رئیس‌‌جمهور در خصوص هدف این طرح عنوان کرده این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ «کمربند – راه» است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود. اما سرانجام همکاری ایران با چین در بخش معدن و صنایع معدنی چه می‌شود و این فرصت چه دستاوردی برای معادن ایران خواهد داشت؟ 

*امید به سرمایه گذاری مستقیم از سوی چین 

فریال مستوفی رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران در این باره معتقد است: نزدیک به ۴ دهه است که چین، توسعه و اقتصاد را در اولویت امور خود قرار داده است تا جایی که امروز دومین اقتصاد بزرگ جهان شده است. 

وی افزود: چین بیشترین سرمایه گذاری های خارجی را در میان قدرت های اقتصادی صورت داده است و آنچه از سوی شرکت های چینی در ایران صورت گرفته است، در مقیاس جهانی رقم چشمگیری به شمار نمی آید. 

او ادامه داد: اما به هر حال چین در صنایع گوناگون پروژه هایی را در ایران اجرا کرده که شماری از آنها شامل پروژه های معدن و صنایع معدنی می شود، با این حال تمام کارهایی که صورت گرفته به صورت فاینانس بوده نه سرمایه گذاری بنابراین انتظار می رود این کشور در مسیر توسعه همکاری در ایران سرمایه گذاری مستقیم هم داشته باشد نه اینکه تنها فاینانس کند و در پایان پول را با بهره بگیرد. 

مستوفی اضافه کرد: امیدوارم طرح یاددشده به سرمایه گذاری مستقیم چین در ایران بینجامد. همچنین به دلیل تحریم هایی که وجود داشته، صادرات نفت ما کاهش پیدا کرده، اما حتی در این شرایط چین از ما نفت خریده این نشان می دهد که این کشور حتی در تنگنای تحریم می تواند شریک تجاری ایران باقی بماند. 

*چین توانمند و خوش قیمت 

در ادامه قدیر قیافه، نایب رئیس کنفدراسیون اتحادیه صادرکنندگان گفت: چینی ها بر طرح های مختلف اقتصادی در حوزه های گوناگون کار کرده اند از جمله در حوزه معدن و صنایع معدنی. آنها ظرفیت تولید فولاد خود را به ۱.۲ میلیون تن رسانده اند. در نتیجه این دستاوردها یکی از بازارهای مستعد برای جذب مواد اولیه ما به شمار می آیند. 

وی افزود: می توان گفت بخش خصوصی استخراج سنگ آهن در ایران در تعامل با چینی ها رشد کرد. 

او ادامه داد: همچنین ما در تعامل با چینی ها از ماشین آلات معدنی با قیمت مناسب برخوردار شدیم البته این ماشین ها از بالاترین کیفیت در مقیاس جهانی برخوردار نبودند اما به هر حال کیفیت آنها قابل قبول بود و در معادن ایران به کار گرفته می شد و کار صنعت را پیش می برد. 

قیافه اضافه کرد: چینی ها در حوزه فرآوری هم حرف هایی برای گفتن دارند و ماشین آلات چینی  به ویژه در تولید کنسانتره و گندله به کار می آیند و به توسعه صنایع معدنی کمک می کنند. امروز چین یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان فولاد و دیگر فلزات است، تجربیات فوق العاده ای در حوزه معدن و صنایع معدنی دارد و می تواند آنها را با قیمت مطلوب در اختیار ایران قرار دهد. 

او همچنین گفت: به ویژه در شرایطی که تحریم ارتباطات خارجی را برای ایران سخت کرده است، چین با توجه به تجربیات و توانمندی هایش می تواند گزینه مناسبی برای همکاری برای تقویت اقتصاد معدن و صنایع معدنی باشد. 

*چین، تشنه معادن ایران 

مجیدرضا حریری رئیس اتاق ایران و چین در ادامه گفت: معادن کوچک و متوسط مقیاس ایران که توسط بخش خصوصی بهره برداری می شده است، با وجود بازار مصرفی مانند چین جان گرفته اند. تنها سنگ آهن نبود، اصلی ترین مشتری معادن سنگ ساختمانی، زغال سنگ و کبالت ایران را هم چینی ها تشکیل می دادند، اتفاقی که به جذب بخش خصوصی ایران به معادن کشور انجامید. 

وی افزود: حتی معادنی که عیار و خلوص بالا هم نداشتند توانستند به این عرصه وارد شدند و امکان صادرات سنگ آهن های با عیار پایین هم به چین فراهم آمد تا این بازار تشنه را سیراب کند. 

حریری همچنین گفت: پس چین همواره مقصد صادراتی خوبی برای محصولات معدنی ایران بوده و ۸۰ درصد صادرات فلزی و غیرفلزی کشور به مقصد چین رفته است. 

*همکاری، نه وابستگی 

در ادامه این گزارش یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق نیز معتقد است: چین تاکنون در زمینه های اکتشاف، بهره برداری، سخت افزارها، ماشین آلات و تامین قطعات با ایران همراه بوده است. به طور مثال در حوزه فولاد از ماشین آلات گرفته تا خطوط تولید و از نرم افزارها گرفته تا بازار و سرمایه گذاری ما با چین همراه بوده ایم. 

وی افزود: همچنین چین کشوری وسیع و غنی است و در عرصه داخلی و جهانی در زمینه معدن و صنایع معدنی موفق ظاهر شده است. قیمت های چین نیز در مقایسه با رقبایش برای ایران مطلوب تر است هر چند تفاوت کیفیت هم وجود دارد اما به هر حال کار صنعت را پیش می برد. 

او ادامه داد: در نتیجه به اگر همکاری ایران و چین مستمر و در قالب یک طرح منسجم باشد، می تواند به دستاوردهای چشمگیری بینجامد. در کنار اینها قدرت انحصاری که کشورهای غربی برای خود ایجاد کرده اند هم شکسته می شود. 

آل اسحاق خاطرنشان کرد: با این حال این نکته نباید مورد غفلت قرار بگیرد که همکاری ۲۵ ساله به وابستگی نینجامد، ما باید بتوانیم خود را همراه این همکاری ها در زمینه های مختلف سرمایه گذاری، تکنولوژی، تحقیق و مطالعات رشد دهیم و توانمند کنیم، وگرنه در صورتی که واردکننده محصول نهایی باشیم چه از چین و چه از غرب تفاوتی ندارد و همکاری به وابستگی می انجامد. مهم این است که در سایه همکاری به رشد بنیادی برسیم.