر تن کالای صادراتی، به‌طور میانگین ۱۸۴ دلار ارزش داشته است.

این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۰۸ دلار به ازای هر تن بود؛ یعنی میانگین ارزش هر تن صادرات معدنی ایران در یک سال گذشته ۱۲ درصد کاهش یافته است.

افزایش حجم صادرات از ۳۱ میلیون تن به بیش از ۳۸ میلیون تن در کنار افت ۲۴دلاری ارزش هر تن، پیام مهمی دارد: سبد صادراتی ایران خام‌تر شده است.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد این افت می‌تواند ناشی از افزایش سهم مواد خام و نیمه‌خام در ترکیب صادرات، کاهش قیمت جهانی برخی محصولات معدنی، تخفیف‌های صادراتی به‌دلیل محدودیت بازارها و رکود صنایع پایین‌دستی و کاهش ظرفیت فرآوری داخلی باشد.

کارشناسان معتقدند افزایش وزن صادرات در کنار کاهش ارزش، نشان‌دهنده ضعف در توسعه زنجیره ارزش و صنایع پایین‌دستی است؛ موضوعی که دوباره بحث خام‌فروشی را در مرکز توجه قرار می‌دهد.

نتیجه کلی روشن است: ایران امسال بیشتر فروخته، اما ارزان‌تر. این روند اگر اصلاح نشود، می‌تواند نشانه‌ای از فاصله گرفتن از هدف کلیدی «ارزش‌افزوده‌آفرینی» در بخش معدن و صنایع معدنی باشد.

به گزارش بیرونیت، کارشناسان بر این باورند که خام‌فروشی در شرایطی که بازار داخلی ندارد، پدیده‌ای طبیعی در اقتصاد است و دولت به‌جای بستن عوارض صادراتی روی مواد معدنی و زنجیره ارزش افزوده این مواد، بهتر است سیاست‌های تشویقی برای توسعه صنایع پایین‌دستی در نظر گیرد و به‌جای تنبیه صادرکنندگان با ابزار عوارض، به تشویق آنان با ابزارهای گوناگون برای ایجاد زنجیره ارزش افزوده این مواد در کشور بپردازد.