حالا کارشناسان تاکید می‌کنند که اگر برای این معضل فکری نشود، در سال‌های پیش‌‌رو با بحران‌های بیشتری در این صنعت مواجه خواهیم شد و اما و اگرها برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد بیش از پیش افزایش می‌یابد.

در واقع شرایط به‌گونه‌ای است که صنایع پایین‌دستی زنجیره با ظرفیت‌های بسیار پایین بعضا کمتر از ۳۰ درصد در حال فعالیت هستند. این در حالی است که صنعت فولاد ۴۲ درصد از گردش مالی صنایع معدنی را در اختیار داشته و همواره یکی از نمادهای توسعه‌یافتگی کشور محسوب می‌‌شود. حالا با توجه به این شرایط اگر قیمت‌‌‌ محصولات بالادستی زنجیره فولاد به نحوی افزایش پیدا کند که تولید فولاد صرفه اقتصادی نداشته باشد، فولادسازان به‌طور قطع با ضرر مالی سنگینی روبه‌رو خواهند شد.
در این بین نحوه سیاستگذاری‌ کوتاه‌مدت از سوی مسوولان، شکاف تکنولوژی و فرسودگی ماشین‌آلات، عدم توجه به الزامات توسعه پایدار از مواردی است که مورد انتقاد است.
انرژی از مهم‌ترین چالش‌های فولادسازان
یک کارشناس فولادی معتقد است که هر چه صنعت فولاد بیشتر توسعه یابد، سایر صنایع پایین‌دستی نیز رونق خواهد یافت و توسعه بیشتری را شاهد خواهیم بود.
سجاد محمدی با اشاره به مشکلات و موانع موجود در صنعت فولاد اظهار داشت: هم‌اکنون در صنعت فولاد، نگرانی‌هایی درخصوص مازاد ظرفیت جهانی به ‌صورت گسترده توسط تولید‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان جهانی فولاد مطرح‌ و باعث شده برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کاهش ظرفیت توسط کشور چین و دیگر کشورهای مطرح تولیدکننده فولاد‌ خام جهانی دنبال شود. بر این اساس، ظرفیت مازاد فولاد موضوعی است که نیازمند توجه در بعد جهانی و مشارکت گسترده اقتصاد کشورها است.
وی گفت: با توجه به شرایط فعلی کشور، حفظ جایگاه صادراتی در جهان و افزایش حضور در بازار محصولات با ارزش ‌افزوده بالا علاوه ‌بر در نظر گرفتن موارد مربوط به قیمت‌های تمام‌شده و تلاش در حفظ قدرت رقابتی، توسعه بنادر و صنعت کشتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و حمل‌ونقل دریایی اولویت‌هایی هستند که لازم است در کنار توسعه صنعت فولاد تمرکز زیادی روی آنها شود.
این کارشناس فولادی با بیان اینکه انرژی از مهم‌ترین چالش‌های فولادسازان محسوب می‌شود، تصریح کرد: صنعت فولاد در سال گذشته و امسال با چالش تامین انرژی روبه‌رو شده؛ چالشی که بر حاشیه سود شرکت‌های فولادسازی تاثیر گذاشت. در این میان، در صورتی که برای این مانع مهم فکری نشود، در سال‌های پیش‌رو با بحران‌های بیشتری در این صنعت مواجه خواهیم شد.
اما و اگرهای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد
یک کارشناس دیگر حوزه فولاد معتقد است کوچک‌‌ترین تغییر در قیمت یا میزان عرضه‌شده سنگ‌آهن در بازار به سرعت خود را در میزان تولید فولادسازان نشان می‌دهد. محمدتقی رادمان با بیان اینکه در حال حاضر صنایع پایین‌دستی زنجیره فولاد با ظرفیتی کمتر از ۳۰ درصد بر پایه ظرفیت سرمایه‌گذاری‌های صنایع کوچک و میانی در حال فعالیت هستند، گفت: صنعت فولاد با در اختیار داشتن حدود ۴۲ درصد از گردش مالی صنایع معدنی، یکی از اصلی‌ترین نمادهای توسعه‌یافتگی کشور محسوب می‌شود.وی با اشاره به چالش‌های صنعت فولاد، گفت: هم‌اکنون تامین مواد اولیه مهم‌ترین چالش فولادسازان است، به‌گونه‌ای که کوچک‌ترین تغییرات به سرعت خود را در میزان تولید فولادسازان نشان می‌دهد.
این کارشناس فولادی با بیان اینکه صنعت فولاد به دنبال دسترسی به هدف تولید ۵۵‌ میلیون تن فولاد خام است، افزود: برای رسیدن به این هدف تقریبا ۱۳۰ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز داریم که تامین این میزان سنگ‌آهن در کشور، مساله‌ای دشوار به نظر می‌‌‌رسد. حتی در صورتی که این حجم از سنگ‌آهن تامین شود، چالش‌های دیگری مانند نبود زیرساخت لجستیک، تامین آب و انرژی موردنیاز برخی کارخانه‌ها همچنان برای فولادی‌ها تداوم خواهد داشت.
رادمان اظهار کرد: در صورتی که قیمت‌‌‌ محصولات بالادستی زنجیره به نحوی افزایش یابد که تولید فولاد صرفه اقتصادی نداشته باشد، فولادسازان با زیان مالی سنگینی روبه‌رو خواهند شد.
وی خاطرنشان کرد: سیاست‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و درون‌بخشی دولت، شکاف فناوری و فرسودگی ماشین‌آلات و عدم توجه به الزامات توسعه پایدار، از دیگر چالش‌های پیش‌روی صنعت فولاد محسوب می‌شود.
دلیل ناترازی‌ها چیست؟
در ادامه یک کارشناس دیگر صنعت فولاد مطرح کرد که با توجه به روند قیمتی محصولات، بازرگانان و تجار نمی‌توانند رقابت مناسبی داشته باشند، چرا که در این حوزه بحث هزینه حمل‌ونقل بسیار جدی است.
پیمان شوریابی در خصوص اصلاح ناترازی‌های صنعت فولاد مطرح کرد: امروزه مکانیسم بورس کالا به گونه‌ای است که تاجران حوزه‌های مختلف می‌توانند محصولات خود را در آن عرضه کنند. در واقع، اگر این تاجران واردات ورق یا محصولات فولادی داشته باشند، می‌توانند با عرضه گواهی سپرده و یا فولاد در بورس کالا معامله داشته باشند، اما این اتفاق زمانی به نتیجه می‌رسد که تاجران بتوانند در این عرصه با یکدیگر رقابت کنند.
وی معتقد است که در حال حاضر با توجه به روند قیمتی محصولات، بازرگانان و تجار نمی‌توانند رقابت مناسبی داشته باشند، چرا که در این حوزه بحث هزینه حمل‌ونقل بسیار جدی است.
این کارشناس صنعت فولاد تاکید کرد: در صورتی که محصولات مختلف در بورس کالا به فروش بروند و براساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری شوند، صنعت فولاد از بهترین و ارزآورترین صنایع کشور خواهد بود. وی با اشاره به دلیل ناترازی‌های فولادی، خاطرنشان کرد: دلیل ناترازی‌های صنعت فولاد این است که دولت شرکت‌ها را مجبور کرد ارز خود را با قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی عرضه کنند. این اقدام باعث شد تا حدودی در بازار رانت به وجود بیاید. بر همین اساس، زمانی که یک خریدار از بورس کالا محصولی می‌خرید، آن را در بازار آزاد با قیمت بیشتری می‌فروخت. با چنین اقدامی عملا سود به جای اینکه در جیب تولیدکننده برود، به جیب دلال می‌رفت.
شوریابی افزود: حال شرایطی وجود دارد که می‌تواند این عملکرد ناترازی را در بازار از بین ببرد و آن حذف قیمت‌گذاری دستوری است. برای اجرایی شدن این اقدام، باید مسوولان در ابتدا اجازه دهند با توجه به شرایط بازار، عرضه و تقاضا، شرایط و قیمت یک محصول را مشخص کند.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که این اتفاق بیفتد، با افزایش قیمت‌ها، عرضه کالا نیز افزایش خواهد یافت. در ادامه شرکت‌های فولادی تولید خود را بیشتر می‌کنند و واردات کاهش می‌یابد اما اگر قیمت محصولات پایین‌تر از قیمت تعادلی باشد، قاچاق کالا به خارج از کشور افزایش می‌یابد، مانند سال گذشته که مقدار قابل‌توجهی ورق به دلیل قیمت‌گذاری دستوری از کشور قاچاق شد.

منبع: روزنامه جهان صنعت