این در حالی است که اگر ذخایر طلا به درستی کشف و موانع توسعه آن رفع شود، جایگاه خوبی را در آسیا و جهان می‌توانیم به دست آوریم.

در بررسی دغدغه‌های این عرصه به تحریم‌ها، ضعف ورود ماشین‌آلات و‌… برمی‌خوریم. موضوعاتی که به باور کارشناسان باید مورد توجه دولت چهاردهم قرار گیرد. باوجود اینکه برنامه‌ریزی‌هایی در زمینه حل مشکلات این عرصه صورت گرفته و به طور مثال از طرح جامع طلا سخن به میان آمده است اما به باور کارشناسان برنامه‌ریزی‌ها چندان متمرکز نبوده و سیاست‌ها در حد حرف باقی مانده است! این در حالی است که با انجام یک برنامه‌ریزی بلند‌مدت و سیاست‌های هماهنگ می‌توان زمینه تولید و فرآوری این فلز را در کشور فراهم کرد.

با توجه به تقاضای بازار جهانی و منطقه با تمرکز بر نقاط ضعف در عرصه طلا از جمله اکتشاف، استخراج، فرآوری‌، خلوص و کاربرد طلا در صنایع مختلف، می‌توان همچون ترکیه به وضعیت بهتری دست یافت.اولین بار در دولت حسن روحانی بود که از طرح جامع طلای ایران سخن به میان آمد اما به باور کارشناسان تا به امروز کار چندانی در این خصوص صورت نگرفته است.

این طرح حاصل جمع‌آوری اطلاعات جهانی این صنعت و بررسی حوزه‌های تولید، اکتشاف، تقاضا، مصرف و شرایط تولید پایدار بود. بنا به باور دولتمردان چنین طرحی بانک اطلاعاتی کاملی در مورد این کانی بوده که سعی داشت با تعیین استراتژی مشخص و تعریف شده در یک برنامه‌ریزی بلند‌مدت به ذخایر و محدوده‌های معدنی دسترسی پیدا کرده و زمینه سرمایه‌گذاری را در این حوزه فراهم کند. این طرح در چارچوب کلی در دولت دوازدهم با تعیین استراتژی برای طلا در زمینه‌های مختلفی تعریف شد و قصد بر این بود که میزان و نوع سرمایه‌گذاری در این حوزه برای کسب سود و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را بررسی کند اما مساله مهم به باور کارشناسان این است که این طرح باید هر چه زودتر به طور کامل عملیاتی و برای توسعه آن استراتژی کوتاه‌مدت، بلند‌مدت و میان‌مدت تهیه، تنظیم و اجرایی می‌شد.

در ادامه گفته می‌شود که جای یک انجمن طلا با همکاری معدنکاران خالی است، انجمنی که می‌تواند مشکلات این عرصه را بررسی و با رفتن و آمدن دولت‌ها کارش به وقفه نیفتد.

تولید کم طلا
عضو کمیته اکتشاف خانه معدن با اشاره به وضعیت طلا در کشور به «جهان‌صنعت» گفت: تاکنون با توجه به زون‌های ساختاری و متالورژی، ایران چندین معدن طلای کشف شده دارد که در زون‌های مختلف واقع شده‌اند. در ارتباط با اینکه ما سالانه چقدر ظرفیت تولید طلا داریم باید گفت که آمار دقیقی وجود ندارد ولی می‌توان گفت که کشور ما در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۳۰‌تن طلا از ذخایر استخراج می‌کند.

البته مقدار این میزان با توجه به متالوژنی ایران و زون‌های ساختاری که در ایران قرار گرفته باید به مراتب بیشتر باشد. اگر تاکنون به چنین ظرفیتی نرسیده‌ایم که بتوانیم سالانه ۱۰۰ تن طلا تولید کنیم به این خاطر است که ما معادن خود را خیلی خوب نشناخته‌ایم و اکتشاف درستی انجام نداده‌ایم.
سید‌احمد مشکانی با اشاره به آمار معادن طلا در کشور گفت: معادن بزرگی که در ایران تا به امروز فعالیت می‌کنند شامل چندین مورد هستند. به طور مثال معدن زرشوران که بزرگ‌ترین معدن حال حاضر کشور است و بعد از آن معدن آق‌دره، ساریگونی‌، موته و اختر چی و‌… قرار دارند که جزو بزرگ‌ترین معادن کشور هستند. با اینکه این معادن در حال تولید هستند اما میزان تولیدشان حدود ۲۵تا ۳۰‌تن در سال است که عدد کمی است و باید بررسی کرد که چه کار کنیم که میزان تولید این معادن افزایشی شود.

مشکلات فعالان طلا
این فعال معدنی با اشاره به اینکه ما در اکتشاف ذخایر طلا هنوز عقب هستیم، تصریح کرد: باید به طور سیستماتیک به صورت گسترده روی معادن طلا مطالعه کرده و آنها را به بهره‌برداری برسانیم اما در این بین مسائلی هستند که باعث می‌شود روند اکتشاف کند شود. از جمله آنها می‌توان به وضع قوانین اشاره کرد.
مورد دیگر اینکه منابع طبیعی و محیط زیست نگاهشان به بخش معدن به خصوص کانسار طلا (که باید برای فرآوری آن از سیانور استفاده کرد‌) بسیار مشکل‌آفرین است بنابراین باید گفت که هماهنگی بین بخش معدن و محیط زیست و منابع طبیعی به آسانی در این صنعت به وجود نیامده است. هر کدام از دو طرف حرف خود را زده و به سختی مجوز کارخانجات طلا داده می‌شود.
او در ادامه به مشکل ماشین‌آلات معدنی اشاره و تصریح کرد: متاسفانه امروز ماشین‌آلات در بخش معدن بسیار مستهلک شده و راندمان و سودآوری کار معدن را به شدت پایین آورده است. از طرف دیگر دانش فنی در ارتباط با طلا بسیار کم است. متاسفانه دانش‌آموختگان تجربه و دانش کافی در ارتباط با کشف ذخایر طلا ندارند و اغلب به‌روز نیستند. در این بین استعلام‌هایی که برای کارخانجات طلا گرفته می‌شود بسیار سخت و پیچیده است و سرمایه‌گذار دیگر حوصله ندارد در این عرصه سرمایه‌گذاری کند.
مشکانی سپس به نوسان نرخ ارز اشاره و گفت: قیمت طلا با نرخ دلار دایم در نوسان است و در این بین آینده مشخصی برای روند قیمت دلار نداریم بنابراین قیمت طلا هم به تبعیت از آن برای تولید‌کننده دائما در حال نوسان است. هرچند قیمت‌ها صعودی بوده و از این لحاظ مثبت است اما نوسان‌دار بودن آن نمی‌تواند خیلی برای تولید‌کننده جذاب باشد.

فرآوری و اهمیت تکنولوژی
عضو کمیته اکتشاف خانه معدن همچنین با اشاره به اینکه باید برای فرآوری فکری کرد، افزود: دو تیپ کانسنگ طلا داریم که نرم و سخت است. درخصوص استحصال کانسارهایی که کانسنگ سخت دارند باید گفت که به لحاظ فرآوری و هزینه‌های بالا هنوز به خوبی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند و تکنولوژی جدید می‌خواهند که بتوان از این کاسنگ‌ها استفاده کرد و تولید را افزایش داد.

مشکانی همچنین با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری در عرصه طلا کم است درحالی‌که می‌تواند بیشتر از اینها باشد، اظهار کرد: به جز اتحادیه طلا ما در بخش معدن مثل مس و سرب و روی و‌… سازمان مردم نهاد دیگری نداریم. در حالی که جای آن خالی است و انتظار می‌رود چنین سازمانی شکل بگیرد.

انتظار از دولت چهاردهم
عضو کمیته اکتشاف خانه معدن درخصوص اینکه چه انتظاری از دولت مسعود پزشکیان دارید، تصریح کرد: از دولت جدید انتظار داریم که از مدیران تحصیلکرده بخش معدن، افراد باتجربه و کسانی که نگاه کلی به مسائل معدنی دارند، استفاده کند.

مدیران دولتی باید بتوانند با بخش خصوصی سازگاری داشته و از نظرات آنها استفاده کنند. در ادامه انتظار می‌رود نظارت بر بخش مدیریت دولتی به خوبی انجام شود تا امضاهای طلایی و رانت به وجود نیاید.
این فعال معدنی ادامه داد مساله مهم این است که بخش معدن را به عنوان یک بخش تولید‌کننده در نظر بگیرند. در این بین حقوق دولتی را بررسی کنند که به شدت افزایش یافته و آن را بازنگری کنند، مساله‌ای که می‌تواند کمک ویژه‌ای به توسعه بخش معدن کند. از طرفی ورود ماشین‌آلات معدنی نو را به صورت مختلف افزایش دهند. همچنین دانشکده‌های معدن را تقویت کنند.
در این بین انتظار می‌رود که کمپینگ بخش خصوصی و دولتی را ایجاد کرده تا در آنجا نظرات بخش دولت و بخش خصوصی مطرح شود. در این بین بخش دولتی و بخش خصوصی می‌توانند هماهنگی لازم را داشته باشند. مساله دیگر اینکه ارز را تک‌نرخی و صادرات را تسهیل کنند. همچنین به فرآوری مواد معدنی توجه کنند.
او در ارتباط با اینکه وزیر جدید چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد، تصریح کرد: وزیر صمت باید دانش و تجربه کافی را داشته باشد. نگرشش به بخش معدن مثبت باشد و این عرصه را در رتبه سوم قرار ندهد! وزیر باید معاونان خود را به نحو احسن انتخاب و همیشه درخواست کند که چگونه می‌توانند نرخ تولید بخش معدن را افزایش دهند. همچنین ما را در رتبه‌های بالاتر جهانی قرار دهد.
مشکانی در رابطه با اینکه آینده طلا را چطور می‌بینید، تصریح کرد: اگر در بخش اکتشاف دقیق عمل کرده و بتوانیم معادن جدید را کشف کنیم جایگاه ایران در رتبه‌های بالاتری از هم‌اکنون قرار خواهد گرفت. با توجه به اینکه طلا در آینده همچنان رو به رشد است و می‌بینیم که بازارهای جهانی به طلا توجه خاصی دارند(به خصوص که کاربرد طلا رو به تغییر است و با تکنولوژی پیش می‌رود) در آینده نه‌چندان دور قیمت طلا همچنان افزایشی خواهد ماند بنابراین اگر کسی در ایران روی طلا سرمایه‌گذاری کند و بتواند تولید خوبی داشته باشد آینده خوبی در انتظارش است. همچنین اگر بتوانیم تولید طلا را از ۳۰ به ۱۰۰‌تن برسانیم هم در رتبه‌بندی جهانی می‌توانیم بهتر شویم و هم سود خوبی حاصل کشور می‌شود.
منبع: روزنامه جهان صنعت