مرتضی پورحبیبی| به این ترتیب در شرایطی که سیگنال‌‌‌های ارزی زمینه افزایش تقاضا در بازار داخل را رقم زده بود، سقوط قیمت جهانی شمش و محصولات فولادی و جایگزینی فولادسازان روس با تولیدکنندگان داخلی در بازارهای جهانی باعث شد تا انتظار عقبگرد محسوس قیمت در بازار داخل ظرف هفته‌‌‌های آینده به وجود آید و به این ترتیب، متقاضیان شمش به امید کاهش قیمت در عرضه‌‌‌های بعد خریدهای خود را به تعویق بیندازند.

بلاتکلیفی میان سیگنال‌‌‌های جهانی و داخلی
بازار فولاد داخل در شرایط کنونی از دو سیگنال متناقض عقبگرد قیمت جهانی و نوسان مثبت نرخ ارز آزاد جریان می‌گیرد. در حالی که نوسانات مثبت نرخ ارز در بازار آزاد، حامی بهبود تقاضاست، ایجاد روند کاهش قیمت در بازار جهانی آهن و فولاد کشور و از سکه افتادن بازار صادراتی شمش و محصولات فولادی، باعث می‌شود تا متقاضیان این محصولات به امید کاهش قیمت در هفته‌‌‌های پیش‌‌‌رو خریدهای خود را به تعویق بیندازند. به این ترتیب، معامله‌‌‌گران بازار آهن و فولاد کشور این هفته میان سیگنال‌‌‌های افزایشی و کاهشی تقاضا بلاتکلیف بودند. بررسی آمار معاملاتی شمش فولاد در رینگ صنعتی بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در روز گذشته از عرضه بالغ بر ۲۱۴‌هزار تن شمش فولاد در بازه قیمتی ۱۴‌هزار و ۲۰۰تومان تا ۱۴‌هزار و ۶۵۰تومان حکایت داشت. مصرف‌کنندگان شمش در این روز تقاضایی بالغ بر ۱۲۶‌هزار تن را در این بازار به ثبت رساندند که در نهایت به معامله حدود ۱۰۰هزار تن شمش از این بازار منجر شد. اگرچه میزان فروش شمش از این بازار نسبت به هفته قبل کاهش محسوسی داشت، اما بدون احتساب روند معاملات در هفته قبل (منتهی به ۳۰اردیبهشت) این رقم بیشترین میزان فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران پس از هفته ابتدایی بازگشایی بازار در فروردین‌ماه بود.

قیمت پایه کاهش می‌‌‌یابد
بهای هر تن شمش فولاد صادراتی ایران ظرف یک‌هفته اخیر با افت نرخ ۵/ ۱۱درصدی روبه‌رو شد و از ۶۷۰دلار به ازای هر تن تا ۵۹۰دلار به ازای هر تن عقب‌‌‌نشینی قیمتی داشت. ظرف یک‌هفته اخیر، ارز نیمایی نوسان محدود قیمتی داشت که البته کاهشی بود؛ به این ترتیب انتظار می‌رود که بهای عرضه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا ایران در هفته پیش‌‌‌رو کاهش قابل ملاحظه‌‌‌ای داشته باشد. پیش‌بینی کاهش قیمت پایه برای عرضه‌‌‌های آینده به افت تقاضا در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران ظرف هفته جاری منجر شد و پیش‌بینی می‌شود که این افت تقاضا در معاملات مقاطع طویل فولادی ظرف امروز (چهارشنبه چهارم خرداد) نیز به چشم بخورد.

اعمال کاهش ۵/ ۱۱درصدی در نرخ پایه شمش فولاد برای عرضه هفته بعد باعث می‌شود که قیمت پایه این محصول تا کف کانال ۱۳‌هزار تومان کاهش قیمت داشته باشد. هفته ابتدایی اسفند سال گذشته، آخرین زمانی بود که کف قیمت پایه شمش فولاد در مرز ۱۳‌هزار تومان تعیین شده بود. حمله روسیه به اوکراین و اثرگذاری این جنگ بر بازارهای کالایی با اختلال در زنجیره عرضه و رشد بهای انرژی زمینه صعود قیمت فولاد در بازارهای جهانی را فراهم کرد. با گذشت حدود سه‌ماه از این جنگ، قیمت فلزات آهنی و غیرآهنی رو به کاهش گذاشته است. بخشی از این کاهش ارزش به افت تقاضا در چین به دلیل شیوع کرونا و محدودیت‌های قرنطینه‌‌‌ای بازمی‌گردد و بخشی دیگر ناشی از عرضه فولاد روسیه با قیمت کمتر از نرخ معمول جهانی برای کسب سهم از بازار است. درواقع فولادسازان روسی که با تحریم اقتصادی روبه‌رو هستند، برای کسب سهم از بازارهای جهانی به ارزان‌‌‌فروشی روی آورده‌‌‌اند و این موضوع به سقوط قیمت فولاد صادراتی ایران منجر شده است که شرایط مشابهی به لحاظ تحریمی دارند.

به این ترتیب، اگرچه افت نرخ پایه شمش فولاد در وهله اول خبر خوشی برای مصرف‌کننده داخلی است، اما این کاهش قیمت با تضعیف بازار صادراتی فولاد کشور حاصل شده است و اتفاق خوبی برای تولید و اقتصاد کشور نیست. درصورتی که بورس‌کالای ایران در عرضه‌‌‌های هفته آینده، افت قیمت جهانی را منعکس کند، انتظار می‌رود که بازار شمش و محصولات فولادی رنگی از رونق به خود بگیرد.

مقاطع ارزان می‌‌‌شوند؟
بررسی روند معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران از فروش حدود ۸۵۰‌هزار تن شمش فولاد از نیمه اسفندماه سال گذشته تا روز گذشته حکایت دارد. این رقم مربوط به فروش ۱۲هفته می‌شود و در این بازه زمانی قیمت عرضه شمش فولاد در بازه‌‌‌ای با نرخ ۱۳‌هزار و ۲۰۰تومان تا ۱۵‌هزار و ۹۰۰تومان انجام شده است. البته عموما نوردکاران در مقابل خرید شمش گران در این بازه زمانی مقاومت کردند و میزان فروش شمش در اوج قیمتی حداقل بود. میانگین قیمت فروش هر کیلوگرم شمش فولاد در ۱۲هفته گذشته برابر ۱۳‌هزار و ۹۰۰تومان بوده است. در این بازه زمانی محصول فولاد با شمشی در کانال ۱۴ و ۱۵‌هزار تومان تولید شده و روانه بازار شده است. در این شرایط که قیمت‌ها در بازار جهانی در حال سقوط است، احتمال مقاومت در مقابل کاهش قیمت محصول در بازار آزاد به دلیل خرید محصول گران‌تر وجود دارد. درواقع ارزان‌شدن محصول نهایی که تاجر با قیمتی به‌مراتب بالاتر خریداری کرده، به‌سادگی میسر نیست؛ چرا که این امر به مفهوم زیان قابل‌توجه فعالان این حوزه است. سایر حلقه‌‌‌های زنجیره آهن و فولاد نیز از سقوط یکباره قیمتی متضرر می‌‌‌شوند؛ چرا که تولیدکنندگان حلقه‌‌‌های مختلف زنجیره بخشی از مواد اولیه را در بازه بالای قیمتی خریداری کرده‌‌‌اند و در شرایط کنونی باید محصول را با نرخی کمتر از مواد اولیه به فروش برسانند. البته چنین اتفاقی، رویه معمول در بازار آزاد تلقی می‌شود. تولیدکنندگان در زمان صعود قیمت جهانی منتفع شده و در شرایط افول بازارهای جهانی متضرر می‌‌‌شوند. اما چالش از جایی آغاز می‌شود که سیاستگذار در زمان رشد قیمت اجازه منتفع‌شدن تولیدکننده را نمی‌‌‌دهد، با این حال انتظار دارد که تولیدکننده متناسب با افت قیمت جهانی از نرخ محصول خود بکاهد.

رکود معاملات مقاطع فولادی سنگین می‌شود
بررسی روند معاملات مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد تهران از استمرار رکود سنگین در بازار داخل حکایت دارد. به گفته فعالان بازار آهن و فولاد کشور، خبر از دست رفتن بازارهای صادراتی و انتظار سقوط قیمت فولاد باعث شده است تا بر رکود حاکم بر معاملات مقاطع طویل فولادی افزوده شود. ظرف روز گذشته هر کیلوگرم میلگرد فولادی در بازار آزاد تهران با قیمتی برابر ۱۷‌هزار و ۵۵۰تومان به ازای هر کیلوگرم مورد معامله قرار گرفت که این رقم نسبت به نرخ فروش آن در روزهای قبل تغییر چندانی نداشت. در حال حاضر بازار آهن و فولاد کشور متاثر از دو سیگنال متناقض است؛ سقوط قیمت جهانی فولاد که وعده کاهش قیمت را می‌دهد و افزایش نرخ ارز آزاد در بازار داخل که از رونق بازار مقاطع طویل فولادی داخلی حمایت می‌کند. معمولا نوسانات ارزی سیگنال اصلی جهت‌‌‌دهنده به بازار مقاطع طویل فولادی کشور است، اما در شرایط کنونی این رویه تغییر کرده و معامله‌‌‌گران در انتظار مشخص‌شدن تاثیر اتفاقات جهانی بر بازار داخل هستند.