بنابراین با اینکه پتانسیل‌های قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده‌ایم اما در صادرات نتوانسته‌ایم موفق عمل کنیم. در این بین چیزی حدود ۲۷‌درصد از درآمد ارزی ما ناشی از صادرات فولاد است که به نوبه خود جای تاسف دارد چراکه در شرایط اقتصادی فعلی می‌توانست بسیار بیش از اینها باشد. حالا کارشناسان از دولت چهاردهم می‌خواهند به این حوزه نگاهی انداخته و موانع توسعه صادرات فولاد را هر چه سریع‌تر رفع کند.
فعالان فولادی باور دارند که همه مشکلات از نداشتن یک متولی واحد ناشی می‌شود. درحالی که بخش صنعت و معدن باید وزیر کارکشته و کار‌بلد داشته باشد تا بتواند با نگاهی کلان به تمام مسائل به تک تک مشکلات رسیدگی کند اما از جمله مسائلی که کارشناسان به عنوان موانع این عرصه از آن یاد می‌‌کنند، می‌توان به معضل انرژی، تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد، عوارض صادراتی و بخشنامه‌های یک‌‌شبه اشاره کرد.
در این خصوص عضو هیات‌رییسه انجمن تولیدکنندگان فولاد در پاسخ به این سوال که سهم فولاد از صادرات چقدر است به «جهان‌صنعت» گفت: اگر در صادرات ما نفت و گاز را هم مبنا قرار دهیم سهم فولاد تقریبا ۳۰‌درصد است و در غیر این صورت نزدیک به ۵۸‌درصد می‌رسد که در کل آمار جالبی نیست.

احمد دنیا نور عوامل این مهم را در مواردی خلاصه کرد و به عنوان نخستین عامل به تصمیمات خلق‌الساعه اشاره و گفت: وضع عوارض صادراتی در قالب دستورات خلق‌الساعه باعث می‌شود که صادر‌کننده‌های فولادی نتوانند آن‌طور که باید برای صادرات خود برنامه‌ریزی کنند.
عضو هیات‌رییسه انجمن تولیدکنندگان فولاد خاطرنشان کرد: درواقع عوارض ابزاری است برای کنترل بازار و شاخص‌ها که در اختیار دولت‌ها قرار می‌گیرد اما وقتی بحث صادرات پیش می‌آید در همه جای دنیا عوارض برداشته می‌شود. به طور مثال وقتی به کشور خارجی سفر و کالایی را خریداری می‌کنید هنگام برگشت در فرودگاه به شما مبلغی ( tax free) پرداخته می‌شود. درواقع مالیات بر ارزش افزوده‌ای که در داخل آن کشور پرداخت کرده‌اید به شما عودت داده می‌شود که تنها هدف آن رونق صادرات است.
او تاکید کرد: هرچه بیشتر صادر شود اقتصاد کشور هم توسعه یافته‌تر می‌شود و به نفع همه است اما عجیب اینکه ما بر صادرات عوارض وضع کرده‌ایم که نشان می‌دهد کسانی که این کار را کرده‌اند یا نادان هستند یا خائن و با این کار ضربه سنگینی به صادر‌کننده می‌زنند.

مشکل‌آفرینی نرخ ارز
عضو هیات‌رییسه انجمن تولیدکنندگان فولاد همچنین با اشاره به مشکل دیگری که برای فولادی‌ها پیش آمده به مساله ارز اشاره و تصریح کرد: ایراد اصلی این است که نرخ تسعیر ارز عادلانه نیست. از طرفی به صادر‌کننده مطرح می‌کنند که شما صادر کنید بعد ارز حاصل از صادرات را با نرخ نیمایی دریافت کنید که به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست. در حال حاضر صادر‌کننده با نرخ بازار آزاد مواد اولیه خود را خریداری، تعمیر و نگهداری و هزینه انرژی را پرداخت می‌کند و محصول را تولید می‌‎کند اما از طرف دیگر زمانی که محصولات خود را صادر می‌کند در بازگشت ارز صادراتی وقتی می‌خواهد دلار را به ریال تبدیل کند باید با نرخ بانک مرکزی باشد که به مشکل برمی‌خورد و با نرخ نیمایی که دقیقا ۱۵‌درصد زیر قیمت بازار است، مجبور به فروش می‌شود. به عبارتی شاهدیم که این یک روش تنبیه صادرکننده است و هیچ توجیه اقتصادی ندارد. درواقع معضل نرخ ارز به دلیل دستورالعمل غلط دولت بوده است و به همین دلیل صادرات خود را از دست می‌دهیم.
او به عنوان راهکار گفت‌: باید دولت نرخ ارز را رها کرده و آن را تک‌نرخی کنند. نه اینکه از یک طرف ارز نیمایی را داشته باشیم و از طرف دیگر ارز آزاد، وضعیتی که تنها به ضرر تولید‌کننده تمام می‌شود و سودش به جیب دلالان می‌رود. مساله این است که صادر‌کننده باید جایزه بگیرد و نه اینکه تنبیه بشود.

صنعت فولاد بدون متولی
دنیانور با بیان اینکه صنعت فولاد یک متولی واحد ندارد خاطرنشان کرد: مسوول فولاد در کشور چه کسی است؟ وزارت صمت است یا معاونت معدنی یا…. . در حالی که ما بزرگ‌ترین تولید‌کننده فولاد منطقه و بزرگ‌ترین صادر‌کننده فولاد منطقه هستیم و ۳۰‌درصد از صادراتمان را فولاد تشکیل داده و ۲۷‌درصد از درآمد ارزی ناشی از صادرات فولاد است اما جای تاسف است که این حوزه یک متولی واحد ندارد.
او در ادامه به معضل انرژی اشاره و تصریح کرد: مساله انرژی و نبود برق امروز به مشکل اصلی فولادی‌ها تبدیل شده است. ما در زمستان و تابستان گاز و برق نداریم و این تولیدکننده‌ها را آزار می‌دهد. در حال حاضر نزدیک به یک ماه است که کارخانجات فولادی عملا کمتر از ۲۰ درصد تولید می‌کنند. یکی از فولادسازان معروف کشور که در سال ۶۷ افتتاح شده و تا امروز خاموش نشده بود اما الان ۲۵‌روز است که به طور کامل خاموش شده است. این یعنی جنایت خاموش و جالب اینکه دولت قبلی هیچ برنامه‌ای برای این موضوع نداشت.
عضو هیات‌رییسه انجمن تولیدکنندگان فولاد در پاسخ به این سوال که چه انتظاری از دولت جدید دارید ، خاطرنشان کرد: وزیر کارکشته‌ای را برای صنعت و معدن انتخاب کنند تا بتواند مشکلات این عرصه را حل کند. کشوری که در بخش معدن اینقدر توانمند است وزرای آن باید بهترین‌ها باشند. انتظار ما این است که مسوولین اقتصاد‌، صمت، تعاون و بانک مرکزی از افرادی انتخاب شوند که نخبه و دلسوز عرصه‌های مربوطه هستند.
در کل اینکه صادرات، یکی از مهم‌ترین رویکردهای دولت‌های مختلف در راستای توسعه اقتصادی به‌شمار می‌آید و کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان، بخش قابل‌توجهی از تولید ناخالص خود را از محل صادرات تامین می‌کنند. در این میان، بخش معدن و صنایع معدنی از اهمیت بسزایی در این زمینه برخوردار بوده و صادرات انواع مواد معدنی و محصولات فلزی، نتیجه‌ای جز رشد اقتصادی را در بر نداشته است. ایران به عنوان یکی از ۱۵‌کشور برتر معدن‌خیز جهان شناخته می‌شود که حجم قابل‌توجهی از ذخایر معدنی را در دل خود جای داده است. با این وجود، متاسفانه سهم بخش معدن و صنایع معدنی از تولید ناخالص کشور ناچیز بوده و صادرات در این بخش نیز به دنبال چالش‌های متعدد همچون تصمیم‌های غیرکارشناسی و وضع بخشنامه‌های ناگهانی و خلق‌الساعه در این حوزه نظیر وضع عوارض صادراتی با یک روند کاهشی همراه بوده است.
منبع: روزنامه جهان صنعت