با اینکه فرض شده سرانه مصرف فولاد به ۴۵۰ کیلوگرم می‌رسد؛ اما اعداد فعلی چیزی کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم است. کاهش چشمگیر ساخت‌و‌ساز در بخش مسکن،‌ سیاستگذاری دولت،‌ تحریم‌ها از جمله دلایل نرسیدن به اهداف پیش‌بینی‌شده برای ۳ سال آینده است.
در حالی است که نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تولید ۵۵ میلیونی تن فولاد را دور از انتظار ندانسته و راهکارش را هم روی آوردن به اکتشافات جدید مطرح کرده است؛ اما سوء‌مدیریت وزارت صمت، بحران انرژی، اعمال تعرفه‌ صادراتی در ابتدای سال جاری و ‌دامپینگ روسیه باعث شده که وضعیت فولاد ایران چندان تعریف‌کردنی نباشد و در نتیجه نمی‌توان به هدف ۵۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۴خوش‌بین بود. با توجه به اینکه براساس آمارها امسال شاهد کاهش ۹هزار تنی صادرات فولاد نسبت به سال قبل بوده‌ایم؛‌ به این ترتیب نمی‌توان امیدی به افزایش تولید داشت.
یک فعال معدنی در این خصوص تصریح کرد: طرح ۵۵ میلیون تن یک طرح بلند‌پروازانه است. دراین طرح فرض شده که در افق ۱۴۰۴ سرانه مصرف فولاد به ۴۵۰ کیلوگرم برسد، این درحالی است که اعداد امروز چیزی کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم است. او با اشاره به دلایل این مهم گفت: یکی از دلایل این امر این است که مدت‌هاست شاهد ساخت‌و‌سازی در بخش مسکن نیستیم. همچنین در پروژه‌های بزرگ هم که آهن زیادی مصرف می‌کنند، شاهدیم که هیچ حرکتی صورت نمی‌گیرد. به این ترتیب این رکود باعث شده سرانه مصرف در ایران به شدت کاهشی شود.
رضا تربتی با اشاره به وضعیت تحریم‌ها و اثر‌گذاری آن نیز گفت: در این روند تحریم‌ها به شدت اثرگذار بوده است. علی‌رغم اینکه فولاد ایران کیفیت نسبتا مناسبی داشته؛ اما قیمت‌های ما نسبت به شمش حوزه سی‌ای‌اس یا ترکیه به‌طور چشمگیری متفاوت بوده است. اینها به این دلیل است که بازرگانان و تولیدکنندگان ما نتوانسته‌اند بازارسازی خوبی در حوزه فولاد در کشورهای اطراف داشته باشند. به این ترتیب شاهدیم که تحریم‌ها چالش بزرگی برای فعالان فولادی ایجاد کرده است. او با اشاره به آمارهای تولید و مصرف و صادرات فولاد خاطرنشان کرد: مصرف کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۲۰ میلیون تن و تولید بیش از ۳۰ میلیون تن و صادرات هم حدود ۷ میلیون تن است. درنتیجه حدود ۴ میلیون تن مازاد تولید داریم که منجر به کاهش ظرفیت واحدهای فولادی شده است.
این فعال معدنی با بیان اینکه باید برای این مازاد فکری صورت گیرد،‌ تاکید کرد: امسال طرح‌های فولادی خوبی مطرح شده که ظرفیت تولید را تا ۳۷ میلیون تن می‌برد. بنابراین باید برای بازار این ظرفیت اضافه فکری کرد.
خودزنی به سبک ممنوعیت صادرات
امسال فولادی‌ها با چالش سیاستگذاری دولت روبه‌رو بودند. درست زمانی که قیمت‌ها در دنیا بالا بود؛ در ایران شرایط به‌گونه‌ای دیگر شد. به‌طور مثال ورق فولادی حدود ۹۰۰ دلار و شمش فولاد تا ۷۵۰ دلار هم رسید؛ ولی فعالان این عرصه در ایران عملا چنین اعدادی را تجربه نکردند. دقیقا در شرایطی که قیمت‌ها بالا رفت، همزمان وزارت صمت عوارض صادراتی را وضع کرد و فولادی‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
از طرفی از آنجا که شرکت‌ها مازاد عرضه در بورس کالا را می‌توانند صادر کنند؛ اما شاهدیم که به بهانه‌هایی ازجمله اینکه قیمت‌ها بالا نرود و… در داخل جلوی صادرات گرفته شد و در نهایت منجر به دپوی محصولات شد که بنا به گفته کارشناسان باعث شد تا ۳۰ درصد قیمت‌ها کاهشی شوند. در این خصوص کسی هم پاسخگو نبوده است و این باعث شده صنایع فولادی ضربه بخورند.
کمبود انرژی با فولادی‌ها چه کرد!
درحالی که پیش‌بینی می‌شد تا ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد دست پیدا می‌کنیم اما مدت‌هاست کارشناسان از این موضوع سخن می‌گویند که به دلیل بروز مشکلات پیش‌آمده برای صنعت فولاد نمی‌توانیم به این هدف برسیم. تاجایی که اگر تولید ۴۴ میلیون تن را هم بتوانیم محقق کنیم در نوع خود شاهکار است.
گفته می‌شود که اگر می‌خواستیم به تولید مشخص‌شده در سال ۱۴۰۴ دست پیدا کنیم باید اجازه می‌دادیم کارخانه‌ها با تمام ظرفیت تولید کنند. این در حالی است که در سال‌های اخیر در ۳ ماه تابستان شرکت‌های فولادی با مشکل قطعی انرژی ازجمله برق و گاز روبه‌رو بوده‌اند و با نیمی از توان خود اقدام به تولید کرده‌اند.
همچنین وقتی به کارخانه‌های تولیدی ابلاغ شد که به فکر ذخیره‌سازی سوخت مایع باشند، ‌همه چیز حاکی از این است که گاز شرکت‌های فولادی در زمستان قطع خواهد شد. حالا با این قطعی‌ها چطور می‌توان دست به تولید زد!
در همین خصوص چندی پیش بود که معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت گفت: تا به امروز تمرکز ویژه‌ای روی صنعت فولاد داشتیم و قرار بود در سال ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال برسیم و ۸۰ درصد برنامه ۱۴۰۴ در صنعت فولاد، آماده تولید است اما برنامه تولید تنها ۳۰ درصد تحقق‌ یافته و علت آن نیز بحران انرژی است که نشان می‌دهد در زمان برنامه‌‌ریزی توجهی به بحران انرژی نشده است.
محتشمی‌پور بحران امروز و فردای حوزه معدن و صنایع معدنی را انرژی دانسته و تصریح کرده ازآنجاکه هم محصولات انرژی بر صنعت معدن را در برنامه‌های توسعه‌ای قرار داده‌‌ایم و هم فرآیندهای تولید را هیچ‌ وقت ممیزی انرژی نکرده‌ایم؛ درنتیجه این شرایط به یک گلوگاه مشکل‌‌زا تبدیل‌ شده است.
به این ترتیب سوء‌مدیریت در وزارت صمت و مشکلات ایجاد‌شده در سهمیه‌‌بندی برق و گاز در ۲ سال اخیر باعث شده نتوانیم به تولید مدنظر در صنعت فولاد دست پیدا کنیم.
به‌طور مثال در سال ۹۹ حدود ۳۰ میلیون تن و در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۷ میلیون تن فولاد تولید کردیم، اما برآورد تولید در سال جاری حدود ۲۸ تا ۲۹ میلیون تن است. این در حالی است که پیش‌بینی تولید در همین دوره زمانی حدود ۳۷ میلیون تن بود.

منبع: روزنامه جهان صنعت