این ۱۷ عنصر که در تولید تجهیزات پیشرفته از جمله باتری‌های خودروهای برقی، توربین‌های بادی، صنایع نظامی و فناوری‌های دیجیتال کاربرد دارند، امروز نقشی فراتر از یک منبع معدنی ایفا می‌کنند و به ابزار قدرت در روابط بین‌الملل بدل شده‌اند.

به گزارش مراکز مطالعاتی بین‌المللی، بیش از ۶۰ درصد تولید جهانی عناصر نادر خاکی در اختیار چین است. پکن با تمرکز بر استخراج، فرآوری و صادرات این مواد، موقعیتی راهبردی در زنجیره تأمین جهانی ایجاد کرده است. آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن نیز تلاش دارند با سرمایه‌گذاری در معادن جدید و تنوع‌بخشی به منابع واردات، وابستگی خود به چین را کاهش دهند.

کارشناسان ژئوپلیتیک می‌گویند کنترل بر بازار عناصر نادر خاکی می‌تواند همچون اهرم فشار در مناسبات اقتصادی و حتی امنیتی مورد استفاده قرار گیرد. نمونه آن، هشدارهای گذشته چین به محدودسازی صادرات به کشورهایی است که در حوزه فناوری با این کشور در رقابت مستقیم قرار دارند.

ایران نیز با برخورداری از ذخایر بالقوه عناصر نادر خاکی در برخی نقاط کشور، می‌تواند جایگاهی قابل توجه در این معادله جهانی به دست آورد. با این حال، بهره‌برداری از این منابع نیازمند سرمایه‌گذاری در فناوری‌های فرآوری، همکاری‌های بین‌المللی و تدوین استراتژی ملی برای مدیریت این ذخایر است.

تحلیلگران تأکید دارند که در آینده‌ای نه چندان دور، عناصر نادر خاکی همان نقشی را در سیاست و اقتصاد جهانی ایفا خواهند کرد که نفت طی قرن گذشته داشته است. از این رو، بسیاری از کشورها رقابت برای کشف، استخراج و فرآوری این منابع را به‌عنوان بخشی از امنیت ملی خود دنبال می‌کنند.