میزهای اقتصادی بسیاری با محور بازار و قیمتگذاری در وزارت صمت برگزار میشود در حالی که نبود حضور اقتصاددان در این جلسات، تصمیمات این وزارتخانه را با ضعفهایی روبهرو کرده است. چرا که بدنه کارشناسی وزارت صمت با نگاه مهندسی و اغلب با حضور مهندسان شکل گرفته که مشخص نیست مبنای کاهش یا افزایش قیمت محصولات یک زنجیره تولیدی بر اساس کدام نظریه اقتصادی نوشته شده است. سوال اینجاست که با این همه وظایفی که وزارت صمت در قبال سیاستگذاریهای اقتصادی دارد، چرا از اقتصاددانان مشورت گرفته نمیشود؟
*مدیران فکر میکنند اقتصاد هم بلدند
لطفعلی بخشی اقتصاددان در گفتوگو با بیرونیت در این خصوص معتقد است: وزارت صمت با این مقیاس از فعالیت و گستردگی تاثیر تصمیمات آن بر صنعت، معدن و تجارت بی تردید نیاز به دانش اقتصاددان ها برای پیشروی دارد. پیش از ادغام وزارتخانه ها، وقتی وزارت صنایع به طور مجزا از تجارت برقرار بود یک معاونت اقتصادی داشت که متاسفانه این معاونت پس از ادغام حذف شد.
او میگوید: این خوب نیست که دیدگاه مهمی چون اقتصاد در تصمیم گیری ها لحاظ نشود مساله این است که مدیران فکر می کنند خودشان اقتصاد هم بلدند بنابراین نیازی به حضور یک اقتصاددان در وزارت صمت وجود ندارد.
بخشی ادامه میدهد: زمانی که در هند درس میخواندم، در کارخانه های سیمان شاهد بودم که هر کارخانه یک تیم اقتصادی چند نفره داشت که راهنمای مدیرعامل در مسائل اقتصادی به شمار می آمدند در حالی که در ایران واحدهای تولیدی در صنایع گوناگون مشاور اقتصادی ندارند مگر استثنائاتی. به طور مثال الان وزارت صمت به گندم یارانه می دهد و قیمت نان را کنترل می کند این عملکرد نتیجه نگرش نادرست اقتصادی است که سال هاست هزینه سنگینی بر دولت تحمیل می کند و فساد زیادی به بار می آورد.
او خاطرنشان میکند: نداشتن نگرش اقتصادی درست هزینه های زیادی روی دست دولت و فعالان اقتصادی و مردم می گذارد و تاکنون موارد زیادی از هزینه ها را شاهد بوده ایم.
*تکرار اشتباهات حاصل نبود متخصصان اقتصادی است
بهرام شهریاری فعال اقتصادی و نایب رئیس سابق کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران در این باره معتقد است: در صنعت و تجارت ما با مبحثی کلان تر با عنوان توسعه اقتصادی رو به رو هستیم، در جریان توسعه هر مقام مسئولی به فراخور جایگاه خود تصمیماتی اتخاذ می کند این تصمیمات بر عملکرد جامعه تاثیر می گذارد مثلا همین امروز تنها گفته شد واردات موبایل متوقف می شود این خبر اثر خود را بر بازار گذاشت و حتی پس از اینکه وزارت صمت از اجرا نشدن تصمیم گفت تنها اعلام این تصمیم اثر خود را گذاشته بود.
وی میافزاید: مساله این است که ما چون برنامه نداریم در تصمیم گیری و اظهارنظرهامان یکپارچگی وجود ندارد و همین مشکل ایجاد می کند. وزارت صمت هم به اقتصاددان و کارشناسان زبده بخش خصوصی نیاز دارد، کسانی که سال ها در صنایع کار کرده و مسائل را بسیار واقعی لمس کرده باشند.
شهریاری در ادامه بیان میکند: مثالی دیگر همین جریان قرعه کشی برای خرید خودروست اگر در جریان این طرح چند کارشناس اقتصادی خبره به وزارت صمت هشدار می دادند که اجرای این طرح با توجه به میزان تقاضای بالایی که برای خودرو وجود دارد و شمار پایینی که تولید می شود عدم تعادل عرضه و تقاضا را علنی می کند و باعث گرانی می شود به گونه درست تری عمل می شد اما با قرعه کشی نه تنها کمکی به بازار خودرو نشد بلکه تنها سنگی به سنگ بنای اشتباهات افزوده شد.
وی میافزاید: نتیجه اجرای قرعه کشی خرید و فروش کنونی حواله هاست یعنی بازار کاذب جدیدی ایجاد شده است اگر کارشناسانی به خدمت وزارت صمت درآیند که دانش اقتصادی داشته باشند و از سیاست هم دور باشند و منافع سیاسی در تصمیم گیری آنها دخالت نداشته باشد، اشتباهات گذشته تکرار نمی شود. در اوایل دهه ۶۰ هم چون تعداد خودروهایی که تولید می شد محدود بود، خودروی پیکان با روش قرعه کشی فروخته می شد و همان موقع حواله خرید و فروش می شد این تجربه در تاریخ معاصر اقتصاد ایران وجود داشت چطور امروز بار دیگر تکرار شد؟
*اقتصاددان جهت درست را مشخص می کند
در ادامه این گزارش، سیدحسین سلیمی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان باور دارد: وجود اقتصاددان برای بخش های مختلف اقتصاد ایران ضروری است به ویژه اقتصاد ما که تلاطم زیادی را تجربه می کند.
وی میافزاید: ما در بخش های مختلف اقتصادی از جمله صنعت و معدن نیاز به رشد اقتصادی داریم و این اقتصاددان ها هستند که مسیر رشد را جهت دهی می کنند. جهش تولید عنوانی است که مقام معظم رهبری بر امسال نهاده اند این جهش باید جهت دهی داشته باشد باید از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار بگیر مثلا اینکه اگر تولید جهش یابد مسائل ارزی آن چه می شود مسئله نقدینگی چه می شود بدهی های بانک ها به دولت چه می شود همه اینها مسائل اقتصادی است که در جریان جهش تولید باید موردتوجه قرار بگیرد و کسی که می تواند این توجه را مبذول دارد اقتصاددانی است که در وزارت صمت مشغول است. این اقتصاددان می تواند ارزیابی کند ما به طور مثال در چه بخش های صنعت، معدن و تجارت از پتانسیل های خوبی برخورداریم که باید مورد توجه قرار بگیرد.
او همچنین خاطرنشان میکند: خود آقای جهانگیری زمانی که وزیر صنایع بود ستادی متشکل از فعالان بخش خصوصی صنعتی، اقتصاددانان و مدیران صنعتی در اختیار داشت، چون صنعت، معدن و تجارت جهت دهی درست داشته باشد نیاز به دانش اقتصاددان دارد تا الگوهای درستی در اختیار وزارتخانه قرار دهد.
مطالب مرتبط