با اینکه برای تولید ۵۰ میلیون تن محصولات فولادی در کشور ظرفیت‌سازی شده است، اما متاسفانه فولادسازان نمی‌توانند به این ظرفیت دست پیدا کنند. درواقع در تابستان کمبود برق و در زمستان کمبود گاز سبب شده است که آنها نتوانند به ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده برسند.
سالانه تولید محصولات فولادی ایران به حدود ۳۳ میلیون تن رسیده است و از این میزان تنها حدود ۱۳ میلیون تن صادرات داریم، اما محدودیت‌های حمل‌و‌نقل ریلی، بندری و جاده‌ای و کمبود انرژی باعث شده در صنعت فولاد کشور با چالش‌های زیادی روبه‌رو و برای صادرات همین ۱۳ میلیون تن نیز با محدودیت‌های حمل ونقل جاده‌ای، ریلی و دریایی مواجه باشیم.

هرچند که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تولید ۱۰۰ میلیون تن محصولات فولادی در کشور مجوز صادر کرده است، اما محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهند فعالان این عرصه بتوانند به تولید ۱۰۰ میلیون تن فولاد برسند. درواقع این محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهند از سرمایه‌گذاری انجام‌شده استفاده لازم را ببریم و از سویی نیز باید توجه داشت که متاسفانه هنوز دورنمای روشنی برای حل این مشکلات وجود ندارد.

این در حالی است که به باور کارشناسان صنعت فولاد کشور با توجه به این کمبودها برای تولید محصولات ارزش‌افزوده بالا باید اهتمام ویژه‌ای داشت تا با صادرات آن درآمدهای بیشتری کسب کنیم. باید توجه داشت وزارت صمت مجوز تولید ۱۰۰ میلیون تن فولاد را برای واحدهای جدید فولادی صادر کرده، اما این در حالی است که اگر این ظرفیت را ایجاد کنیم، امکان بهره‌برداری وجود ندارد. بنابراین کارشناسان باور دارند امیدی به رفع محدودیت‌های حوزه فولاد نداریم.
برخی هم به نگاه‌های غلط در سیاستگذاری‌ها اشاره دارند. به عبارتی گفته می‌شود در اوایل انقلاب، نیروهای انسانی یکی از مشکلات مهم محسوب می‌شدند. نیروهای چپ و انجمن‌های اسلامی هر دو در انجام امور توسعه‌ای اخلال ایجاد می‌کردند. موضوعی که انرژی زیادی از مدیران صنعتی می‌گرفت و باعث می‌شد تلاش زیادی کنند تا تولید روی ریل قرار گیرد.
در این خصوص رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: امیدی به رفع محدودیت‌های حوزه فولاد نداریم و بهتر است به سمت تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا حرکت کنیم.
بهرام سبحانی با بیان اینکه از اوایل دهه ۸۰ تاکنون تحولات زیادی در صنعت فولاد شاهدیم، اظهار کرد: این تحولات در همه بخش‌ها از جمله کوره قوس‌ها، ریخته‌گری و… بوده است. وی افزود: عمده این تحولات ریشه در برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های تخصصی دارد، چراکه در این کنفرانس‌ها ایده‌های افراد مطرح می‌شود و در دستور کار قرار می‌گیرد.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به تولید ۲ میلیارد تن فولاد در جهان گفت: یک میلیارد تن از این محصول را کشور چین و یک میلیارد تن دیگر را دیگر کشورهای دنیا تولید می‌کنند، کشور ایران با ۳۰ میلیون تن تولید فولاد رتبه دهم جهان را دارد و چنانچه از ظرفیت‌های ایجادشده استفاده کنیم، به رتبه‌های بالاتری دست می‌یابیم.
سبحانی با بیان اینکه در سند چشم‌انداز کشور که ۱۸ سال پیش تدوین شده قرار بر این بود که در سال ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن تولید فولاد برسیم، افزود: در این زمینه فولادسازان در همه بخش‌های خصوصی، دولتی و خصولتی گام‌های زیادی برداشته‌اند و خیلی با ظرفیت ۵۵ میلیون تنی فاصله ندارد، امروز به ظرفیت ۵۰ میلیون تن تولید فولاد رسیده‌ایم، اما از این ظرفیت ایجاد‌شده امکان بهره‌برداری نداریم، ظرفیت مورد استفاده امروز ۳۰ میلیون تن است و علت آن نیز کمبود انرژی در کشور است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۳ میلیون تن از ۳۰ میلیون تن تولید فولاد کشور صادر می‌شود، ادامه داد: برای صادرات همین ۱۳ میلیون تن نیز با محدودیت‌های حمل ونقل جاده‌ای، ریلی و دریایی مواجه هستیم و این محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهد از سرمایه‌گذاری‌ها استفاده لازم را ببریم و از سویی نیز باید توجه داشت هنوز دورنمای روشنی برای حل این مشکلات وجود ندارد.

وی تصریح کرد: باید توجه داشت که وزارت صمت مجوز تولید ۱۰۰ میلیون تن فولاد را برای واحدهای جدید فولادی صادر کرده و این در حالی است که اگر این ظرفیت را ایجاد کنیم، امکان بهره‌برداری را نداریم. سبحانی با بیان اینکه امیدی به رفع محدودیت‌های حوزه فولاد نداریم، گفت: مسائل زیست‌محیطی و رفتن به سمت تولید فولاد سبز در دستور کار است که امیدواریم فولاد هرمزگان به عنوان اولین واحد به این رویا دست یابد.
وی تاکید کرد: شرایط اقلیمی و گرم شدن کره زمین دنیا را مجبور به تولید محصولات سبز می‌کند، امروز واردات به اروپا مشمول تعرفه وارداتی سنگینی به میزان تولید دی‌اکسید‌کربنی است که برای تولید فولاد تولید می‌شود که این اقدام خوبی است و می‌تواند برای تحقق تولید فولاد سبز کمک‌کننده باشد.
رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به اینکه فولاد مسموم، فولاد ضدحقوق بشری تلقی می‌شود، گفت: باید توجه داشت که در حال حاضر ۷۳ درصد از فولاد دنیا به روش کوره بلند تولید می‌شود و امیدواریم در کشور در حوزه فولاد سبز به موفقیت برسیم.

تاثیر منفی نیروهای چپ و انجمن‌های اسلامی بر روند توسعه
نادر سلیمانی رییس هیات اجرایی انجمن تولیدکنندگان و پیشکسوت صنعت فولاد گفت: در دهه ۶۰ تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن آلومینیوم، یک میلیون تن فولاد و ۱۰۰ هزار تن مس یک آرزو بود، اما امروز رشد صنعت گویای پیشرفت همه‌جانبه است.
وی افزود: در اوایل انقلاب، نیروهای انسانی یکی از مشکلات مهم محسوب می‌شد. نیروهای چپ و انجمن‌های اسلامی هر دو در انجام امور توسعه‌ای اخلال ایجاد می‌کردند. سلیمانی گفت: حل این دو مساله، انرژی زیادی از مدیران صنعتی ما گرفت و تلاش زیادی کردیم تا تولید روی ریل قرار گیرد. از آن شرایط اوایل انقلاب به مرحله فعلی رسیده‌ایم که صحبت از تولید فولاد سبز و کاهش آلایندگی می‌شود.

سلیمانی افزود: توسعه توسط نیروهای انسانی صورت می‌گیرد. نیروی انسانی، اولین عامل در توسعه، محسوب می‌شود و همدلی نیروی انسانی، موضوع مهمی در توسعه است. رمز رسیدن به فولاد سبز و تکنولوژی توجه به نیروی انسانی و یکدل کردن نیروهاست. گفتنی است، صبح سه‌شنبه سومین کنفرانس بین‌المللی فولادسازی و ریخته‌گری مداوم برگزار شد.

چالش‌های کربن‌زدایی در صنعت فولاد
یوآخیم وون شیل مدیر تجاری‌سازی فناوری فولاد سبز شرکت لینده آلمان گفت: هزینه‌ بالا و مقیاس‌پذیری از جمله چالش‌های کربن‌زدایی در صنعت فولاد است.
وی افزود: تحولات زیادی در فرآیند تولید هیدروژن رخ داده و در حال ارزان‌تر شدن است، اما هنوز با عددی که مدنظر فولادسازان است، فاصله دارد. باید سعی کنیم آن را به ۲ دلار در هر تن برسانیم.
وی گفت: استفاده از سوخت‌های اکسیژنی رویکرد نوآورانه و مقرون به صرفه‌ای برای تولید فولاد سبز است که از فناوری‌های بدون شعله استفاده می‌کند.

وون شیل گفت: تجربیات خوبی در سوئد و فنلاند و چند کشور دیگر در بهره‌گیری از هیدروژن و همچنین فرآیند بدون شعله داشته‌ایم که قابل استفاده در ایران است.

وی افزود: در سال ۲۰۵۰ استفاده از هیدروژن و انرژی‌های تجدیدپذیر در صنعت فولاد جهان رایج خواهد شد، اما سرعت حرکت کشورها در این مسیر متفاوت است. ایران در نقطه خوبی در این راه قرار دارد و فولاد هرمزگان پتانسیل لازم برای تولید فولاد سبز را دارد.
مدیر تجاری‌سازی جهانی شرکت لیندی آلمان با اشاره به اهمیت مسیر تولید فولاد سبز در کشورهای مختلف جهان تصریح کرد که خوشبختانه با برنامه‌ریزی مناسب شرکت لینده آلمان هم‌اکنون در مسیر تولید فولاد سبز قرار گرفته است تا با استفاده از تکنولوژی‌های جدید همچنان بتواند در این راستا رویکردهای مناسبی را برای حفظ محیط‌زیست داشته باشد.

منبع: روزنامه جهان صنعت