بررسی آمارهای بورس‌کالای ایران مربوط به معاملات بازار فیزیکی در روز چهارشنبه هفته گذشته نشان می‌دهد، به‌رغم آنکه عرضه انواع میلگرد در این روز نسبت به‌ روز معاملاتی مشابه هفته قبل (چهارشنبه ۱۸مهرماه) ۳۷‌درصد رشد کرد، اما حجم معاملات این محصول زنجیره فولاد، ۴۷‌درصد افت داشت. در معاملات هفته جاری رینگ صنعتی، همچنین خرید شمش فولادی نسبت به هفته قبل ۱۴.۵ درصد کاهش یافت. این افت محسوس در حجم معاملات، ناشی از کاهش تقاضا در بازار فولاد است.
معاملات چهارشنبه ۲۵ مهر، در رینگ صنعتی بورس‌کالا با افت محسوس در حجم فروش نسبت به ‌روز معاملاتی هفته قبل (چهارشنبه ۱۸مهر) همراه شد. به رغم آنکه تحت‌تاثیر کاهش محدودیت‌های دسترسی کارخانه‌‌‌ها و واحدهای تولیدکننده میلگرد به برق از یک‌سو و عرضه بیشتر به دلیل در پیش بودن قطعی گاز کارخانه‌‌‌ها به دلیل نزدیک شدن به روزهای سرد سال از سوی دیگر، حجم بیشتری از این محصول فولادی در هفته گذشته به بازار عرضه شد، اما تشدید ضعف تقاضا در این بازار، در نهایت موجب کاهش حجم معاملات این محصول فولادی در روز چهارشنبه هفته گذشته (۲۵مهر) نسبت به چهارشنبه هفته قبل از آن (۱۸ مهر) شد. روز چهارشنبه ۲۵مهرماه در مجموع حدود ۲۲۱‌هزار تن انواع میلگرد در رینگ صنعتی بورس‌کالا عرضه شد که این میزان نسبت به عرضه ۱۶۱‌هزار تنی چهارشنبه هفته قبل از آن (۱۸مهر)، ۳۷‌درصد رشد داشته است.

تقاضا ۱۵.۶ و معاملات ۴۷درصد افت کرد
با این حال، تقاضا برای خرید میلگرد ۱۵.۶‌درصد کاهش داشت. حجم تقاضای ثبت‌شده برای خرید انواع میلگرد در معاملات چهارشنبه ۲۵مهرماه، ۴۹‌هزار و ۵۰۰تن بود که نسبت به تقاضای ۵۸‌هزار و ۷۰۰تنی چهارشنبه ۱۸مهرماه، افت ۱۵.۶درصدی را نشان می‌دهد. در نهایت نیز بازار صنعتی بورس‌کالا در معاملات روز چهارشنبه ۲۵مهرماه شاهد فروش ۱۷‌هزار و ۳۰۰تن انواع میلگرد به خریداران بود که نسبت به معاملات ۳۲‌هزار و ۹۰۰تنی انواع میلگرد در روز چهارشنبه ۱۸مهرماه (یک‌هفته قبل از آن)، سقوط ۴۷درصدی معاملات را در این بخش از بازار فولاد روایت می‌کند.

مازاد عرضه در شرایط ضعف تقاضا
بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» از تشدید ضعف تقاضای خرید میلگرد به دلیل نبود پول در بازار، چشم‌‌‌انداز نامشخص و رکود سنگین در بازار ساخت‌وساز و همچنین نزدیک بودن قیمت عرضه میلگرد در بورس‌کالا نسبت به قیمت‌های بازار به عنوان مهم‌ترین دلایل سقوط آزاد حجم معاملات این محصول فولادی خبر می‌دهد. در این شرایط بازار میلگرد با مازاد عرضه روبه‌روست. در حالی که در شرایط معمول و عادی، افزایش عرضه، انتظارات را برای افزایش تقاضا و رشد محسوس حجم معاملات در بازار میلگرد تقویت می‌کند، اما تحت‌تاثیر دلایلی که گفته شد، بازار میلگرد داخلی مدت‌هاست از این قاعده پیروی نمی‌‌‌کند. مهم‌ترین دلیل این امر نیز مازاد عرضه میلگرد در شرایطی است که تقاضا در بازار به‌شدت ضعیف است و در برخی مقاطع زمانی، از جمله معاملات چهارشنبه ۲۵مهرماه، با افت محسوس نسبت به تقاضا و معاملات هفته قبل از آن (معاملات چهارشنبه ۱۸ مهرماه) نیز روبه‌رو می‌شود. البته بخشی از مازاد عرضه ناشی از افزایش تولید کارخانه‌‌‌ها به دلیل در پیش بودن فصل سرد و مواجهه آنها با قطعی‌‌‌های گاز و محدودیت تولید در روزهای سرد سال است؛ هرچند بازار از این افزایش عرضه استقبال نکرد.

معاملات ۷.۷‌درصد عرضه کل
برآوردهای «دنیای‌اقتصاد» از حجم معاملات میلگرد عرضه‌شده در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران در روز چهارشنبه ۲۵مهرماه نشان می‌دهد تنها ۷.۷‌درصد از کل انواع میلگرد عرضه‌شده به بازار، معامله و فروخته شد. این میزان از کف حداقلی خرید میلگرد در معاملات هفته‌‌‌های گذشته نیز که معمولا حول و حوش ۱۰‌درصد بود، کمتر است. ضمن آنکه این میزان معامله نسبت به حجم کل عرضه این محصول زنجیره فولاد، شاخص دیگری است که رکود شدید در بازار فولاد و همچنین شرایط مازاد عرضه در این بازار را روایت می‌کند و در عین حال نشان‌دهنده نبود چشم‌‌‌انداز خروج بازار مسکن و ساخت‌وساز از رکود به‌عنوان اصلی‌‌‌ترین محل مصرف میلگرد است.

میلگرد از دلار اثر نگرفت
متوسط قیمت هر کیلوگرم انواع میلگرد عرضه‌شده به بازار فیزیکی بورس‌کالا در معاملات روز چهارشنبه ۲۵مهرماه نیز ۲۵‌هزار و ۷۰۰تومان بود که نسبت به سطح ۲۵‌هزار و ۵۱۰تومانی متوسط قیمت هر کیلوگرم انواع میلگرد در معاملات هفته قبل از آن (چهارشنبه ۱۸مهرماه)، ۰.۷درصد رشد داشته است. این در حالی است که هفته گذشته، قیمت دلار نوسان شدیدی را تجربه کرد و بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد از ۶۳‌هزار تومان نیز عبور کرد. هفته گذشته در بازار سایر محصولات فولادی مانند شمش فولادی که در رینگ صنعتی بورس‌کالا عرضه شده و مورد معاملات قرار گرفتند نیز دلار اثر تورمی و محسوسی بر رشد قیمت‌ها نداشت؛ چرا که ضعف شدید تقاضا در این بازار، در نقش مانع ضدتورمی وارد عمل شده و از تاثیر‌‌‌پذیری بازار فولاد از نوسانات دلاری جلوگیری کرده است.

میانگین قیمت پایه عرضه هر کیلوگرم انواع میلگرد در معاملات چهارشنبه ۲۵مهرماه نیز ۲۵‌هزار و ۴۰۰تومان بوده است که ۰.۴‌درصد بیشتر از متوسط قیمت پایه عرضه در معاملات چهارشنبه ۱۸مهرماه است.

اثر مصوبه جدید بر فولاد
بازار فولاد در شرایطی با رکود سنگین و ضعف تقاضا مواجه‌‌‌ است که در عمده موارد، معاملات تالار فولاد به صورت اعتباری انجام می‌شود و بخش قابل‌توجهی از معاملات، نقدی نیست. با این حال، روز سه‌‌‌شنبه هفته گذشته (۲۴مهرماه)، بورس‌کالای ایران با انتشار دستورالعملی مصوب کرد که عرضه اعتباری ۱۰۰درصدی در بازار فیزیکی رینگ داخلی از ابتدای آبان‌ماه ممنوع است. براساس این دستورالعمل، از ابتدای آبان‌‌‌ماه سال‌جاری در خصوص معاملات منعقدشده در رینگ داخلی با نوع تسویه اعتباری، تمامی خریداران برای تسویه قراردادها موظف به واریز حداقل نیم‌‌‌درصد ارزش معامله به صورت نقدی در زمان تسویه به حساب بورس‌‌‌کالای ایران هستند. از این‌رو از تاریخ اعلامی در خصوص عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگانی که به تخصیص اعتبار به خریداران تمایل دارند، ثبت عرضه در سامانه صرفا با نوع تسویه نقدی/اعتباری و با درج پرداخت نقدی حداقل نیم‌‌‌درصد امکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر است.

فعالان بازار فولاد در پاسخ به این سوال که این مصوبه چه اثری بر سطح قیمت‌ها، میزان تقاضا و حجم معاملات محصولات فولادی عرضه‌شده در بورس‌کالا دارد، به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کردند: این اقدام عملا روی سطح قیمت‌ها و میزان تقاضای واقعی که به معاملات محصولات فولادی در رینگ صنعتی منجر می‌شود، اثر خاصی ندارد و بیشتر با هدف جلوگیری از برخی جوسازی‌‌‌ها و ثبت تقاضاهای غیرواقعی و به عنوان یک عامل بازدارنده وضع شده است؛ به‌خصوص اینکه کف تعیین‌شده برای خرید نقدی معادل تنها نیم‌درصد است و از این بابت رقم بالایی محسوب نمی‌شود که بتواند بر قیمت‌ها و حجم معاملات اثرگذار باشد. در واقع اثر آن تنها در نقش ضمانت مالی برای پرداخت هزینه‌‌‌های معامله در صورت انصراف خریدار است.
منبع: دنیای اقتصاد