به گزارش معدن نامه، امروز یکی از جدی‌ترین بحران‌های ایران آلودگی هوا در شهرهای مختلف است که این آلودگی عمدتا در کلان‌شهرها مربوط به عوامل صنعتی و خودرویی است که می‌توان نقش هر صنعت را در شهرهای مختلف، متفاوت توصیف کرد.

از جمله شهرهایی که آلودگی هوای آن عمدتا بر اثر عوامل انسانی است و این روزها مرز هشدار را رد کرده، همچون همیشه تهران است که بر اساس نظر کارشناسان ۸۰ درصد آلودگی موجود در این شهر مربوط به آلاینده‌های متحرک، خودروها، کامیون‌ها و اتوبوس‌هاست. ولی سهم دیگری از این آلایندگی نیز به صنایع اطراف تهران برمی‌گردد که در این میان معادن هم جایگاهی دارند.

فعالیت ۴۰۰ واحد معدنی در تهران

در حوزه معدنی، تهران ۲۶ ماده معدنی کشف شده دارد که به گفته معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران اکثر آنها در حال استحصال هستند.

علی عبدی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در تهران نزدیک به ۴۰۰ واحد معدنی وجود دارد که اکثر آنها در حوزه مصالح ساختمانی مانند شن، ماسه و گچ هستند که بر اساس مطالعات انجام شده بیشتر چیزی که در این معادن به آن آلایندگی گفته می‌شود، گرد و خاک ناشی از استخراج است که در همان منطقه در زمان کوتاهی به زمین می‌نشینند در حالی که بر اساس تعاریف زیست محیطی ذرات زیر ۲.۵ میکرون به عنوان ذرات آلاینده هوا و خطرناک شناخته می‌شوند که در مورد معادن تهران نمی‌تواند مصداق داشته باشد.

کارخانه‌های آسفالت کم‌ضررترین صنایع معدنی تهران هستند

عبدی با اشاره به نحوه قرارگیری معادن در تهران گفت: اکثر معادن در سطح استان تهران پراکنده هستند، وقتی صحبتی از آلودگی می‌شود معمولا مربوط به معادن شهریار و شهر قدس است که در مجموع آنها هم به نظر نمی‌ رسد که تولید ذرات ۲.۵ میکرون را انجام دهند. از طرف دیگر سال‌های پیش کارخانه‌های آسفالت هم به عنوان آلاینده‌های جدی استان مطرح می‌شدند که امروز با فیلتراسیونی که روی آنها انجام شده است، به یکی از کم‌ضررترین معادن استان تبدیل شدند؛ به طوری که حتی در زمان تعطیلی معادن شن و ماسه و صنایع آلاینده استان، این کارخانه‌ها به کار خود ادامه می‌دهند.

اما با وجود اینکه سهم معادن و صنایع معدنی در آلودگی هوای استان تهران تقریبا ناچیز است، این موضوع برای دیگر شهرستان‌ها و استان‌های کشور متفاوت است. از جمله صنایع آلاینده کشور می‌شود به صنایع فلزی یعنی صنعت فولاد، مس و آلومینیوم اشاره کرد که عمدتا از تکنولوژی‌های قدیمی بهره می‌برند و در مناطق نامناسبی قرار گرفته‌اند.

بیژن پناهی‌زاده - معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران - با اشاره به وضعیت صنایع و معادن آلاینده اظهار کرد: در خصوص معادن عملا نمی‌توان آنها را آلاینده هوا دانست، چرا که عمدتا با گرد و خاک همراه هستند و ذراتی زیر ۲.۵ میکرون تولید نمی‌کنند اما در مقابل وقتی صنایع فلزی آلایندگی دارد که باید با کمک دولت مورد رسیدگی قرار بگیرد.

آلومینیوم، ذوب‌آهن و فولاد آلایندگی غیرقابل قبولی دارند

وی ادامه داد: در بررسی صنایع معدنی باید انواع آنها را به صورت صنایع فلزی، معادن و صنایع معدنی سبک مثل سنگ‌بری‌ها از هم تفکیک کرد تا بتوانیم برآورد صحیحی از موضوع آلودگی ارائه کنیم.

معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر اینکه استانداردهای صنایع و صنایع معدنی باید در همه اماکن مورد توجه قرار بگیرد، بیان کرد: یکی از اشتباهاتی که در حوزه زیست‌محیطی می‌ شود، این است که بیشتر از استانداردها به شعاع توجه می‌کنند یعنی وقتی صنعتی به عنوان صنعت آلاینده شناسایی می‌شود به جایی که بگویند باید استانداردهای زیست‌محیطی را حتی تا حد همجواری با مناطق مسکونی رعایت کنند، به آنها گفته می‌شود که از شعاع تعیین شده برای شهرها خارج شوند و دیگر به آن نظارت زیست‌محیطی سابق را روی آنها ندارد.

پناهی‌زاده درباره وضعیت آلایندگی صنایع فلزی گفت: متاسفانه می‌ بینیم که صنایعی مانند آلومینیوم، ذوب‌آهن و فولاد سطح آلایندگی غیرقابل قبولی دارند که علت آن هم به خاطر عدم آمایش مناسب در استقرار آنها و البته بهره‌مندی از تکنولوژی‌های قدیمی برای تولید است و این مشکلی است که باعث شده شهرهایی مانند خوزستان، اصفهان و اراک با آلودگی دست به گریبان شوند.

از تکنولوژری ۴۰ سال پیش انتظار پاکی هوا نداشته باشید

به گفته وی، زمانی که کارخانه‌های صنایع فلزی از تکنولوژی ۴۰ سال پیش بهره‌ می‌برند و از طرف دیگر امکان دسترسی به ماشین‌آلات روز را ندارند، دولت باید در خصوص تجهیز زیست‌محیطی آنها مانند فیلتراسیون اقدام بکند و مشوق‌هایی را در این باره قائل شود و آنها را به مرز صنایع سبز برساند.

معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اضافه کرد: وقتی تولیدکنندگان با مشکلات تولید عوارض دست و پنجه نرم می‌کند، این دولت است که باید با قرار دادن مشوق‌ها یا تسهیلات در خصوص بهبود وضعیت زیست‌محیطی آنها ورود کند، چراکه وقتی یک تولیدکننده مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی، کاهش نرخ سود بانکی یا کاهش حق بیمه را برای رعایت استانداردهای زیست‌محیطی ببیند، قطعا تلاش می‌کند به این سمت حرکت کند ولی متاسفانه تاکنون برخورد ما در حوزه زیست‌محیطی بیش از اینکه مشفقانه باشد، جنبه برخورد داشته که نتوانسته تاکنون چندان جواب مناسبی کسب کند.

همه چیز را گردن معادن نیندازید

در همین رابطه نادعلی اسماعیلی دهج - رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران - هم نظر با معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران سهم معادن در آلودگی هوا را ناچیز دانست و اظهار کرد که دوستان محیط زیست نباید همه چیز را گردن معادن بیندازند و باید واقع نگرانه و سهم هر عامل در آلودگی هوا نگاه کنند.

وی ادامه داد: معدن چرخ اقتصاد کشور را می چرخاند و معادنی هم که در جنوب تهران قرار دارند سهمی گفتنی در آلودگی هوا ندارند که هر بار به تعطیلی کشیده شوند.

اسماعیلی در خصوص دیگر شهرهای کشور نیز گفت: در بقیه شهرها هم آلودگی معدن به همین نسبت است. یعنی ممکن است آلودگی هایی در حوزه معادن اتفاق بیفتد ولی راهکارهای زیست محیطی آن نیز وجود دارد و ما توصیه های خود را به همکاران‌مان خواهیم کرد.

منبع: ایسنا