در حالی که توجه زیادی به فعالیت‌های صورت گرفته در آب‌های بین‌المللی که تحت نظارت سازمان بستر دریاهای بین‌المللی (ISA) قرار دارند، معطوف شده است، کشورهای مختلفی نیز وجود دارند که به‌طور فعال در حال جست‌وجوی معادن زیر دریایی یا صدور مجوزهای اکتشاف در مناطق اقتصادی انحصاری خود هستند. 

در اینجا فهرستی از ۱۳ کشور که درحال‌حاضر فعال یا در حال اکتشاف معادن زیر دریایی در مناطق اقتصادی انحصاری خود هستند، ارائه داده‌ایم. البته فعالیت‌های معدن‌کاری زیر دریایی در سراسر جهان گسترده است و به محض به‌روزرسانی این نوشتار، قطعا کشورهای جدیدی برای اضافه شدن به فهرست پیدا می‌شوند.

۱۳. شیلی
شیلی کشوری باریک در سواحل غربی امریکای جنوبی است که منطقه اقتصادی انحصاری (EEZ) آن بسیار وسیع بوده و تقریباً پنج برابر مساحت خشکی کشور است. جغرافیای زیر دریایی در این منطقه به‌خوبی مطالعه شده است، زیرا کشور به‌ویژه در معرض سونامی‌های ناشی از لغزش‌های زیر دریایی قرار دارد. تحقیقات اخیر توسط لوکیا ویلار-مونیوز و دیگران، مجموعه وسیعی از منابع معدنی زیر دریایی مختلف را آشکار کرده است که شامل گرهک‌های پلی متال، سولفیدهای توده‌ای کف دریا، پوسته‌های غنی از کبالت و هیدرات‌های گازی می‌باشد. اکتشافات بیشتر برای تشخیص دقیق این منابع لازم است.

۱۲. برزیل
آژانس ملی معدن‌کاری برزیل (ANM) استخراج ماسه و سنگ آهک از سیستم دریایی ساحلی خود را مجاز کرده است. حدود ۷۶۵ درخواست برای استخراج معادن زیر دریایی در منطقه اقتصادی انحصاری (EEZ) برزیل دریافت شده است که از این تعداد، ۴۴ درخواست در انتظار اجازه برای شروع استخراج و ۵۰ درخواست دیگر، مجوز استخراج را دریافت کرده‌اند. در عمق بیشتر و دور از ساحل، خط برجستگی"ریو گراند رایز" درحدود ۱۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی خط ساحلی برزیل قرار دارد. در این منطقه، پوسته‌های غنی از کبالت و فرومنگنز شناسایی شده‌اند. شرکت "کمپانی تحقیقاتی منابع معدنی" از سال ۲۰۱۵ قرارداد اکتشافی با ISA برای این منطقه منعقد کرده است، اما برزیل در سال ۲۰۱۸ درخواست خود را برای ادعای این منطقه نسبت به مرزهای قاره‌ای به کمیسیون سازمان ملل ارسال کرده است.

۱۱. افریقای جنوبی
افریقای جنوبی صنعت معدن‌کاری الماس بزرگ و پیشرفته‌ای دارد که قدمت آن به سال ۱۸۶۷ برمی‌گردد. طی دهه‌های گذشته، الماس‌ها به‌دلیل شسته شدن در رودخانه اورنج و سفر به اقیانوس اطلس در سواحل غربی پیدا شده‌اند. نخستین امتیاز انحصاری معدن‌کاری الماس در دریا در سال ۱۹۹۴ پایه‌گذاری شد. تعداد زیادی از شرکت‌ها در افریقای جنوبی کنسشن‌های معدن‌کاری الماس در دریا را در اختیار دارند و عملیات‌های معدن‌کاری فعال دارند. بزرگ‌ترین این شرکت‌ها شرکت با مسئولیت محدود"DeBeers Consolidated Mines است که توسط "Alexcor Ltd." و "Trans Hex Operations (Pty) Ltd." دنبال می‌شود.

۱۰. پاپوآ گینه نو
پاپوآ گینه نو یکی از نخستین کشورهایی بود که اجازه معدن‌کاری در اعماق دریا را در منطقه اقتصادی انحصاری خود صادر کرد "Solwara۱ " یک منبع سولفیدهای عظیم کف دریا است که در دریای بیسمارک در عمق حدود ۱۶۰۰ متر قرار دارد و غنی از مس و طلا می‌باشد. این منبع توسط "Nautilus Minerals Inc" که یک شرکت کانادایی معدن‌کاری و اکتشاف در اعماق دریا بود، اکتشاف شد. یک برآورد از منابع معدنی در سال ۲۰۱۱ نشان داد که میانگین عیار مس در حدود ۷.۲ درصد است. سه دستگاه معدن‌کاری در کف دریا توسط "SMD" در بریتانیا ساخته شد که از سال ۲۰۱۱ آغاز شده و در سال ۲۰۱۶ تکمیل شد. متأسفانه "Nautilus Minerals" با مشکلات و تأخیرهای بزرگی مواجه شد و پروژه در اواخر سال ۲۰۱۹ زمانی که شرکت ورشکسته شد، به طور کامل کنار گذاشته شد. با این حال، منبع ۱-Solwara به‌خوبی مطالعه شده است و غلظت بالایی از مس دارد که ممکن است مکان مناسبی برای توسعه باشد.

۹. ساموآی امریکا
منطقه اقتصادی انحصاری ساموآی امریکا در کنار منطقه اقتصادی انحصاری جزایر کوک قرار دارد (جایی که مقادیر زیادی از گره‌های پلیمترال و صنعت معدن‌کاری در اعماق دریا به‌خوبی توسعه یافته است). شباهت‌های زمین‌شناسی زیر دریایی همراه با نمونه‌های مثبت از گره‌های پلی‌متال، این منطقه را به یک منطقه بسیار امیدوارکننده برای اکتشاف تبدیل کرده است. ساموآی امریکا دو اکتشاف برای بررسی زیستگاه‌های دریاهای عمیق اعلام کرده است. علاوه بر این، شورای توسعه اقتصادی ساموآی امریکا وارد توافقنامه‌ای با "Impossible Metals" برای اکتشاف فرصت‌های معدن‌کاری در اعماق دریا در ساموآی امریکا شده است.

۸.. عربستان سعودی
چندین ذخیره معدنی زیر دریایی عجیب در منطقه اقتصادی انحصاری عربستان سعودی در دریای سرخ وجود دارد، از جمله "Atlantis II Deep" که دارای لجن‌های غنی از فلزات است. فعالیت هیدروترمال در کف دریا در امتداد محور شکاف دریای سرخ در عمق حدود ۲۲۰۰ متر اتفاق می‌افتد. در برخی مناطق، لایه‌ای از شورابه بر روی این فعالیت‌ها قرار دارد که منجر به رسوب فلزات در لجن‌های غنی از فلزات می‌شود. این لجن‌ها دارای غلظت‌های بالای نیکل، مس، روی، طلا و نقره هستند. تحقیقات زیادی در دهه‌های ۱۹۶۰، ۷۰ و ۸۰ انجام شد که شامل معدن‌کاری آزمایشی توسط کشتی اکتشافی Sedco در سال ۱۹۷۹ می‌شد. با این حال، تولید تجاری هنوز آغاز نشده است.

۷.هند
هند در زمینه معادن زیر دریایی به‌شدت فعال شده و چندین ابتکار و مجوز در آب‌های بین‌المللی دارد که از این حرکت حمایت می‌کنند. ماموریت "Deep Ocean"، که در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، بودجه‌ای حدود ۵۰۰ میلیون دلار دارد و قصد دارد تکنولوژی و روش‌های اکتشاف معدن‌کاری در اعماق دریا را توسعه دهد.

۶. نامیبیا
الماس‌ها نخستین بار در سال ۱۹۰۸ در نامیبیا کشف شدند و صنعت معدن‌کاری الماس در این کشور به‌طور قابل‌توجهی گسترش یافته است. معدن‌کاری معادن حدود ۲۵ درصد از درآمد نامیبیا را تشکیل می‌دهد و این کشور حدود ۲ درصد از الماس‌های با کیفیت جواهر جهان را تولید می‌کند. بزرگ‌ترین شرکت معدن‌کاری الماس در نامیبیا "Namdeb" است که یک سرمایه‌گذاری مشترک ۵۰-۵۰ بین دولت نامیبیا و شرکت "DeBeers" می‌باشد. نخستین امتیاز استخراج معدن‌کاری دریایی در سال ۱۹۶۱ اعطا شد، اما معدن‌کاری الماس در دریا از سال ۱۹۹۰ شروع شد و کشتی "M.V. Louis G. Murray" نخستین محموله ۲۹،۰۰۰ قیراط را به ساحل آورد. شرکت "Debmarine Namibia" بزرگ‌ترین شرکت معدن‌کاری الماس در دریا در نامیبیا است. این شرکت درحال‌حاضر ۷ کشتی پشتیبانی تولید دارد و سالانه بیش از ۵۰۰،۰۰۰ قیراط تولید می‌کند.

۵. سوئد
خلیج بوتنیا، که بین سوئد و فنلاند قرار دارد، چگالی شگفت‌انگیزی از گره‌های پلیمترال در مساحتی حدود ۲۰۰ کیلومتر مربع دارد. وزارت تغییرات اقلیمی و امور تجاری سوئد در جولای ۲۰۲۳ مجوز اکتشاف به شرکت Scandinavian Ocean Minerals (SOM) اعطا کرد، و این شرکت در حال تحقیق و اکتشاف فعالانه این منبع معدنی زیر دریا است.

۴. ژاپن
در میانه سال ۲۰۲۴، بنیاد نیپون از کشف حدود ۲۳۰ میلیون تن خشک از گره‌های پلی متال در منطقه اقتصادی اختصاصی ژاپن نزدیک به مینامیتوریشیما خبر داد. ژاپن از معدن‌کاری در اعماق دریا به شدت حمایت می‌کند و چندین قرارداد اکتشاف مواد معدنی در دریاهای بین‌المللی با JOGMEC و DORD دارد. به همین دلیل، آنها به‌طور جدی به توسعه این منابع معدنی نگاه می‌کنند. بنیاد نیپون پیش‌بینی کرده است که آزمایش دستگاه‌های برداشت در سال ۲۰۲۵ انجام شود و تولید ممکن است تا سال ۲۰۲۶ آغاز گردد.

۳. چین
چین فعال‌ترین کشور جهان در زمینه دریافت مجوزهای معدنی زیر دریا در آب‌های بین‌المللی است و درحال‌حاضر پنج مجوز اکتشافی برای سه نوع مختلف مواد معدنی زیر دریا از سه سازمان مختلف دارد. در منطقه اقتصادی اختصاصی (EEZ) خود، چین به‌طور فعال در حال اکتشاف مواد معدنی زیر دریا است و تعدادی از نمونه‌برداری‌ها و آزمایش‌های جمع‌آوری مواد معدنی زیر دریایی را انجام داده است.

۲. نروژ
نروژ تاریخ دریانوردی طولانی و موفقی دارد؛ از وایکینگ‌ها در دوران قرون وسطی گرفته تا اکتشاف نفت و گاز در دریا. تخصص فنی و فرهنگ ایمنی آنها در عملیات‌های دریایی بی‌نظیر است و این مهارت‌ها را به معدن‌کاری در اعماق دریا منتقل کرده‌اند. مدیریت عملیات‌های دریایی نروژ از سال ۲۰۱۱ اقدام به انجام بررسی‌ها و جمع‌آوری داده‌های زیر دریا کرده است تا به‌طور بالقوه قسمت‌هایی از دریای نروژ را برای معدن‌کاری در اعماق دریا باز کند. فرآیند آغاز این فعالیت‌ها توسط وزارت انرژی نروژ در سال ۲۰۲۰ آغاز شد، ارزیابی‌ها و تحلیل‌های اثرات زیست‌محیطی در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ انجام شد و در نهایت دولت در ژانویه ۲۰۲۴ رای مثبت به این فرآیند داد. منطقه اقتصادی اختصاصی نروژ به‌طور عمده توسط خطوط گسلی با حرکت آهسته کنترل می‌شود. ذخایر سولفیدهای عظیم در کف دریا و لایه‌های غنی از کبالت در اطراف این گسل‌ها کشف شده است. اداره امور دریایی نروژ برآورد کرده است که حدود ۳۱۰ میلیون تن مواد معدنی در دریا وجود دارد، که شامل حدود ۳۸ میلیون تن مس و ۳ میلیون تن عناصر نادر خاکی است. اطلاعات بیشتر در مورد این منابع معدنی را می‌توان در مرور کلی منابع زیر دریایی در EEZ نروژ پیدا کرد.

۱. جزایر کوک
کشور جزایر کوک در قاره اقیانوسیه، اقیانوس آرام جنوبی، غرب جزایر پولینزیای فرانسه، شرق تونگا و جنوب غرب ساموآی امریکا واقع است. پایتخت جزایر کوک، شهر آواروآ با ۱۰ هزار نفر جمعیت می‌باشد. جزایر کوک پیشتاز حوزه حقوقی ملی در زمینه معدن‌کاری در اعماق دریا است، به دلیل ترکیبی از تحقیقات علمی عمیق و درک دقیق، منابع معدنی واقعی و کلاس جهانی که وسیع، متراکم و غنی از کبالت هستند، و همچنین مشارکت برخی از شرکت‌های برجسته و بازیگران صنعت معدن‌کاری در اعماق دریا. منطقه اقتصادی اختصاصی جزایر کوک از دهه ۱۹۷۰ میلادی به‌طور مستمر در معرض تحقیقات اکتشافی و سفرهای علمی زیر دریایی قرار داشته است و این تحقیقات به شناسایی و درک یک منبع بزرگ از گره‌های پلیمتال کمک کرده است. این منابع معدنی از نظر وسعت بسیار وسیع هستند، چگالی بالای گرهک‌ها (بیش از ۳۰ کیلوگرم در متر مربع در برخی مناطق) دارند و غنی از کبالت هستند. تاریخچه توسعه جزایر کوک را می‌توان در مقاله‌ای درباره ایجاد یک رژیم مجوزهای معدنی زیر دریا در این جزایر مطالعه کرد. در سال ۲۰۲۲، قراردادهای اکتشافی به سه شرکت از جمله CIIC، ) CSR یک زیرمجموعه از GSR و یک شرکت حفاری بلژیکی به نام DEME و Moana Minerals (وابسته به DRT و جان هالکارد) صادر شد. تولید تجاری در جزایر کوک ممکن است از سال ۲۰۲۸ آغاز شود.

دکتر خلیل رضایی، استاد زمین‌‌شناسی دانشگاه خوارزمی
مهندس زهرا جعفرزاده، پژوهشگر حوزه معدن
منبع: روزنامه روزگار معدن