بر اساس ماده ۳۷، به دولت اجازه داده می‌شود برای فرآوری مواد خام و تبدیل کالاهای با ارزش افزوده پایین داخلی و وارداتی به کالاهای با ارزش افزوده بالا از انواع مشوق‌های لازم استفاده کند. وضع هر گونه عوارض بر صادرات کالاها و خدمات غیریارانه‌ای و مواد خام و کالاهای با ارزش افزوده پایین مازاد بر نیاز داخلی یا فاقد توجیه فنی و اقتصادی برای فرآوری در داخل با لحاظ حفظ درصدی از سهم بازار جهانی به تشخیص وزارت صنعت،معدن و تجارت ممنوع است. میزان عوارض بر سایر مواد خام و کالاهای با ارزش افزوده پایین اما نباید به کاهش یا توقف تولید مواد خام یا کالاهای با ارزش افزوده پایین منجر شود. از سوی دیگر، عوارض دریافتی از صادرات مواد خام و کالاهای با ارزش افزوده پایین برای تشویق صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالای مرتبط با همان مواد خام و کالای با ارزش افزوده پایین در بودجه‌های سنواتی منظور می‌شود.

تلاش برای فرآوری مواد معدنی با ارزش افزوده بالا را می‌توان یکی از عواملی دانست که بسیاری از فعالان معدنی معتقدند اجرای آن می‌تواند ‌سهم بخش معدن در اقتصاد را افزایش دهد و علاوه بر ایجاد اشتغال در مناطق کمتر توسعه‌یافته و محروم موجب توسعه‌یافتگی این مناطق نیز شود. از سوی دیگر، با فرآوری مواد خام می‌توان ارزش افزوده این مواد را نیز افزایش داد و به این طریق سهم این بخش از صادرات را نیز بالا برد. اعتقادی که در دولت دوازدهم نیز ریشه دوانیده به‌طوری که محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن وتجارت نیز معتقد است که نباید تنها با خام فروشی در بخش معدن درآمدزایی کنیم، ‌بلکه باید در بخش اکتشاف نیز قدم‌های بزرگی در کشور برداریم تا شاهد ایجاد صنایع فولادی در بخش‌های مختلف کشور باشیم؛ برای تحقق این هدف در ابتدا لازم است روش کار اکتشاف را تغییر دهیم به‌طوری که باید اکتشاف از حالت سنتی خارج شود و تولید برای صادرات صورت گیرد. روشی که دولت دوازدهم از ابتدای روی کار آمدن روی آن تمرکز کرده و سعی دارد با افزایش اکتشاف بتواند میزان ذخایر معادن کشور و سهم این بخش در اقتصاد کشور را افزایش دهد.

براساس مصوبه شورای عالی اقتصاد، عوارض پیشنهادی برای مواد معدنی خام برای ۱۲ گروه در نظر گرفته شده و در این مصوبه عوارض صادراتی مواد معدنی خام یا مواد معدنی دارای ارزش افزوده پایین برای سال جاری و دو سال آینده (سال‌های ۹۸ و ۹۹) در نظر گرفته شده است. بررسی جدول عوارض صادراتی نشان دهنده آن است که رقم عوارض پیش‌بینی شده برای مدت زمان مذکور بین بازه ۵ تا ۱۰ درصد است. به‌طوری که برای سال ۹۷ عوارض صادراتی پیشنهادی برای صادرات مواد معدنی خام یا مواد معدنی دارای ارزش افزوده پایین ۵ درصد پیش‌بینی شده، برای سال ۹۸ عوارض پیش بینی شده ۸ درصدی و برای سال ۹۹ نیز ۱۰ درصد در نظر گرفته شده است. پیش‌بینی سه رقم عوارض پیشنهادی برای سه دوره مذکور در حالی است که عوارض ۵ درصد برای برخی از زیرتعرفه‌های ۱۲ گروه پیش‌بینی شده تکرار شده که این به معنی آن است که برخی از محصولات معدنی در سال جاری و دو سال آینده از عوارض پیشنهادی صادراتی یکسان برخوردار خواهند بود.

براساس جدول پیشنهادی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گروه اول، «سنگ‌آهن و کنسانتره‌های آن، از جمله پیربت آهن تفته شده» قرار گرفته که ۸ زیر تعرفه دارد که تمام عوارض پیشنهادی برای زیر تعرفه‌های گروه مذکور برای سال ۹۷ برابر با ۵ درصد، سال ۹۸ معادل ۸ درصد و سال ۹۹ معادل ۱۰ درصد خواهد بود و تنها زیر تعرفه‌ای که در سه دوره مذکور از عوارض پیشنهادی ۵ درصدی بهره می‌برد به گروه «سنگ آهن به هم فشرده شده (گندله)»  مربوط می‌شود.

در دومین گروه نیز «اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن؛ خاک‌های رنگی که برچسب وزن ۷۰ درصد یا بیشتر آهن ترکیب شده به‌صورت fe۲o۳داشته باشند» قرار دارند. برای این گروه نیز سه زیر تعرفه در نظر گرفته شده است. در گروه سوم نیز «اکسید منگنز» با دو زیر تعرفه قرار دارد و گروه چهارم و پنجم به «سنگ مس و کنسانتره‌های آن» و «سنگ سرب و کنسانتره‌های آن» اختصاص دارد. «سنگ روی و کنسانتره‌های آن» نیز به‌عنوان یکی دیگر از گروه‌های ۱۲ گانه که عوارض صادراتی برای آنها تعیین شده دارای ۵ زیر تعرفه است. اما برای گروه «اکسید روی، پراکسید روی» که دارای سه زیر تعرفه است عوارض پیشنهادی برای چهار دوره زمانی ۵ درصد در نظر گرفته شده است. «سنگ کروم و کنسانتره‌های آن» و «اکسیدها و هیدروکسیدهای کروم» دو گروه دیگری هستند که مشمول عوارض صادراتی‌اند.

اما «برای گروه سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ‌های آکوسین و سایر سنگ‌های آهکی برای تراش یا ساختمان که وزن مخصوص ظاهری آنها مساوی ۵/ ۲ یا بیشتر باشد و سنگ رخام حتی ناهمواری گرفته شده یا فقط بریده شده، ‌به وسیله اره یا به نحوی دیگر به‌صورت بلوک یا به شکل لوح مربع یا مربع مستطیل» نیز ۸ زیر تعرفه در نظر گرفته شده که وضعیت تعرفه‌ها در زیرگروه این بخش به غیر از «مرمر و تراورتن» که عوارض آنها در دوره زمانی سه سال، ۵ تا ۱۰ درصد در نظر گرفته شده، در سایر موارد ۵ درصد است.

برای «گروه سنگ خارا، سنگ سماق، سنگ رخام سیاه، ‌ماسه نگ و سایر سنگ‌های تراش یا ساختمان حتی ناهمواری گرفته شده یا فقط بریده شده، ‌به وسیله اره یا به نحوی دیگر، به‌صورت بلوک یا به شکل لوح مربع یا مربع مستطیل» نیز ۵ زیر تعرفه در نظر گرفته شده است که عوارض پیشنهادی، آن در دوره سه ساله مذکور ۵ درصد خواهد بود. آخرین گروه نیز به « قلوه سنگ، ریگ، سنگ‌های خرد شده، از انواعی که عموما برای بتن‌‌ریزی یا برای سنگ‌ریزی راه‌ها، یا برای راه‌آهن یا سایر بالاست‌ها به کار می‌رود، ریگ‌های صاف و سنگ‌های چخماق، حتی اگر با حرارت به عمل آمده باشد؛ ماکادام مواد مذاب معدنی، ماکادم جوش و سایر آخال طبیعی مانند و...» نیز دو زیر تعرفه در نظر گرفته شده که عوارض آن برای سه سال ۵درصد است.

منبع: دنیای اقتصاد