مهدی فرهادی، تحلیلگر ابزارهای مالی، جایگاه بازار نقره در ایران و جهان را تشریح کرد. نقره (Silver) به‌عنوان یکی از فلزات گرانبها و باارزش و یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی با نماد Ag (Argentum) و عدد اتمی ۴۷ است. نقره فلزی نرم، سفیدرنگ، براق و جذاب است که در بین تمام عناصر، کمترین مقدار مقاومت ویژه الکتریکی و در بین تمام فلزات بیشترین رسانایی گرمایی را دارد. نقره در طبیعت به صورت خالص و به صورت آلیاژ طبیعی همراه با طلا و دیگر فلزات و همچنین در برخی سنگ‌های معدنی یافت می‌شود. بیشترین تولید نقره جهان به‌عنوان محصول جانبی از استخراج مس، نیکل، سرب و روی به دست می‌آید که همواره مورد توجه صنعتگران و سرمایه‌گذاران قرار داشته است. این فلز نه‌تنها در صنایع زیورآلات، الکترونیک، پزشکی و انرژی‌های تجدیدپذیرکاربرد دارد، بلکه به‌عنوان یک دارایی امن در زمان‌‌‌های عدم‌اطمینان اقتصادی نیز شناخته می‌شود. در این مقاله، به تحلیل بازار نقره در جهان و ایران خواهیم پرداخت.

کاربردهای نقره
نقره در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه به برخی از آنها می‌پردازیم:
صنعت زیورآلات و جواهرسازی: نقره یکی از مواد اصلی در ساخت زیورآلات و جواهرات است و به دلیل زیبایی و قیمت مناسب‌‌‌تر نسبت به طلا، محبوبیت زیادی دارد.

صنعت الکترونیک: با توجه به رسانایی الکتریکی بالای نقره، این فلز در تولید قطعات الکترونیکی، مانند حسگر‌‌‌های الکتریکی و مدارهای چاپی، به کار می‌رود. به‌غیر از تجهیزات مهم الکتریکی، نقره در لوازم‌خانگی نیز کاربرد وسیعی دارد. در تلویزیون‌‌‌های ‌پلاسما، الکترودهای نقره باعث ایجاد تصاویری با کیفیت بالاتر می‌شود.

پزشکی: نقره به دلیل خواص ضدباکتریایی خود در برخی از تجهیزات پزشکی و داروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. توسعه فناوری‌های نوین: پیشرفت در فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نوین مانند پنل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خورشیدی، صنعت هسته‌ای، تولید انرژی هسته‌ای و باتری‌‌‌‌‌‌‌‌‌های الکتریکی باعث افزایش تقاضا برای نقره شده است. این موضوع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به رشد پایدار قیمت نقره کمک کند.

منابع تامین نقره در جهان
نقره عمدتا از طریق استخراج از معادن قابل دستیابی است. این فلز معمولا به صورت ترکیبی با سایر فلزات مانند سرب، مس و روی در معادن یافت می‌شود. معادن نقره در نقاط مختلف جهان وجود دارند، اما بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نقره شامل مکزیک، چین و پرو هستند. پس از شناسایی معادن، مرحله استخراج آغاز می‎شود. این مرحله شامل حفاری، انفجار و خردکردن سنگ‎ها برای جدا کردن نقره از سایر موادمعدنی است. پس از استخراج، نقره باید فرآوری شود تا به شکل خالص‌‌‌تری درآید. این فرآیند شامل مراحل مختلفی مانند شست‌وشو، ذوب و تصفیه است که به جداسازی نقره از سایر فلزات کمک می‌کند. علاوه بر استخراج از معادن، نقره می‌‌‌تواند از بازیافت محصولات حاوی نقره نیز به دست آید. بازیافت نقره نه‌تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه هزینه‌‌‌های تولید را نیز کاهش می‌دهد. نقره به‌عنوان یک منبع ارزشمند، نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند. با توجه به افزایش تقاضا برای این فلز در صنایع مختلف، ضرورت استفاده بهینه و پایدار از منابع نقره بیش از پیش احساس می‌شود. همچنین، توجه به روش‌های بازیافت و کاهش ضایعات می‌‌‌تواند به حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی کمک کند.

سهم ۸۹‌تنی ایران از معادن نقره
بیشترین میزان نقره جهان از معادن آمریکای لاتین و آمریکای جنوبی استخراج می‌شود. براساس آمارهای سال ۲۰۲۳، کشور مکزیک با ۶۲۹۰ تن، بیشترین میزان استخراج نقره را در جهان به خود اختصاص داده است. این میزان، ۲۴‌درصد تولید کل جهان به شمار می‌رود. به عبارت دیگر مکزیک به‌تنهایی یک‌چهارم نقره جهان را تولید می‌کند.

بعد از مکزیک، چین با ۳۳۹۹تن، پرو با ۳۳۳۱تن، شیلی با ۱۶۱۷تن، بولیوی با ۱۳۲۶تن، لهستان با ۱۳۲۳تن، روسیه با ۱۲۳۶تن و استرالیا با ۱۰۷۱تن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نقره جهان به شمار می‌روند. سهم ایران از تولید نقره جهان در سال ۲۰۲۳، معادل ۸۹تن بود که این امر نشان‌‌‌دهنده برخورداری ایران از معادن نقره است.

بیشترین نقره معدنی ایران در استان‌‌‌های اصفهان، آذربایجان‌شرقی، سمنان، کرمان و خراسان رضوی تولید می‌شود.

از مهم‌ترین معادن ایران که در آنها فلز نقره استخراج می‌شود، می‌‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد. معدن مس سونگون در آذربایجان‌شرقی، معدن لاطلا در شهربابک کرمان، معدن زرمهر در خراسان‌رضوی، معدن رشم در دامغان سمنان و معدن طلای موته در اصفهان معادن شناخته‌شده نقره در ایران هستند. استخراج نقره به‌عنوان یک فرآیند پیچیده و چندوجهی، نیازمند توجه ویژه به جنبه‌‌‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌‌‌محیطی است.

با توجه به افزایش تقاضا برای نقره در بازارهای جهانی و کاربردهای متنوع آن، اهمیت به‌کارگیری روش‌های پایدار و مسوولانه در استخراج این فلز بیش از پیش احساس می‌شود. در نهایت، نقره نه‌تنها یک فلز گرانبهاست، بلکه نشانه‌‌‌ای از تمدن و پیشرفت بشری نیز محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت روزافزون این فلز در زندگی روزمره ما، آگاهی از فرآیند استخراج و استفاده پایدار از آن ضروری است.

همچنین نیما کرامت، کارشناس ارشد بازار مشتقه درمورد مزایای عرضه گواهی سپرده شمش نقره در بورس کالا به بیان ۴ نکته پرداخت.

با توجه به اینکه نخستین محموله شمش نقره به خزانه فلزات بورس‌کالا رسیده، راه‌‌‌اندازی معاملات این فلز گرانبها در دستور کار قرار گرفته است و امروز (سه‌‌‌شنبه ۲۰ آذرماه)، گواهی سپرده کالایی این فلز در بورس‌کالا عرضه می‌شود و معامله‌‌‌گران حقیقی یا اشخاص حقوقی می‌‌‌توانند با رصد بازار نقره به سرمایه‌گذاری در این فلز جذاب بپردازند که مزایای و محاسن زیادی هم برای سرمایه‌گذاران و هم برای بازار سرمایه و عمق بخشیدن این بازار می‌شود. گواهی سپرده شمش نقره برای اولین بار است که در بورس‌کالا عرضه می‌شود و در آینده معاملات نقد آن را شاهد خواهیم بود. اما در گذشته تنها قرارداد آتی نقره با دارایی پایه ساچمه‌‌‌های نقره موجود بود و سرمایه‌گذاران تنها روی این کالا می‌‌‌توانستند سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین عرضه گواهی سپرده کالایی شمش نقره می‌‌‌تواند برای اهالی بازار سرمایه بسیار خوشایند و خوش‌‌‌یمن باشد، چرا که در کنار این گواهی، به‌طور طبیعی سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری نیز توسعه پیدا خواهند کرد.

بزرگ‌ترین مزیت سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده شمش نقره
بزرگ‌ترین مزیت عرضه گواهی سپرده کالایی شمش نقره در بورس‌کالا، علاوه بر معاف از مالیات بودن آن در صورت عدم‌دریافت فیزیکی شمش، امکان و قابلیت خرید گواهی توسط متقاضیان حقیقی است و سرمایه‌گذاران با خرید این گواهی می‌‌‌توانند روی یک دارایی سرمایه‌گذاری کنند که به‌عنوان سپر تورمی عمل کند و خود را در برابر افزایش قیمت‌ها پوشش دهند، چرا که اونس جهانی نقره در جهان با قیمت دلار تعیین می‌شود.

گواهی سپرده کالایی شمش نقره بورس را جذاب می‌کند
به دلیل نبود تجهیزات و دستگاه‌‌‌های پیشرفته، در کشور تنها چند شرکت عرضه‌کننده و ضرب‌کننده شمش نقره هستند. همچنین توسعه ابزارهای سرمایه‌گذاری در کلاس‌‌‌های دارایی مختلف به عمق‌‌‌بخشیدن و جذاب شدن بازار کمک می‌کند و انتظار می‌رود در آینده سایر کالاها و کامودیتی‌‌‌ها مانند مس در بورس‌کالا هم عرضه شوند. به نظر نمی‌رسد ارزش گواهی معاملات شمش نقره به عرضه معاملات شمش نقره برسد، اما قطعا با استقبال زیاد سرمایه‌گذاران مواجه خواهد شد.

چرا شکل‌‌‌گیری صندوق سرمایه‌گذاری در شمش نقره بعید به نظر می‌‌‌رسد؟
شکل‌‌‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده نقره بعید به نظر می‌رسد، چرا که احتمالا در آینده شاهد مطالبه مدیران صندوق‌های طلا و تشکیل مجمع برای خرید و سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده شمش نقره هم خواهیم بود و به‌نظر نمی‌رسد صندوق سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده شمش نقره به صورت جداگانه شکل‌‌‌ بگیرد.

بازار مشتقه در انتظار گواهی سپرده نقره
به نظر می‌رسد در آینده معاملات فیوچر، قراردادهای آتی و معاملات اختیار گواهی سپرده شمش نقره را خواهیم داشت، اما شکل‌‌‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری در گواهی شمش نقره بعید به نظر می‌‌‌رسد، چرا که احتمال خرید و سرمایه‌گذاری در گواهی شمش نقره توسط سایر صندوق‌ها مانند صندوق‌های طلا وجود دارد. گواهی سپرده شمش نقره دارای عیار ۹۹۹.۹ است و اشخاص حقیقی تنها به میزان ۵۰کیلوگرم از این گواهی را می‌‌‌توانند خریداری کنند، اما اشخاص حقوقی محدودیتی در این زمینه ندارند.
منبع: دنیای اقتصاد