به گزارش بیرونیت، روزنامه جهان صنعت نوشت: در چند روز گذشته اظهار‌نظر وزیر راه‌وشهرسازی درخصوص لزوم کنترل بازار، ساماندهی مشاوران املاک و خروج مصالح سیمان و فولاد از بورس کالا برای کاهش قیمت مسکن خبرساز شد، به طوری که به دنبال این اظهارنظر وزیر راه‌وشهرسازی حرف‌های ضد و نقیضی درباره اینکه عرضه سیمان در بورس کالا علت افزایش قیمت مسکن شده است یا خیر مطرح شد، به طوری که حتی جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه نهضت ملی مسکن را گروگان قیمت‌سازی سیمان و فولاد در بورس خواند و ورود جدی دولت به این حوزه برای مهار قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی را ضروری دانست.
این صحبت‌ها در حالی مطرح شد که دبیر کانون انبوه‌سازان کشور سهم سیمان را در قیمت مسکن ۵ تا ۷ درصد تخمین زد و گفت: براساس آخرین آمار وزارت راه‌وشهرسازی در تهران بزرگ با سهم کارفرما (پیمانکار) قیمت ساخت مسکن متری ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده که ۳۰ درصد آن مربوط به ارزش‌افزوده و هزینه‌های بالاسری و تامین اجتماعی و مالیات است.
با توجه به اطلاعات منتشر‌شده توسط مرکز آمار ایران، بانک مرکزی، بورس کالا و همچنین قیمت فروش واحدهای مسکونی در مناطق ۲۲‌گانه شهر تهران؛ تاثیر نهاده‌های اصلی در ساخت یک مترمربع از یک آپارتمان سه تا چهار طبقه توسط صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه محاسبه شده است که براساس آن هزینه اخذ جواز ساخت یکی از طولانی‌ترین بهای تمام‌شده ساختمان است، اعتبار این جوازها دو سال است و هرساله بین ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش قیمت در آن توسط شهرداری‌ها اعمال می‌شود. علاوه بر این اگر اسکلت ساختمان از نوع بتنی باشد به میزان ۴۰ تا ۵۵ کیلوگرم در هر مترمربع و اسکلت‌های فلزی به ۴۵ تا ۶۵ کیلوگرم به ازای هر مترمربع مصرف آهن و میلگرد دارند. همچنین هزینه سفت‌کاری شامل مراحل خاک‌برداری، فونداسیون، اسکلت‌بندی و مواردی دیگر است که به طور تقریبی بین ۳۰ الی ۳۵ درصد هزینه‌های ساخت مسکن را به خود اختصاص می‌دهد. هزینه‌های نیروی انسانی و دستمزد نیروی کار نیز از مهم‌ترین هزینه‌های ساخت مسکن محسوب می‌شود و به طور کلی در شرایط ساخت معمولی، هزینه نیروی کار حدود ۴۰ درصد، هزینه‌های ساخت مسکن (بدون هزینه جواز ساخت و زمین) را تشکیل می‌دهد.

سیمان عامل گرانی مسکن است؟
روند افزایش قیمت هر متر مسکن در شهر تهران طی دو سال اخیر نشان‌دهنده رشد بیش از ۶۰ درصدی بوده و این در حالی است که نهاده‌های تولید چنین رشد قیمتی را تجربه نکرده است، بنابراین نمی‌توان لزوم افزایش قیمت مسکن را متاثر از افزایش نرخ نهاده‌ها دانست.
علاوه بر این، افزایش قیمت رخ‌داده در نهاده سیمان در برخی مقاطع از سال ناشی از قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان بوده که با کاهش تولید سیمان، منجر به برهم‌خوردن نظام عرضه و تقاضا و افزایش قیمت شده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت در سال‌های اخیر دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و همچنین انتظارات تورمی ناشی از تغییرات نرخ ارز بوده است.
عرضه‌کننده عمده محصولات تیر‌آهن و میلگرد در بورس کالا، شرکت ذوب‌آهن اصفهان است که ۷۳ درصد سهام آن متعلق به سازمان تامین اجتماعی است. همچنین عمدتا شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ سیمان تامین و سیمان فارس و خوزستان در بورس کالا سیمان عرضه می‌کنند که به ترتیب ۹۰ و ۵۲ درصد این هلدینگ‌ها نیز متعلق به سازمان تامین اجتماعی است. بخش دیگری از شرکت‌های عرضه‌کننده سیمان در بورس کالا نیز شرکت‌های فرعی بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی هستند.

سیمان ایران بسیار ارزان‌تر از سایر کشورها!
محاسبه نرخ سیمان در کشور برحسب دلار و مقایسه آن با قیمت سیمان در سایر کشورها نشان می‌دهد قیمت دلاری سیمان در ایران اختلاف قابل‌توجهی با سایر کشورها دارد، بنابراین سیمان در ایران بسیار ارزان‌تر از سایر کشورهاست.
مقایسه وضعیت روند قیمت و عرضه و تقاضای سیمان در بورس کالا نیز نشان می‌دهد هر زمان عرضه کاهش یافته، قیمت سیمان افزایش یافته که این موضوع نیز با توجه به محدودیت‌های انرژی که به تولیدکنندگان سیمان در کشور تحمیل می‌شود دور از انتظار نیست.
بررسی قیمت دلاری میلگرد و مقایسه آن با سایر کشورها نیز نشان‌دهنده اختلاف معنادار قیمت این محصول در ایران و سایر کشورها دارد، همین موضوع منجر به تقاضای مازاد بر عرضه در بورس کالا شده، چراکه خرید این محصول حاشیه سود دلاری چشمگیری نصیب افراد کرده و پتانسیل صادرات این محصول به صورت قاچاق فراهم شده است.

عرضه سیمان در بورس کالا اثری نداشت
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان معتقد است عرضه سیمان در بورس کالا تاثیر چندانی بر قیمت آن نداشته است و مهم‌ترین عامل موثر بر قیمت سیمان، عرضه و تقاضا نیست، چراکه در زمان افزایش عرضه، قیمت‌ها کاهش نمی‌یابد.
فرشید پورحاجت اظهار می‌کند: تفاوت قیمت چندانی میان زمانی که سیمان در بورس عرضه نمی‌شد و عرضه فعلی آن در بورس، وجود ندارد، زیرا قیمت سیمان تابع عرضه و تقاضا نیست.
وی اضافه می‌کند: زمانی که عرضه سیمان کاهش پیدا می‌کند، قیمت آن بالا می‌رود در صورتی که هنگام مازاد عرضه قیمت سیمان کاهش نمی‌یابد. در واقع باید گفت چرا فقط در زمان کاهش تولید، افزایش قیمت خودش را در بورس نشان می‌دهد.
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان اینکه عرضه سیمان در بورس کالا تفاوت چندانی با زمانی که در بورس عرضه نمی‌شد ندارد، می‌گوید: این سوال باید از سوی مسوولان پاسخ داده شود که آیا تولید‌کنندگان و بنگاه‌های اقتصادی تولید واقعی خود را در بورس عرضه می‌کنند یا متناسب با اطلاعات و داده‌های خود میزانی مشخص را در بورس عرضه می‌کنند.
پور‌حاجت تاکید می‌کند: این مشکل فقط برای عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا نیست و برای سایر محصولات نیز چنین سازوکاری وجود دارد، برای مثال استان خوزستان بیش از سه برابر نیاز بازار شن و ماسه تولید می‌کند، اما این مازاد عرضه تاثیر چندانی در کاهش قیمت ندارد.
وی با بیان اینکه بورس ابزاری مدرن و تسهیل‌گر در حوزه تامین نقدینگی است، می‌گوید: امکان توزیع تمام کالاها در بورس وجود دارد و در مرحله اجرا نیز بورس باید تاثیر بیشتری را در اقتصاد بازار داشته باشد، زیرا عرضه و تقاضا دو مولفه اصلی در حوزه اقتصاد کلان به شمار می‌آیند و اگر عرضه در بورس به درستی انجام شود، بورس کالا می‌تواند کمک شایانی در تامین منابع مالی و مصالح ساختمانی داشته باشد.

سهم سیمان در قیمت مسکن حدود دو درصد
علی محمد‌بُد کارشناس و فعال صنعت سیمان درخصوص سازوکار عرضه سیمان در بورس کالا اظهار می‌کند: عرضه سیمان در بورس کالا باعث شد سه مولفه قیمت، انتخاب محل احداث کارخانه و همچنین کیفیت مشخص باشد.
وی با بیان اینکه توزیع سیمان در بورس از سازوکاری درست پیروی می‌کند، اضافه می‌کند: مشخص بودن قیمت سیمان در بورس کالا به سرمایه‌گذاران کمک کرد تا هرکجا که نیاز است کارخانه سیمان راه‌اندازی کنند، بنابراین دیگر پرداخت هزینه‌های گزاف برای حمل‌ونقل معنایی ندارد.
این کارشناس صنعت سیمان ادامه می‌دهد: همچنین تغییر قیمت آن در بورس نشان‌دهنده این است که آیا در این صنعت امکان سرمایه‌گذاری وجود دارد یا خیر؟ همچنین عرضه سیمان در بورس کیفیت آن را بالا برد، بنابراین می‌توان گفت زمانی که سیمان در بورس کالا عرضه شد به واسطه قیمت‌های مختلفی که برای آن وجود دارد، محصولی با کیفیت بیشتر خریداری می‌شود.
باید گفت عرضه سیمان در بورس کالا علاوه بر اینکه از رانت خرید آن جلوگیری کرده منجر به افزایش کیفیت تولید نیز شده است، از طرفی با توجه به موارد گفته‌شده، سیمان و میلگرد به اندازه عواملی همچون انتظارات تورمی، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها، افزایش تقاضای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن و افزایش قیمت در بازارهای موازی در قیمت مسکن موثر نبوده که با تغییر قیمت آن بتوان ترمز قیمت مسکن را کشید. علاوه بر این، مقصر افزایش قیمت سیمان و سایر مصالح ساختمانی در مقاطع مختلف نیز بورس کالا نبوده و کاهش عرضه در این زمینه نقش موثر‌تری دارد.