در بین این سیاست‌ها تغییر سیاست‌های ارزی صادرات را کند کرده است. بخشنامه جدید ارزی مبنی بر عرضه ارز صادرات فولاد در سامانه نیما با وجود تمام هشدارها، اجرایی شد و نتیجه این است که صادرات در حال توقف است.

به باور کارشناسان اجباری که به عرضه ارز حاصل از صادرات فولاد در سامانه نیما شده، تنها دلیل افت و توقف صادرات در کل زنجیره فولاد است. در این بین بانک مرکزی کاملا حرف خود را می‌زند و چندان انعطافی نشان نداده است. در نتیجه تاکید می‌شود تا زمانی که بانک مرکزی موضع خود را تغییر ندهد، این موضوع حل نمی‌شود.
نظر بر این است که باید ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی با دلار نیمایی برگردد اما اختلاف دلار نیمایی و آزاد ۲۰هزار تومان است و ملاحظه می‌شود که این اختلاف زیاد است. در نتیجه وقتی قیمت صادرات کمتر از قیمت تمام شده باشد، این مهم باعث می‌شود که فعالان اقتصادی تمایلی به صادرات نداشته باشند و در واقع صادرات برایشان توجیهی نداشته باشد.

در این روند شرکت‌ها دیگر صادر نمی‌کنند یا از کارت بازرگانی اجاره‌ای استفاده می‌کنند. در نهایت شاهد آن خواهیم بود که کل صادرات تعطیل می‌شود. مشکل دیگر محدودیت انرژی است. هرچند هنوز بخشنامه‌ای در مورد محدودیت انرژی در آستانه فصل گرما اعلام نشده اما امسال هم پیش‌بینی می‌شود که محدودیت‌های انرژی برای این عرصه چشمگیر است. در نتیجه این سیاست قیمت مواد اولیه و حامل‌های انرژی افزایشی شده‌اند.

به طور مثال قیمت برق ۲ و نیم برابر از اوایل سال گذشته افزایش یافت. در نتیجه امروز تمام هزینه‌های فعالان اقتصادی با قیمت دلار آزاد محاسبه می‌شود. سال گذشته ۱۲هزار مگاوات و امسال ۱۹هزار مگاوات کمبود برق داریم.

حالا اگر صادرات هم صورت نگیرد مواد فولادی در ایران افزایش می‌یابد و رقابت داخلی باعث می‌شود که قیمت‌ها پایین بمانند. در ادامه شاید خیلی از شرکت‌های کوچک دیگر بعد از مدتی توان تولید نداشته باشند و خودشان کارخانه را با دست خود خاموش کنند!

معافیت مالیاتی به ضرر توسعه
معاون اجرایی و هماهنگی انجمن فولاد ایران با تشریح سه ترمز صادراتی فولاد تصریح کرد: معافیت مالیاتی صادرات لغو شده و این موضوع به ضرر توسعه صادرات است، بنابراین معافیت‌های مالیاتی که در دو، سه سال اخیر لغو شده باید به مشوق‌های صادراتی برگردد.
وحید یعقوبی در مورد چالش‌های فعلی صادرات فولاد گفت: سه ترمز صادراتی برای فولاد ایران گذاشته شده که اگر این موارد برداشته شود، سایر مسائل قابل حل است.
معاون اجرایی و هماهنگی انجمن فولاد ایران توضیح داد: بازگشت ارز صادرات فولاد به نرخ نیما است، به دلیل اینکه تفاوت بسیار زیادی میان نرخ نیما با نرخ ارز آزاد وجود دارد. نمی‌شود تولید با ارز نزدیک به بازار آزاد باشد، اما در صادرات با ارز نیمایی، در چنین شرایطی تولیدکننده تحت فشار قرار می‌گیرد و توان و انگیزه صادرات کاهش پیدا می‌کند.

چالش‌های عوارض صادراتی
معاون اجرایی و هماهنگی انجمن فولاد ایران گفت: دومین مساله بحث عوارض صادراتی است، قرار بود ۵۵میلیون تن فولاد تولید کنیم و ۲۰میلیون تن از آن را صادر کنیم، اما به صادرات ۱۲میلیون تن رسیده‌ایم و ۸میلیون تن از برنامه عقب هستیم. در چنین وضعیتی باید سیاست‌های توسعه صادرات را دنبال کنیم، نه محدودکننده صادرات مانند عوارض صادراتی در دستور کار قرار گیرد.
یعقوبی در مورد انتقادهایی که در مورد آب‌بری صنعت فولاد وجود دارد نیز گفت: صنعت فولاد یک‌دهم درصد آب کشور را مصرف می‌کند و این میزان در معادلات آبی کشور رقم ناچیزی است. حتی اگر صنعت فولاد این میزان را مصرف نکند، در کل وضعیت آبی کشور تغییر خاصی حاصل نمی‌شود.

وی اظهار کرد: صنعت فولاد عمده آب مورد نیاز خود را از تصفیه پساب‌های شهرهای اطراف کارخانه‌ها تامین می‌کند و علاوه بر اینکه پساب‌ها را خریده، سرمایه‌گذاری کرده و تصفیه‌خانه تاسیس کرده و از این آب بهره‌گیری می‌کند و سیستم‌های بازچرخانی آب را گذاشته است، اصلا نمی‌گذارد آبی هدر برود و برداشت آب از منابع طبیعی را به خیلی کم و در حد ضرورت رسانده است. معاون اجرایی و هماهنگی انجمن فولاد ایران تصریح کرد: صنعت فولاد نه‌تنها مصرف آب را خیلی کم کرده که برای کشور آب هم تولید می‌کند؛ با سرمایه‌گذاری فولادی‌ها آب از خلیج‌فارس شیرین می‌شود و به استان‌های کرمان و یزد می‌رسد و به‌زودی به اصفهان و سایر استان‌های مرکزی خواهد رسید. این اقدام نه‌تنها برای صنعت فولاد که برای سایر صنایع و کل آن منطقه آبادانی می‌آورد.
یعقوبی گفت: مردم و دولت باید به نقش ویژه صنعت فولاد در تولید و تامین آب کشور توجه کنند، این صنعت در حال کمک به تولید آب است.

ضرورت تک‌نرخی شدن ارز
پیشتر رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفته بود: هرگونه نرخی اعم از ثنا، نیما و متشکل ارزی که اختلاف فاحشی با قیمت بازار آزاد ارز دارند، باید برای پیشرفت فولاد کشور برچیده شوند.
بهرام شکوری با اشاره به تاثیر دلار نیمایی در حوزه فولاد بیان کرد: اساسا مخالف چندنرخی شدن ارز هستیم و ارز باید در کشور تک‌نرخی شود تا تولیدکنندگان بتوانند بازار را پیش‌بینی کرده و سود بیشتری از محل صادرات کسب کنند. در واقع می‌توان گفت یکی از ابزارهای توسعه صادرات در دنیا، کاهش ارزش پول ملی است، به گونه‌ای که برخی اوقات چین و ژاپن یوآن و ین خود را در مقابل دلار کاهش می‌دهند تا صادرات به آمریکا را افزایش دهند.
وی افزود: ناگفته نماند که به دلیل مشکلات موجود در کشور، ارزش پول ملی در حال کاهش است اما به زور قصد داریم ارزش آن را بالا نگه داریم که بر همین اساس، باید حداقل از این ابزار استفاده کنیم تا صادرات فولاد توسعه پیدا کند.
شکوری با تاکید بر اینکه دولت باید از وضع موانع و عوارض برای فولادی‌ها دوری کرده و از آنها برای افزایش تولید و صادرات حمایت کند، اظهار داشت: در واقع با حذف سایر ارزها، تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را با دلار آزاد تبدیل به ریال و هزینه‌های تولید را جبران کنند. در نتیجه برای اجرایی شدن این کار دولت نباید در قیمت‌گذاری دستوری فولاد ورود و برای تولید مانع‌تراشی کند.

منبع: روزنامه جهان صنعت