بخش انرژی سیالات از چه قسمت‎‌های تشکیل شده و هر کدام دارای چه وظایفی هستند؟

این بخش به دو واحد انرژی و سیالات تقسیم می‌شود، واحد توزیع و تعمیرات برق که وظیفه‌ی تامین پایدار برق مجموعه فولاد خوزستان از ابتدای ورود به شرکت تا تحویل به مصرف‌کننده را بر عهده دارد، به همراه مدیریت گازهای صنعتی و واحد سیالات که شامل: تصفیه‌خانه‌ی شبکه‌ی توزیع آب و کنترل کیفی آب، پساب صنعتی، کارگاه تاسیسات و واحد تهویه تبرید است.

گسترگی این بخش در نقاط مختلف شرکت به چشم می‌خورد، به طوری که هیچ مکانی را یافت نمی‌کنید که اثری از مدیریت انرژی و سیالات به شکل‌های مختلف در آن نباشد.

 با این حساب می‌توان گفت تامین حامل‌های انرژی شامل: برق و گاز با بخش انرژی سیالات است.

علاوه بر تامین، مدیریت مصرف حامل‌های انرژی بر عهده این بخش است. مجموعه فولاد بابت مصرف این دو حامل، مبالغ هنگفتی به سازمان مربوطه می‌پردازد، از این رو مدیریت مصرف تاثیر بسزایی در کاهش هزینه‌ها و حفظ محیط زیست دارد.

مجموعه فولاد خوزستان در سال‌های گذشته ایزوهایی بسیاری را در بحث مصرف انرژی و رعایت الگو مصرف کسب کرده است. هر کدام از این ایزوها به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفته و در صورت نیاز نسبت به اصلاح روش اقدام می‌شود. زیر بنای کنترل و بهینه‌سازی انرژی از سال‌های قبل در شرکت فولاد خوزستان موجود بود، از سال 1383 با تشکیل واحد کنترل و بهینه‌سازی انرژی، توجه ویژه‌ای به این امر شد.

پس از آن با ایجاد استاندارد  IS0 50001 : 2011این روند سرعت بیشتری به خود گرفت. از سال 1393 اولین شرکت فولادی در کشور بودیم که موفق به دریافت گواهینامه‌ی ISO50001 شدیم و مباحثی جامعی در مورد الگو مصرف و پایش دائمی مصرف انرژی در این ایزو مطرح شده است.

 در صورت امکان در مورد این استاندارد بیشتر توضیح دهید.

آخرین ویرایش استاندارد مدیریت انرژی، ISO50001  است. این استاندارد در برگیرنده‌ی الزامات اجرا، نگهداری و بهبود سیستم مدیریت انرژی می‌باشد که هدف آن توانمندسازی سازمان جهت دستیابی به راهکاری جهت بهبود بهره‌وری انرژی، استفاده و مصرف آن است. شرکت فولاد خوزستان از پنج سال گذشته تاکنون، علاوه بر تربیت ممیز، همه ساله با حضور سرممیزان شرکت‌های متولی حسن اجرای استاندارد را پایش می‌کند.

نصب کنتور در کارخانه‌های پرمصرف، برگزاری جلسات مختلف، تعریف پروژه‌ با هدف کاهش و بهینه‌سازی سوخت و تشکیل کمیته عالی انرژی مهم‌ترین فعالیت این واحد در جهت کاهش و بهینه‌سازی انرژی است. یکی از مواردی که اخیراً موفق به نهادینه کردن آن شدیم، رعایت اصول انرژی در بدو سفارش کالا مصرفی و تجهیزات است.

 آیا با این روند می‌توان شرکت فولاد خوزستان را پیشرو در اصلاح مصرف انرژی دانست؟

در شرکت فولاد خوزستان تجهیزاتی نصب است که بیش از چند میلیارد تومان ارزش دارند. بهره‌برداری درست و نگهداری برنامه‌ریزی شده از این تجهیزات به طول عمر و بدست آمدن محصول با کیفیت می‌انجامد. بر اساس ISO50001 در صورتی که برای سفارش تجهیزات و کالای مصرفی فاکتور انرژی در نظر گرفته شود، در دراز مدت علاوه بر افزایش طول عمر تجهیزات در مدیریت مصرف انرژی تاثیر بسزایی خواهد داشت و باعث کاهش هزینه می‌شود.

برای مثال انتخاب مناسب تجهیزاتی مانند الکتروموتور و ترانس قدرت می‌تواند در کاهش هزینه برق موثر باشد. در تهیه و سفارش مواد مصرفی مانند الکترود، کاتالیست و مواد نسوز که بخش عمده هزینه‌های مصرفی شرکت را در برمی‌گیرند، در نظر گرفتن الگوی مصرف حائز اهمیت است. البته اجرای این استاندارد تنها به شرکت محدود نمی‌شود، بلکه خانواده را نیز شامل می‌شود. اگر بهینه‌سازی مصرف انرژی در خانواده‌ها به الگو تبدیل شود، کشور از این تحول سود می‌برد. در واقع می‌توان گفت: با نهادینه شدن بهینه‌سازی مصرف سوخت، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، محیط زیست حفظ می‌شود.

 از نحوه استقرار IS0 50001 در شرکت برایمان بگویید.

از سال 1392 هماهنگی‌ها و دستورات مقتضی از سوی مدیرعامل وقت شرکت فولاد خوزستان و معاونان شرکت و مدیران بخش‌های مختلف، جهت استقرار سیستم مدیریت انرژی صادر شد. به همین منظور در هر بخش بنا به صلاحدید مدیران و روسای مربوطه، افراد خبره در کمیته انرژی به منظور پیاده‌سازی و جاری کردن قوانین و الزامات سیستم مدیریت انرژی (علاوه بر انجام وظایف قبلی خود در سازمان) شروع به فعالیت نمودند. این کمیته‌ها شامل: استقرار IS0 50001، آموزش، آگاه‌سازی، فن‌آوری اطلاعات، طراحی، خرید، نت ساختمانی، مواد اولیه، احیا، فولاد سازی و انرژی و سیالات است.

 پیاده‌سازی  IS0 50001در واحدهای شرکت به چه صورت است؟

مدیریت انرژی یکی از رسالت‌های مهم واحد به شمار می‌آید. سه بخش مهم شرکت: فولادسازی، احیاها و مواد اولیه، عمده مصرف را در برمی‌گیرند. برای این سه بخش شاخص‌های مصرف تعریف شده است که بر همین اساس کمیته‌های انرژی در هر بخش به صورت جداگانه فعالیت می‌کند و به صورت ماهیانه گزارش‌دهی می‌شود.

ماهیت این گزارش‌ها پایش مصرف بر اساس شاخص‌های تعریف شده است. در صورت مشاهده انحراف از شاخص، اقدامات اصلاحی انجام می‌شود. کاهش مصرف انرژی، بهبود فرآیند، شناسایی نقاط ضعف و تعریف برنامه‌های اصلاحی از جمله شاخص‌های مصرف به شمار می‌آیند.

از ابتدای استقرار IS0 50001 ویرایش سال 2010 بود که بنا داریم با نظر کمیته عالی انرژی از اواخر امسال ویرایش 2018 را در شرکت فولاد خوزستان پیاده‌سازی کنیم. مطمئناً شاخص‌های ویرایش 2018 سخت‌گیرانه‌تر بوده و می‌بایست، مقدمات اجرای آن را در شرکت فراهم کنیم.

 در صورت امکان برخی پروژه‌های تعریف شده در این بخش را نام برده و توضیح دهید.

بدون شک پایش و بهینه‌سازی مصرف انرژی نیازمند نوسازی و بروزسانی تجهیزات است. خریداری و نصب دو دستگاه ترانس قدرت در ایستگاه اصلی برق، آغاز پروژه ساخت پست برق 230/400 کیلوولت و در قالب طرح‌های بهبود می‌توان به: افزایش طول فازهای کوره‌های 1 تا 4 در واحد فولادسازی، تغییر مکانیزم طرح درب سرباره در واحد فولادسازی، نصب ویرهای جدید جهت کوره شماره 1 در واحد فولادسازی، نصب نمونه‌گیر اتومات بر روی مسیرهای دیس شارژ در واحد احیا، نصب آنالیزور آنلاین H2S بر روی گاز ورودی به ریفرمر در واحد احیا، روژه مانیتورینگ پایش عملکرد انرژی آسیاب‌های (گندله سازی 1 و2) در واحد مواد اولیه، تعویض الکتروپمپ‌های ارسال آب صنعتی در واحد تصفیه‌خانه آب و تعویض الکتروپمپ‌های فرآیند تولید آب نرم در واحد تصفیه خانه آب اشاره کرد.

بتدریج با توجه به بلوغ سیستم مدیریت انرژی EnMS، روند فعالیت‌ها و پروژه‌ها دقیق‌تر و اثربخشی آنها هر ساله بیشتر شده است. به گونه‌ای که به اذعان ممیزان شخص ثالث، شرکت فولاد خوزستان به عنوان یک مرجع و شاخص در کنترل و بهینه‌سازی انرژی، نسبت به سایر شرکت‌های شناخته می‌شود.

 فولاد خوزستان در چند سال اخیر همکاری قابل توجهی با برق منطقه‌ای استان در مورد رعایت محدودیت برق داشته است، در این مورد توضیح دهید.

با توجه به گرمای بی‌سابقه‌ی تابستان چند سال اخیر و افزایش مصرف برق در ساعت پیک بار از یک سو و محدودیت تولید از سوی دیگر، شرکت فولاد خوزستان به منظور جلوگیری از خاموشی گسترده شهری، اقدام به رعایت محدودیت مصرف از طریق قطع کوره نمود، بطوریکه در ساعات اوج مصرف و بلافاصله پس از اعلام دیسپاچینگ جنوب غرب، به میزان مورد نیاز یک یا چند کوره از مدار خارج می‌شد. این روند امسال هم در قالب طرح ذخیره عملیاتی از سوی شرکت اجرا شد و با کاهش مصرف برق شرکت فولاد خوزستان در روزهای گرم تابستان کمترین میزان خاموشی شهری در شهرهای مختلف استان اعمال شد.

 و کلام پایانی...

موفقیت‌های روزافزون مجموعه‌ی فولاد خوزستان حاصل بکارگیری تجربه و دانش فنی کارکنان است. کسب جایگاه دومین تولیدکننده فولاد کشور و رتبه نخست صادرات محصولات فولادی، نشان از مدیریت مقتدر و دلسوزی تک‌تک کارکنان فولاد خوزستان دارد.

کارکنان انرژی و سیالات در کنار سایر بخش‌های شرکت برای رسیدن به اهداف مجموعه فولاد خوزستان از هیچ تلاشی فروگذار نیستند. در سال‌های اخیر ثابت کرده‌ایم با تکیه بر توان داخلی و تلاش و کوشش مضاعف می‌توان بر سختی‌ها غلبه کنیم. بی‌اثر کردن تحریم‌ها تنها بخشی از این توانمندی‌هاست. امید که با اتحاد و همدلی به اهداف متعالی مجموعه فولاد خوزستان دست پیدا کنیم و گامی بزرگ در مسیر اعتلای نام ایران اسلامی برداریم.