از نظر محمدرضا بهرامن اصل توافق ۲۵ ساله ایران و چین اقدامی هوشمندانه است اما برای بهره‌برداری مناسب از این توافق سیاسی و اقتصادی نیاز است تا در بخش معدن و صنایع معدنی قراردادهای برد-بردی منعقد شده و بخش خصوصی دو کشور در این زمینه به بازیگران اصلی تبدیل شوند. محمدرضا بهرامن در گفت‌وگو با "بیرونیت" با اشاره به لزوم ایجاد شفافیت درخصوص این توافق‌نامه گفت: از آن جا که در چهل سال گذشته سابقه همکاری شفاف با کشورهای دنیا نداشته‌ایم لذا باید ابتدا شفاف‌سازی صورت گیرد. از آنجا که مردم ما آگاهی از نوع روابط و همکاری میان کشورمان با سایر کشورها ندارند بنابراین ذهنشان به سمت قرارداد ترکمنچای و دیگر قراردادها می‌رود. به همین خاطر این مسائل توسط کسانی که اطلاعاتی از این موضوع دارند باید تحلیل شود. اطلاعات ما در این خصوص سیاسی نبوده بلکه بر مبنای پارامترهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک است. با توجه به ارتباط تنگاتنگ صنعت و معدن، مواردی که در بخش معدن مطرح می‌کنیم تاثیر مستقیم بر روی صنعت نیز خواهد داشت.  رئیس خانه معدن ایران درباره ماهیت این توافق‌نامه افزود: وقتی که توافق‌نامه امضا می‌شود فضا برای ایجاد قراردادها آماده می‌شود. این توافق‌نامه به این معنا نیست که دولت چین با ما مشارکت کند بلکه بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران چینی هستند که در کشور ما ورود خواهند کرد و ما نیز متقابلا چنین کاری را باید انجام دهیم. نقش بخش‌های حقوقی بسیار مهم است که متاسفانه ما در حوزه معدن در این باره دچار ضعف هستیم. ما باید با نگاه باز مجموعه‌های حقوقی که فی ما بین تعریف می‌شوند را کنار خود داشته باشیم تا زمانی که این توافق به قراردادهای گوناگون تبدیل شد بتوانیم به طور مطلوب از نگاه بحث‌های حقوقی سرمایه‌گذاران را هدایت کنیم.  دست‌های پشت پرده جوسازی پیرامون این توافق‌نامه چه کسانی هستند؟ بهرامن درباره شیطنت‌ها و جوسازی‌هایی که پیرامون فضای این توافق‌نامه در رسانه‌های خارج از کشور انجام می‌شود اذعان داشت: نگاه‌های خارج از کشور به گونه‌ای است که می‌خواهند جامعه‌ ما همیشه جامعه‌ای آسیب‌پذیر باشد و لذا چون ما اکنون در شرایط اقتصادی نامطلوب قرار داریم مردم را با این مسائل همچون قرارداد با چین نگران می‌کنند و جو روانی را ایجاد می‌کنند که ایران فروخته شد یا امثال این مسائل که هیچگاه چنین مسائلی در سرمایه‌گذاری‌های مشترک وجود ندارد. متاسفانه نگاه‌ها به سرمایه‌گذار خارجی خوب نیست و دورنمای این مسئله را به خوبی نمی‌بینیم. از آن جا که این توافق‌ نامه بین دو کشور در جریان است تمام جوانب به صورت کامل در آن دیده می‌شود و آثار مخرب آن به حداقل می‌رسد و اگر این موضوع درست مدیریت شود می‌توانیم منفعت خوبی داشته باشیم. نباید فراموش کنیم ما دائما با تحریم‌ها دست و پنجه نرم کرده‌ایم و به خاطر این مسائل اقتصاد ما فلج شده است. علی رغم اینکه ما طی ۸ سال درآمد نفتی قابل توجهی داشتیم اما نتوانستیم از فرصت آن در زیرساخت‌ها استفاده کنیم زیرا هیچ گاه شرایط به گونه‌ای نبود که بتوانیم سرمایه‌گذاری‌های بزرگی را با نگاه به بازار کشورهای دیگر داشته باشیم. در این توافق‌نامه یکی از اولین مسئله‌هایی که دیده شده بازار مصرف است که تنها محدود به بازار داخل نمی‌شود.رییس خانه معدن ایران با اشاره به موضوعات و مدت زمان بررسی این توافق‌نامه در تشکل‌های گوناگون تشریح کرد: از ۱۸ ماه گذشته مطالعاتی بر روی مفاد این توافق نامه در تشکل‌های گوناگون صورت پذیرفته است. در خانه معدن به صورت خاص به برسی مسایل بخش معدن و در اتاق تهران به بررسی موضوعات عام دیگر پرداختیم. با ظرفیت سنجی‌هایی که در بخش معدن صورت گرفت و با توجه به میزان جمعیت کشور در ۲۵ سال آینده، درباره دورنمای اقتصاد کشور در بخش معدن و صنایع معدنی این مطالعات انجام شد.  کشور ما دارای ساختار زمین‌شناسی خاص است و ما اگر به طور مطلوب از این موهبت استفاده نکنیم همین موقعیتی پیش خواهد آمد که اکنون در آن قرار داریم. در دنیا برنامه ریزی‌ها تا ۳۰ آینده انجام می‌شود و کشورها نیاز خود را تا آن زمان تعریف می‌کنند. او افزود: ما امروزه باید بدانیم در بخش‌های مختلف صنایع معدنی همچون سرب و روی، مس و عناصر نادر خاکی تا سال ۲۰۳۵ در چه جایگاهی قرار خواهیم گرفت و بر این اساس سرمایه‌گذاری‌های کرده و برنامه‌های راهبردی خود را تعریف کنیم. قاعدتا برنامه‌ریزی‌ها در بخش معدن باید از امر اکتشاف شروع شود و نگرش ما به این جریان و مسائلی که اکنون در آن وجود دارد تغییر کند. ما باید در بخش فناوری‌های نو ورود کنیم و این سوال باید پاسخ داده شود که چه طور تا کنون به آن دست نیافته‌ایم بهترین روش برای استفاده از فرصت‌ها اخذ شرکای مناسب در بدنه‌ی صنعت است. ما در بخش اکتشاف باید به اکتشافات عمقی رو بیاوریم و بتوانیم از ایشان بهره برداری کنیم. در شرایط فعلی ما این امکان را نداریم و باید از شریکی استفاده کنیم که تجربه کار در این زمینه و تجهیزات لازم را داشته باشد و با استفاده مطلوب از ظرفیت‌های یکدیگر یک زنجیره تولید را از ابتدا تا انتها تبیین کنیم. این‌ مسائل بخشی از مذاکرات ما با ستاد توافق‌نامه ۲۵ ساله بود. چرا فقط اروپایی‌ها؟ بهرامن در خصوص موضع‌گیری‌های ناصحیح درباره کار با کشورهای غیر اروپایی اظهارداشت: هنگامی که سخن از همکاری با شریکان به میان می‌آید تفکری وجود دارد که فکر می‌کنیم تنها شریک ما باید اروپایی باشد و اصلا چنین چیزی صحیح نیست. بسیاری از شرکای حال حاضر ما در کشور که با وجود تحریم‌ها هنوز فعالیت می‌کنند از کشورهایی نظیر روسیه، چین و کشور‌های تازه استقلال یافته از شوروی هستند. باید به این مسئله فکر شود که با شرایط یکسان چرا ما اکنون اروپایی‌ها را در کنار خود نداریم. ما اکنون نیازمند هر گونه تغییر هستیم. اگر بازی برد، برد را تعریف کنیم می‌توانیم بر اساس ویژگی‌های بخش معدن در جهت توسعه و بهره برداری از بالاترین ارزش افزوده آن برنامه‌ریزی کنیم. وی با تبیین تفاوت میان قرارداد و توافق‌نامه افزود: توافقات با قرارداد کاملا متفاوت است و در توافق‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین اصلا بحث قرارداد مطرح نیست. اما در این توافق‌نامه زیرساخت‌ها جهت انجام قراردادهای گوناگون آماده می‌شود. این توافق‌نامه از بخش معدن گرفته تا صنعت نفت، نیروی نظامی و بحث زیرساخت‌ها را شامل می‌شود و با توجه به آن در آینده می‌توان زمینه‌های مختلف همکاری را با قراردادهای منفک شده شاهد بود. حاشیه‌سازی‌هایی انجام می‌شود و به همین خاطر باید تاکید کرد که قراردادی در کار نیست و این تنها یک توافق نامه است که زمینه ساز ایجاد قراردادهای جزء به جزء در زمینه‌های گوناگون خواهد شد. اگر به طور مثال ما بخواهیم در آینده کارخانه فولاد جدیدی را احداث کنیم باید از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری  و بازار مصرف شرکای خارجی خود استفاده کنیم. مزیت بزرگ ما نسبت چین این است که چین نفت و گاز ندارد و با توجه به ۱۴ برابر بودن جمعیت آن نسبت به کشور ما این موضوع موید آن است که بازار مصرف فوق العاده‌ای در کنار خود دارد‌. با توجه به اقتصاد بزرگ این کشور، چین ظرفیت خوبی برای استفاده از محصولات معدنی ما در کل زنجیره تولید است لذا چین اکنون شریک قابل قبولی است که می‌توانیم بازی برد برای را با آن جلو ببریم. رییس خانه معدن ایران با اشاره به مشکلات چرخه تولید در صنایع معدنی گفت: امروزه در کشور ما از کل زنجیره معدن از اکتشاف تا فرآوری ۵ الی ۶ شغل ایجاد می‌شود که این میزان با توجه آمار در کشورهای توسعه یافته امروز به طور میانگین ۱۵ الی ۱۶ شغل است. علت این امر به دو عامل باز می‌گردد ابتدا عدم وجود تکنولوژی‌های پیشرفته و به روز و عامل دیگر عدم وجود بازار است. ما ایرادی به انجام توافق با اروپایی‌ها وارد نمی‌کنیم اما آیا ما تا کنون توانسته‌ایم با توجه به توافقات قبلی بخشی از تولیدات خود را بی مانع به ایشان ارسال کنیم یا خیر و باید این مسائل مد نظر قرار گیرد. چرا نیازمند شرکای خارجی هستیم؟بهرامن در ادامه با تشریح مشکلات در حوزه تامین تجهیزات و ماشین آلات معدنی عنوان کرد: امروزه ما در بخش معدن نمی‌توانیم تامین کننده تجهیزات باشیم. با توجه به ماشین‌سازی‌های بزرگی که در کشور داریم همچون ماشین‌سازی اراک این سوال مطرح است که آیا ما می‌توانیم از ظرفیت خالی آن‌ها به نحو احسن استفاده کنیم یا خیر و در زنجیره این بخش نیاز داخلی خود را مرتفع سازیم. در این توافق‌نامه با جزئیات این مسائل مطرح شده است. امیدواریم بتوانیم با اجرای این توافقات شرکایی را جهت ساخت و تامین ماشین آلات مورد نیاز خود در داخل کشور داشته باشیم. با توجه به این که مصرف داخلی ما خیلی بالا نیست لذا باید بازارهای مصرف دیگری نیز برای خود ایجاد کنیم و حتی الامکان بتوانیم صادراتی به کشورهای دیگر نظیر افغانستان، عراق و پاکستان داشته باشیم. البته در توافق‌نامه مسائل این گونه با جزئیات آورد نشده است اما در همکاری‌های آتی و اجرای توافقات این مسائل به طور کامل خواهیم دید.رییس خانه معدن ایران با بیان تاثیرات کوتاه مدت این توافق‌نامه در بخش معدن و صنایع معدنی گفت: ما در بخش معدن نیازمند تجهیزات و ماشین آلات هستیم که باید بتوانیم در بلند مدت آن را در داخل کشور تولید کنیم و در کوتاه مدت می‌توانیم تامین اولیه آن را داشته باشیم و این موارد به طور کامل دیده شده است. در بخش حمل و نقل و زیرساخت، با توجه به نیازهایی که بخش معدن در آینده خواهد داشت مذاکراتی صورت گرفته است تا بتوانیم بخش عمده آن‌ها را از داخل و بخش دیگر را از برندهای مطرح آمریکا و کانادا که در چین تولید می‌شود به طور مطلوب تامین کنیم. امروز ما به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانیم از این موارد استفاده کنیم. امیدواریم با کمتر شدن تحریم‌ها و با جذب سرمایه‌های جدید نیاز خود را برطرف کنیم و نگاه ما باید به آینده باشد. نگاه کوتاه مدت نمی‌تواند برای هیچ جامعه‌ای مطلوب باشد‌. ما باید از فرصت این توافق ۲۵ ساله با چین استفاده کنیم به طور مثال روسیه در زمانی که با آمریکا با مشکل مواجه شد و از طرف آمریکا با تحریم روبه رو شد توانست منابع نفت چین را تامین کند و ظرفیت تولید خود را به بالای یک میلیون بشکه برساند. وی با طرح سوالی افزود: اکنون این سوال مطرح می‌شود که چرا ما نباید از این ظرفیت استفاده کنیم و چرا نگاه ما به این توافق‌نامه نگاه صحیحی نیست. ما می‌توانیم در تمامی بخش‌ها خصوصا بخش نوپای معدن از این فرصت جهت جذب سرمایه استفاده کنیم و نگرانی‌ها را از این توافق‌نامه برداریم. در کوتاه مدت بخش بزرگی از نیاز ما در امر ماشین آلات را کشور چین به راحتی می‌تواند تامین کند که ما نیازمند آن هستیم. هم اکنون با برآوردهای صورت گرفته ما در یک دوره ۵ ساله نیازمند یک و نیم میلیارد دلار ماشین آلات معدنی هستیم و اگر چین بخشی از این نیاز را در کوتاه مدت تامین کند و به جهت حمایت از تولید داخل بخش دیگر آن با سرمایه ‌گذاری مشترک در داخل کشور تولید شود می‌توانیم در دراز مدت از برندهای مطرح استفاده کنیم.  بهرامن با اشاره به ظرفیت استفاده از شرکای معرفی شده توسط چین گفت: یکی از مواردی که در این توافق‌نامه دیده شده است آن است که با استفاده از شرکای معرفی شده توسط چین فعالیت‌های اقتصادی انجام دهیم. نگاه ما باید در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تعریف شفافی داشته باشد و اگر دیدگاه ما مبتنی بر بازار باشد اتفاقات خوبی رخ خواهد داد. امروز بخش معدن تنها محدود به سنگ آهن نمی‌شود و فضای کار بسیاری در دیگر بخش‌ها نظیر عناصر نادر خاکی وجود دارد. مشکلی که وجود دارد آن است که ما در بعضی بخش‌ها نتوانسته‌ایم زنجیره تولید را کامل کنیم و تنها تا بخش مطالعاتی جلو رفته‌ایم. باید شرایط بازار و تولید تغییر کند و با شرایط موجود به تولید انبوه مورد نظر نخواهیم رسید. کشور چین بازار مصرف بزرگی است و مشارکت‌های زیادی با کشورهای امارات و عربستان دارد. عربستان در سال گذشته ۷۰ میلیارد دلار مبادلات اقتصادی با چین داشته است لذا چین با توجه به حضور خود در بازارهای گوناگون می‌تواند در دهکده جهانی اثر گذار باشد. با توجه به موارد ذکر شده ما می‌توانیم سهمی در خور را از بخش معدن در بازارهای جهانی داشته باشیم.