ایران که یازدهمین سازنده بزرگ بازار فولاد جهان است، در سبد تولیدات خود اقلام مهم این صنعت از جمله شمش، ورق، مقاطع تخت و طویل یا اسلب را تولید می‌کند. چین، هندوستان، اتحادیه اروپا، ترکیه، برزیل، اندونزی، روسیه، کره‌جنوبی و کانادا از مهم ترین بازیگران صنعت فولاد در جهان هستند. این بازیگران که در سال ۲۰۲۰ در نتیجه جنگ تجاری آمریکا و پاندمی کرونا شرایط متفاوتی را تجربه کردند، طبق برآوردهای اولیه تا سال ۲۰۲۵ روندی آرام و توام با رشد تقاضا را تجربه خواهند کرد. سال ۲۰۲۰ جهان با افت ۹/ ۰ درصدی تولید روبه‌رو شد و مجموع عرضه فولاد خام به بازار از سطح ۱۸۶۴ میلیون تن فراتر نرفت. این عدد در حالی حاصل شد که پیش‌تر در سال ۲۰۱۹ مجموع تولید و عرضه فولاد خام به بازارهای جهانی حدود ۱۸۸۰ میلیون تن بوده است.

در ۵سال آینده اما شرایط تغییر خواهد کرد.مناطقی همچون آمریکای جنوبی و شمالی، خاورمیانه، شمال غرب اروپا و روسیه در کنار شرق آسیا از مهم‌ترین مناطقی هستند که بیشترین تاثیر را طی ۵سال آینده بر بازار فولاد خواهند داشت. بررسی‌های آژانس تحقیقاتی ICRA نشان می‌دهد سهم بازار شش بازیگر بزرگ این بازار که در سال‌های اخیر همواره در سطح ۵۵ درصد قرار داشته، به‌زودی به ورای ۶۰ درصد خواهد رسید.

برخی گمانه‌زنی‌ها از عبور این رقم از سطح ۶۵ درصد نیز حکایت می‌کند که این موضوع به معنی رشد چشمگیر ابعاد انحصار این بازیگران بر صنعت فولاد و نفوذ آنها روی بقیه صنایع جهانی است. در بین بازیگران بزرگ البته چین و هند جایگاه برجسته‌ای دارند.چین کماکان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده بازار فولاد در جهان است که عمده تولید خود و بخشی از تولیدات سایر کشورها را به سمت حجم عظیمی از صنایع خود جذب می‌کند. هند که برنامه دارد تولید فولاد خود را به سطح ۳۰۰ میلیون تن تا سال ۲۰۳۰برساند، یکی از بازیگران بسیار مهم این صنعت در جهان طی سالیان آینده خواهد بود. این هدف از آن جهت برای هند اهمیت چشمگیری دارد که در نقشه راه این کشور برای تبدیل شدن به اقتصادی ۵ تریلیون دلاری تاثیر دارد.

با اینکه رشد مصرف فولاد تا سال ۲۰۲۵ از نظر آمار چندان چشمگیر نیست، اما مرور گزارش‌های چشم‌انداز بازار نشان می‌دهد مقاطع تخت، شمش فولاد و ورق با رشدی محسوس طی ۵سال آینده روبه‌رو هستند. این رشد برای مقاطع تخت حدود ۳ درصد خواهد بود که بالاتر از بقیه اقلام فولادی است و به معنی عبور حجم این بازار از ۷۳۳ میلیارد دلار خواهد بود. گفته می‌شود رشد این بخش از بازار فولاد به‌دلیل رشد نافذی است که در صنعت ساختمان و زیرساخت‌های عمرانی ناشی از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت ساختمان و تزریق سرمایه دولتی به زیرساخت‌های شهری، ورزشگاه‌ها، بنادر، پل‌ها، سازه‌های معابر و پل‌ها حادث خواهد شد.

نتایج بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد در پنج سال آینده صنعت ساختمان تا ۲۵درصد کل فولاد تولیدی جهان را مصرف خواهد کرد.دومین بخش که بازار فولاد را طی پنج سال آینده تحت تاثیر قرار خواهد داد، رشد چشمگیر تقاضای فولاد در خودروسازی خواهد بود که این رشد بیشتر از دو ناحیه ورق آلومینیوم و شمش فولاد خواهد بود.

 صنعت خودرو که فولاد را در ساخت سازه‌های بدنه اتومبیل، پنل‌ها، درها، بلوک‌های موتور، دنده‌ها، سیستم تعلیق، چرخ‌ها، مخازن سوخت، فرمان و سیستم‌های ترمز استفاده می‌کند، طبق برخی پیش‌بینی‌ها طی سالیان آتی نیاز بیشتری به فولاد پیشرفته با مقاومت بالا (AHSS) پیدا خواهد کرد. موضوعی که اگر عملیاتی شود، به کاهش مصرف فولاد عادی در بدنه خودروها تا سطح ۲۵ درصد منجر خواهد شد. با اینکه برخی از تحلیل‌ها این تغییر را تا سطح کاهش ۴۰ درصدی مصرف فولاد عادی در صنعت خودرو پیش‌بینی می‌کنند، اما به‌طور کلی این روند اجتناب‌ناپذیر است و لزوم سرمایه‌گذاری بازیگران در زیرساخت‌های تولید فولاد پیشرفته را یادآور می‌شود.

دلیل این اصرار، ابلاغ قوانین سختگیرانه بازیافت مواد و آلاینده‌های تولید است در سطح وسیعی از جهان به ویژه اتحادیه اروپا اجرایی شده و بر لزوم کاهش تولید کربن ناشی از تولید فولاد تاکید کرده است. گزارش مارکت‌رسرچ فیوچر نشان می‌دهد اشاعه این وضعیت در کشورهای مختلف موجب خواهد شد تا سال ۲۰۲۵ تولید خودروهای بنزینی کاهش یافته و تعداد خودروهای برقی افزایش یابد که همین عامل زمینه مصرف بیشتر فولاد پیشرفته را فراهم می‌کند.تقویت تقاضا برای فولاد موضوعی است که در میان مدت قیمت فولاد را افزایش داده و چشم‌انداز بهتری را پیش روی تولیدکنندگان قرار می‌دهد.

در واقع پیش‌بینی بازیگران مختلف این است که نه تنها قیمت فولاد متاثر از رشد تقاضای بازیگران رشد محسوسی خواهد داشت که سنگ‌آهن نیز به‌عنوان ماده اولیه فولاد با افزایش چشمگیر قیمت روبه‌رو خواهد شد. موضوعی که متاثر از کشف معادن سنگ معدن و تعداد واحدهای فرآوری آن با نوساناتی همراه خواهد بود. آنچه مشخص است رشد این فلز اساسی و مواد اولیه ساخت آن ظرف ۵سال آتی است. موضوعی که برای ایران که طی ۵سال آینده تلاش دارد ظرفیت تولید فولاد را در کشور به سطح ۵۵ میلیون تن برساند، یک عامل محرک خواهد بود.

یازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران چهارم تا ششم اسفندماه‌ به ابتکار گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» برگزار می‌شود. «بررسی عرضه و فروش داخلی (بورس کالا) و قیمت‌‌گذاری محصولات فولادی»، «توسعه فناوری، ارتقای بهره‌وری، تحول دیجیتال و نسل چهارم انقلاب صنعتی در صنعت فولاد»، «توازن پایدار تولید، تعامل سازنده،‌ میزان سرمایه‌‌گذاری و سهم سود ارکان چرخه تولید فولاد»، «بازنگری، تدوین استراتژی و به‌ روزآوری طرح جامع فولاد»، «ارتباط دوسویه بازار سرمایه و ارکان چرخه فولاد،‌ فرصت‌ها و تهدیدها»، «توسعه اکتشاف و راه‌اندازی معادن راکد سنگ‌آهن و زغال‌سنگ» و «مسوولیت‌های اجتماعی شرکت‌های معدنی و صنعتی حوزه فولاد» هفت محور اصلی همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران با نگاهی به بازار است. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن‌های ۶-۴۲۷۱۰۱۸۰ تماس بگیرند یا به سایت events.den.ir مراجعه کنند.

منبع: دنیای اقتصاد