تا جایی که گفته می‌شود به دلیل عدم تطابق میزان درآمد و هزینه‌های تولید و روند فزاینده مشکلات، فعالیت مجموعه‌های آلومینیومی روز‌به‌‌روز محدودتر شده و اغلب به فکر تعطیل کردن شرکت‌شان هستند.
با اینکه بارها وعده‌های فراوانی در رابطه با حمایت از تولیدکنندگان در کشور توسط دولت داده شده، اما به هیچ‌‌کدام جامه عمل پوشانده نشده و تولیدکنندگان به تنهایی در برابر مشکلات ایستادگی می‌کنند. در مورد آلومینیومی‌ها باید گفت که به طور مثال هزینه ساخت قالب‌های فولادی برای دستگاه‌های پرس اکستروژن، حداکثر ۲۰ میلیون تومان بوده، اما امروز به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده است! به جز افزایش قیمت‌ها می‌توان به کاهش کیفیت هم اشاره کرد. طوری که به عنوان نمونه کیفیت رنگ پودری به شدت کاهش یافته است. در ادامه در مورد هزینه انرژی می‌توان به نرخ گاز اشاره کرد. کمتر از ۳ سال قبل هزینه ماهانه گاز یک مجموعه، سه میلیون تومان تمام می‌شد، اما اکنون به ۲۵ میلیون تومان افزایش یافته است! برای برخی دیگر هم هزینه از یک میلیون تومان به ۹ میلیون تومان رسیده است!
مشکل دیگر لزوم تامین برخی از تجهیزات است که فعالان این عرصه را سر‌در‌گم کرده است. به طور مثال در زمینه غلتک‌های دستگاه نورد، تولیدکنندگان داخلی باقدرت عمل نکرده و نیاز به واردات غلتک‌های خارجی به شدت احساس می‌شود. این در حالی است که تولیدکنندگان به خاطر شرایط دشوار تعیین‌شده و عدم حمایت دولت، امکان خرید و واردات غلتک‌های خارجی را ندارند. ضمن اینکه غلتک‌های ایرانی دوام و ماندگاری بالایی ندارند و بعد از مدت کوتاهی باید مجددا سنگ‌‌زنی شوند. با توجه به مشکلات فعلی که مطرح شد، باید گفت ایستادگی هم حدی دارد و در صورت عدم تغییر شرایط، چراغ واحدهای تولیدی به تدریج خاموش شده و افرادی که از این طریق به امرار معاش می‌پرداختند، شغل خود را از دست خواهند داد.

وضعیت اسفبار تولید‌کنندگان آلومینیوم
در این خصوص یک تولیدکننده پروفیل آلومینیومی گفت: تولیدکنندگان تمام تلاش خود را به‌کار گرفته‌اند تا با تولید محصولات باکیفیت و اشتغالزایی، موجب اعتلای هرچه بیشتر صنعت کشور شوند، اما مشکلاتی مانند مسائل مالیاتی، محدودیت‌های انرژی، افزایش هزینه‌های ثابت و متغیر، رکود بازار مصرف و… مانع از انجام این کار شده است.
مظاهر صادقی گفت: متاسفانه در حال حاضر شرایط اکثر تولیدکنندگان بسیار اسفبار است و علت آن را می‌توان به افزایش هزینه‌های تولید و کاهش درآمد نسبت داد. اخذ مالیات‌های سنگین، افزایش هزینه‌‌های انرژی (برق و گاز)، حق بیمه، رقابت شدید بین تولیدکنندگان، افزایش قیمت مواد مصرفی و مواد اولیه و… باعث شده تا ادامه فعالیت برای تولیدکنندگان بسیار دشوار باشد. به عنوان مثال در گذشته هزینه ساخت قالب‌های فولادی برای دستگاه‌های پرس اکستروژن، حداکثر ۲۰ میلیون تومان بود، اما اکنون قیمت آن به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده است! همچنین حدود سه سال پیش هزینه ماهانه گاز مجموعه، سه میلیون تومان بود که اکنون به ۲۵ میلیون تومان افزایش یافته است. همچنین سال‌های گذشته رنگ پودری را با قیمت ۵۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم خریداری می‌کردیم که در حال حاضر قیمت آن به ۱۵۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم افزایش یافته است. متاسفانه علاوه بر افزایش قیمت، کیفیت رنگ پودری و سایر مواد مصرفی به شدت کاهش یافته است. ما در گذشته بیلت‌های مورد نیاز خود را هم خریداری کرده و هم ریخته‌گری می‌کردیم، اما اکنون بیلت آلومینیومی را از بورس کالا یا بازار آزاد خریداری می‌کنیم، زیرا با افزایش قیمت بوته‌های گرافیتی که برای ذوب مواد استفاده می‌کردیم، دیگر ریخته‌گری برای ما مقرون‌به‌صرفه نیست؛ ضمن اینکه بوته‌های موجود در بازار از کیفیت بالایی برخوردار نبودند و در زمان ذوب ترک برمی‌داشتند. در گذشته هر بوته گرافیتی توانایی ذوب حدود ۵۰ تن آلومینیوم را داشت، اما اکنون پس از ذوب ۲۰ تن آلومینیوم، ترک برداشته و مذاب از بوته‌ به بیرون نشت پیدا می‌کند. در این شرایط ما باید صبر کنیم تا مذاب به جامد تبدیل شود و مجددا آن را در بوته دیگری ذوب کنیم که این موضوع یعنی صرف زمان، انرژی و هزینه بیشتر. باید توجه داشت که فقط فعالان صنعت آلومینیوم در کشور با مشکل روبه‌رو نیستند، اکثر صنایع با چالش‌های زیادی دست به گریبان هستند و از حمایت‌های لازم از سوی دولت برخوردار نیستند.

انتظار بیش از حد
صادقی در رابطه با چالش‌های صنعتگران در حوزه مالیاتی اظهار کرد: همان طور که ذکر شد، اخذ مالیات‌های سنگین یکی از مشکلات مشترک تولیدکنندگان است، زیرا سازمان امور مالیاتی کشور بدون توجه به رکود بازار و کاهش درآمد تولیدکنندگان، مالیات‌های زیادی را تعیین می‌کند. به عنوان مثال اگر تولیدکننده‌ای با فروش ۲۰ تن بیلت آلومینیومی ۴۰ میلیون تومان سود کند، به دلیل اینکه سازمان امور مالیاتی سود ماهانه بانک‌ها (۲۰ درصد) را ملاک قرار می‌دهد، باید ۱۲۰ میلیون تومان از درآمد خود را مالیات بپردازد؛ در صورتی که حاشیه سود این صنعت بسیار پایین بوده و با یک معادله ساده می‌توان درک کرد که سود تولیدکننده حداکثر به ۲ درصد می‌رسد. مسلما پرداخت این مقدار مالیات برای تولیدکنندگان که به سبب افزایش هزینه‌ها تحت فشار مالی قرار دارند، امکان‌پذیر نیست.
او همچنین با اشاره به بوروکراسی اداری ادامه داد: یکی از چالش‌های دیگر تولیدکنندگان پروفیل آلومینیومی، کپی‌برداری از محصولات پرفروش و جدید است که به دلیل بوروکراسی‌های اداری طولانی و عدم پاسخگویی سازمان‌های مربوطه، صنعتگران از پیگیری موضوع منصرف می‌شوند.

روند نزولی تقاضا
این فعال صنعتی درخصوص میزان تقاضای محصولات در بازار مصرف عنوان کرد: در حال حاضر کاهش پروژه‌های عمرانی در سطح کشور و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، باعث شده تا میزان تقاضا برای محصولات روند نزولی به خود بگیرد. باید اذعان کنم که بازار مصرف همچنان دچار رکود بوده و اکثر تولیدکنندگان برای فروش محصولات خود با مشکل مواجه هستند. همچنین افت میزان تقاضا در بازار باعث شده تا قیمت شمش آلومینیوم عرضه‌شده در بورس کالا هم کاهش پیدا کند.
صادقی با اشاره به ماشین‌آلات مورد استفاده در خطوط تولید ابراز کرد: اکثر ماشین‌آلات و دستگاه‌های مورد نیاز تولیدکنندگان پروفیل آلومینیومی توسط ماشین‌سازان داخلی ساخته شده، اما نمونه خارجی این دستگاه‌ها نیز در بازار وجود دارد. کیفیت ماشین‌آلات داخلی مناسب بوده و پاسخگوی نیاز ماست، اما برخی صنعتگران برای خرید ماشین‌آلات خارجی با شرایط دشوار واردات و چالش تامین منابع ارزی روبه‌رو هستند. اما مساله اصلی کیفیت فولادهای قالب‌های دستگاه پرس اکستروژن است. فولاد آلیاژی مورد نیاز برای ساخت این قالب‌ها در داخل تولید نشده و اکنون اکثر قالب‌های موجود در بازار از فولادهای چینی ساخته شده‌اند که به دلیل کیفیت پایین بعد از مدت کوتاهی ترک برداشته یا به دلیل نواقص فنی قابل استفاده نیستند.

معضل کمبود نیروی کار
این تولیدکننده پروفیل آلومینیومی در رابطه با معضل کمبود نیروی انسانی تصریح کرد: در حال حاضر به دلیل عدم تمایل نیروی کار ایرانی به فعالیت در واحدهای صنعتی، اکثر تولیدکنندگان اقدام به جذب نیروی کار خارجی می‌کنند؛ در این صورت دیگر موظف به پرداخت حق بیمه، حق مسکن و… نبوده و هزینه‌های واحدهای تولیدی به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
او ادامه داد: در حال حاضر تولیدکنندگان کشور ترکیه تعاملات زیادی با کشورهای اروپایی داشته و محصولاتی با کیفیت مناسب را تولید می‌کنند، اما مشکل تولیدکنندگان ایرانی اینجاست که علی‌رغم تولید پروفیل‌هایی با کیفیت بالاتر از پروفیل‌های ترک، مشتریان تمایل به خرید محصولات خارجی با قیمت بیشتر دارند. همچنین تولیدکنندگان خارجی از حمایت‌های فراوانی برخوردار هستند، اما تولیدکننده ایرانی در مسیر خود با انبوهی از مشکلات دست به گریبان است. گفتنی است که صنعتگران خارجی بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف به‌روزرسانی ماشین‌آلات و توسعه فعالیت‌ها می‌کنند، اما صنعتگران ایرانی به دلیل عدم وجود امنیت شغلی، به دنبال سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها هستند.

بر‌هم‌زدن موازنه
در ادامه یک تولیدکننده ورق آلومینیومی نیز گفت: در حال حاضر تولیدکنندگان سایر استان‌ها با فروش محصولات خود در استان آذربایجان غربی، باعث بر‌هم خوردن تعادل بازار مصرف این استان شده‌اند. از سوی دیگر به دلیل عدم نظارت سازمان‌های مربوطه و افزایش تعداد تولیدکنندگان غیراستاندارد ظروف آلومینیومی، میزان تقاضا برای محصولات ما و واحدهای تولیدکننده مجاز ظروف بسیار افت پیدا کرده است.
میرقادر تیرماهی درخصوص مشکلاتی که تولیدکنندگان با آن مواجه هستند، بیان کرد: در حال حاضر محدودیت معامله شمش آلومینیوم در مقادیر بالا در بورس کالا باعث شده تا تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس که از توانایی زیادی برخوردار نیستند، امکان خرید از این تالار صنعتی را نداشته باشند. در مقابل خریداران انبوه به راحتی مقدار زیادی از شمش آلومینیوم را خریداری کرده و با فروش شمش به واسطه‌‌گران، باعث افزایش قیمت‌ها می‌شوند، زیرا شمش آلومینیوم چندین بار میان واسطه‌‌گران‌ معامله شده و در نهایت به دست تولیدکنندگان می‌رسد. از سوی دیگر زمانی که تولیدکنندگان، شمش را از واسطه‌ها خریداری می‌کنند ملزم به پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده هستند، اما نکته اینجاست که این افراد فاکتور رسمی صادر نکرده و سازمان امور مالیاتی مجددا از تولیدکنندگان ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده را مطالبه می‌کند؛ در این شرایط صنعتگران نیز به سبب عدم صدور فاکتور رسمی امکان اثبات پرداخت مالیات را نداشته و باید مبلغ مورد نظر را به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
او خاطرنشان کرد: متاسفانه مشکلات تولیدکنندگان در زمینه مالیات به اینجا ختم نشده و این سازمان علاوه بر ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیات‌های سنگینی را برای درآمد واحدهای تولیدی تعیین می‌کند؛ زمانی که حاشیه سود ما کمتر از مقدار مالیات‌های تعیین شده است، چاره‌ای جز تعطیل کردن مجموعه و پایان دادن به فعالیت‌های تولیدی نداریم.
تیرماهی درباره حل این مشکل گفت: برای حل مشکل بارها به ما پیشنهاد شده که قیمت محصولات را افزایش دهیم، اما اکنون قدرت خرید مشتریان بسیار کاهش یافته و رقابت تنگاتنگی در بازار وجود دارد؛ به همین دلیل اگر محصولات را با قیمت رقابتی به بازار عرضه نکنیم، مشتریان خود را از دست داده و رقیبان از ما پیشی می‌گیرند. باید اذعان کنم که وعده‌های فراوانی در رابطه با حمایت از تولیدکنندگان داده می‌شود، اما به هیچ‌کدام جامه عمل پوشانده نشده و تولیدکنندگان به تنهایی در برابر مشکلات ایستادگی می‌کنند.

بازار مصرف در خواب زمستانی
این فعال صنعتی با اشاره به وضعیت بازار مصرف اظهار کرد: ورق تولیدشده در مجموعه ما برای ساخت ظروف آلومینیومی مورد استفاده قرار می‌گیرد که با توجه به افزایش قیمت‌ محصولات نهایی و افت توان خرید مشتریان، شاهد روند نزولی تقاضا در بازار هستیم؛ در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که اکثر تولیدکنندگان فارغ از اینکه چه محصولی را تولید می‌کنند، با معضل رکود بازار مصرف مواجه بوده و در زمینه فروش محصولات با مشکلاتی دست به گریبان هستند.
همان طور که پیش‌تر مطرح شد، یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها فروش چندین‌باره شمش میان واسطه‌گران است، اما نمی‌توان از صادرات شمش آلومینیوم به ترکیه و خام‌‌فروشی مواد اولیه چشم‌پوشی کرد؛ مساله اینجاست که تولیدکنندگان مواد اولیه بدون توجه به شرایط صنعتگران کشور، شمش آلومینیوم را با قیمتی پایین‌تر از قیمت‌های داخلی صادر کرده و تمایلی به فروش آن با این قیمت به تولیدکنندگان ایرانی ندارند. گفتنی است که ما در گذشته امکان خرید مواد اولیه به طور مستقیم و با قیمت مناسب را از کارخانه‌های تولیدکننده شمش داشتیم، اما با تغییر مدیریت برخی شرکت‌های بزرگ و عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران، دیگر این امکان را نداریم؛ در چنین شرایطی تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس در زمینه تامین مواد اولیه با چالش‌های فراوانی مواجه شده‌اند.

منبع: روزنامه جهان صنعت