براساس تحلیل‌های اخیر ایالات‌متحده وارد دوران تازه‌ای از امنیت منابع شده است. این کشور با امضای توافقنامه‌‌های جدید با استرالیا و مالزی و مذاکرات نهایی با ژاپن گام‌های قاطعی برای تضمین دسترسی پایدار به مواد معدنی حیاتی برداشته است؛ موادی که ستون فقرات فناوری‌های نوین از خودروهای برقی و سامانه‌های انرژی تجدیدپذیر گرفته تا فناوری‌های پیشرفته دفاعی را تشکیل می‌دهند.

با توجه به عقب‌نشینی اخیر چین و اعلام اینکه این کشور عملا اجرای کنترل‌های صادراتی بیشتر بر عناصر نادر خاکی را به حالت تعلیق درآورده و تحقیقات علیه شرکت‌های آمریکایی را خاتمه خواهد داد،‌ این گمانه‌زنی مطرح می‌شود که آمریکا در حال گذار از وابستگی به سمت رهبری است. ترامپ با هم‌راستاسازی سیاست تجاری و توان صنعتی آمریکا را در مرکز زنجیره تامین ایمن قرار داده است که امنیت ملی را تقویت، رشد انرژی پاک را تسریع و استقلال منابع را به یکی از ویژگی‌های بنیادین اقتصاد آمریکا بدل می‌کند.

توافق‌های اخیر دونالد ترامپ فراتر از دیپلماسی تجاری هستند؛ تا جایی که نشانه یک چرخش راهبردی به‌سوی استقلال از بازاری‌ شناخته می‌شوند که برای سال‌ها تحت سلطه چین بوده است. برای مدت طولانی، جاه‌طلبی‌های صنعتی و انرژی ایالات‌متحده به نقطه‌ای وابسته بود که کنترل جهانی فرآوری این مواد را در دست داشت اما اکنون با تحکیم روابط با متحدان کلیدی در حوزه هند–پاسیفیک، آمریکا پیامی روشن به جهان می‌فرستد: دیگر حاضر نیست برای رشد و توسعه خود متکی به رقبایش باشد.

برای نخستین‌بار در چند دهه گذشته مشارکت‌های تازه، پایه‌های آینده‌ای مستقل، مقاوم و رقابتی را پی‌ریزی می‌کنند؛ آینده‌ای که در آن نوآوری آمریکایی نه توسط گلوگاه‌های خارجی محدود بلکه با دسترسی پایدار و قابل اعتماد به منابع حیاتی، تغذیه و تقویت می‌شود.

با اجرایی شدن این توافقنامه‌ها، آمریکا نه‌تنها توانایی خود را در دستیابی به مواد خام افزایش داده است بلکه ظرفیت داخلی خود برای تصفیه، فرآوری و بازیافت این مواد را نیز تقویت می‌کند. کاهش وابستگی واردات از چین به صنایع آمریکایی ثباتی می‌دهد که برای برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بلندمدت به آن نیاز دارند.

در قالب این توافق‌ها کشورهایی چون مالزی تعهد داده‌اند که هیچ محدودیت یا ممنوعیتی بر صادرات عناصر نادر خاکی به ایالات‌متحده اعمال نکنند؛ تعهدی که با چارچوب‌های همکاری مشابه با تایلند، کامبوج، استرالیا و ژاپن تقویت می‌شود. نتیجه این هماهنگی، ایجاد شبکه‌ای از تامین مبتنی بر اعتماد و شفافیت است. عاملی کلیدی برای تضمین آنکه فناوری‌های آینده به‌ویژه در حوزه باتری خودروهای برقی، صنایع هوافضا و تولید نیمه‌هادی‌ها، از ورودی‌های امن، اخلاقی و مقیاس‌پذیر بهره‌مند شوند.

شکل‌گیری موجی از ثبات
کاهش در معرض قرار گرفتن در برابر کنترل‌های صادراتی چین به معنای قیمت‌گذاری پیش‌بینی‌پذیرتر و اطمینان بیشتر برای سرمایه‌گذاران است؛ امری که توسعه مراکز فرآوری داخلی و فناوری‌های انرژی پاک را تسریع می‌کند. اثرات این تغییرات، از بخش معدن گرفته تا انرژی و فناوری، موجی از ثبات و رشد ایجاد می‌کند. حرکتی که صرفا درباره تامین منابع نیست بلکه درباره بازپس‌گیری کنترل بر ورودی‌های صنعتی‌ای است که اقتصاد مدرن را تعریف می‌کنند. با تمرکز بر همکاری با متحدان و تقویت ظرفیت داخلی، ایالات‌متحده در حال پی‌ریزی آینده‌ای است که ویژگی اصلی آن نوآوری، تاب‌آوری و استقلال انرژی واقعی خواهد بود.

برای صنعت معدن ایالات متحده، این تحولات نقطه‌عطفی تاریخی به‌شمار می‌آیند. وضوح و اطمینانی که این توافق‌های تجاری ایجاد کرده‌اند، ثبات مورد نیاز برای رشد مسوولانه و رقابتی را در اختیار شرکت‌های معدنی آمریکایی قرار می‌دهد. با دسترسی قابل اعتماد به مواد خام از سوی متحدان، شرکت‌های معدنی می‌توانند تمرکز خود را بر استخراج کارآمد، رعایت استانداردهای بالای زیست‌محیطی و توسعه فرآوری با ارزش‌افزوده در داخل آمریکای شمالی بگذارند.

در همین حال همسویی جدید سیاست‌های تجاری و راهبردهای منابع طبیعی موانعی را که پیشتر روند سرمایه‌گذاری و توسعه پروژه‌ها را کند می‌کرد، از میان برمی‌دارد. کاهش ریسک مالی، تسریع در صدور مجوزها و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران، زمینه‌ساز شکل‌گیری مشارکت‌های تازه و پروژه‌های مشترک میان تامین‌کنندگان متحد خواهد شد.

پتانسیل اقتصادی این تحولات چشمگیر است: میلیاردها دلار ارزش‌افزوده در بخش معدن و‌ هزاران شغل جدید با دستمزد بالا در ایالت‌هایی همچون نوادا و وایومینگ ایجاد خواهد شد. با این حال فراتر از دستاوردهای اقتصادی، این تحرکات نشانه تغییری عمیق‌تر هستند که شامل گذار از وابستگی به رهبری است. با هم‌راستاسازی سیاست تجاری و توان صنعتی، ایالات متحده خود را در مرکز زنجیره تامین ایمن و متحدی قرار داده است که امنیت ملی را تقویت، رشد انرژی پاک را تسریع و استقلال منابع را به یکی از ویژگی‌های بنیادین اقتصاد آمریکا بدل می‌کند.

راهبرد تجاری رییس‌جمهور ترامپ بستری تازه برای آینده‌ای قدرتمندتر و ایمن‌تر در صنعت آمریکا فراهم کرده است. این توافق‌ها صرفا درباره دسترسی به مواد معدنی نیستند بلکه درباره بازگرداندن کنترل، اعتماد و رقابت‌پذیری به قلب اقتصاد ایالات متحده‌ هستند.

با پرورش مشارکت‌های پایدار، تشویق سرمایه‌گذاری داخلی و اولویت دادن به تولید در خاک آمریکا، کشور در حال بازسازی بنیان قدرت صنعتی خود است. از انرژی پاک گرفته تا سامانه‌های دفاعی پیشرفته، تمام بخش‌هایی که به مواد معدنی حیاتی وابسته‌ هستند، از زنجیره تامینی سود خواهند برد که بر پایه اعتماد، شفافیت و شکوفایی مشترک استوار است. در نهایت باید گفت مسیر پیش‌رو روشن است. از طریق تداوم همکاری با متحدان و سرمایه‌گذاری جسورانه در توانمندی‌های داخلی، ایالات‌متحده می‌تواند جایگاه خود را به‌عنوان استاندارد جهانی امنیت منابع و نوآوری صنعتی تثبیت کند.

چین کوتاه آمد
کاخ سفید اعلام کرد که چین عملا اجرای کنترل‌های صادراتی بیشتر بر عناصر خاکی کمیاب را به حالت تعلیق درآورده و تحقیقات علیه شرکت‌های آمریکایی در زنجیره تامین نیمه‌ رساناها را خاتمه خواهد داد. اخیرا کاخ سفید اطلاعاتی منتشر کرد که برخی جزئیات پیمان تجاری مورد توافق دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا و شی جین‌پینگ همتای چینی‌اش را که هدف آن کاهش تنش‌ها میان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان بود، تشریح می‌کند.

کاخ سفید اعلام کرد: طبق این توافق، چین مجوزهای عمومی معتبر برای صادرات عناصر خاکی کمیاب، از جمله گالیوم، ژرمانیوم، آنتیموان و گرافیت را به نفع کاربران نهایی آمریکا و تامین‌کنندگان آنها در سراسر جهان صادر خواهد کرد که به معنای حذف موثر کنترل‌هایی است که چین در آوریل ۲۰۲۵ و اکتبر۲۰۲۲ اعمال کرده بود. آمریکا و چین پیش از این اعلام کرده بودند که پکن کنترل‌های محدودکننده‌تر اعلام شده در اکتبر ۲۰۲۵ را به مدت یک‌سال به حالت تعلیق در خواهد آورد.

واشنگتن همچنین برخی تعرفه‌های به اصطلاح متقابل ترامپ علیه چین را برای یک‌سال دیگر متوقف خواهد کرد و برنامه‌هایی را برای اجرای تعرفه ۱۰۰‌درصدی بر صادرات کالاهای چین به آمریکا که برای نوامبر تهدید شده بود، متوقف می‌کند. کاخ سفید اعلام کرد: آمریکا انقضای برخی استثنائات تعرفه‌ای بخش ۳۰۱ را که در حال حاضر قرار است در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۵ منقضی شود تا ۱۰نوامبر۲۰۲۶ تمدید خواهد کرد.

نشست تاریخی میان ترامپ و شی، اولین دیدار رو در رو آنها در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، شاهد تثبیت روابط رهبران در کوتاه‌مدت پس از تشدید جنگ تجاری بود که بازارها را آشفته کرده و ترس از رکود جهانی را برانگیخته بود.

کاخ سفید اعلام کرد: طبق توافق آنها، چین موافقت کرد که در مقابل توافق آمریکا برای لغو گسترش محدودیت‌های شرکت‌های چینی، کنترل‌های گسترده بر مواد ضروری عناصر خاکی کمیاب را متوقف کند. چین از تسلط خود در فرآوری عناصر خاکی کمیاب به عنوان اهرم استفاده و تهدید کرده بود که جریان آنها را به آمریکا و کشورهای متحد محدود خواهد کرد.

آمریکا همچنین موافقت کرد که تعرفه مربوط به فنتانیل را از ۲۰‌ به ۱۰‌درصد کاهش دهد در حالی که چین خرید سویا و سایر محصولات کشاورزی آمریکایی را از سر خواهد گرفت. آمریکا اعلام کرده است که چین در طول فصل جاری ۱۲‌میلیون تن سویا و حداقل ۲۵‌میلیون تن در سال برای سه سال آینده خریداری خواهد کرد.
ترامپ جمعه گذشته اعلام کرد: اگر چین به سختگیری در صادرات فنتالین ادامه دهد، مایل است تمام تعرفه‌های مربوط به آن را حذف کند. ترامپ روز جمعه در هواپیمای ایر فورس وان به خبرنگاران گفت: به محض انجام این کار ۱۰‌درصد دیگر را نیز حذف خواهد کرد.
آمریکا همچنین روز شنبه اعلام کرد که پکن اقداماتی را برای از سرگیری ارسال محموله‌ها به کارخانه‌های چینی شرکت تراشه‌ساز هلندی «نکسپریا» انجام خواهد داد. این اقدام احتمالا نگرانی‌ها در مورد ارسال تراشه را که تولید خودرو را در پی تشدید جنگ تجاری میان چین و آمریکا تهدید کرده بود، کاهش خواهد داد.

طبق گزارش بلومبرگ اگرچه این توافق تنش‌ها را آرام کرده اما این پیمان ممکن است آتش‌بس کوتاه‌مدتی در یک جنگ تجاری طولانی‌مدت باشد که قرار است فقط یک‌سال طول بکشد و با وجود پرداختن به برخی مسائل مهم و با توجه به اینکه هر دو طرف امتیازات کلیدی را به دست آورده‌اند این توافق نتوانسته به طور جامع به تمام مسائل موجود در قلب جنگ تجاری آمریکا و چین و سایر نقاط حساس ژئوپلیتیکی بپردازد.
منبع: روزنامه جهان صنعت