بارش و سیل پارسال دامنه‌های حساس زیادی را ناپایدار کرده است و خشکرودها را سیلابی. شرایط جوی و زمینی، همه مجوزهای رسمی و غیررسمی ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌ها، مسیر خشکرودها و دره‌ها و دامنه‌های ناپایدار به ویژه در شیب‌های بیش از بیست درصد و ارتفاعات و عرصه‌های منابع طبیعی را باطل کرده است. جاده‌های بسیاری در دو دهه گذشته ساخته شده‌اند که در بیشتر آنها پاشنه شیب‌ها برش خورده، دامنه‌ها ناپایدار شدند و با اندک بارش یا جذب آب حرکت می‌کنند. این جاده‌ها تجربه این شرایط اقلیمی را نداشته‌اند ولی از نظر زمین‌شناسی حتی آن زمان هم حساس بوده‌اند.

همه رخدادهای چند روز اخیر از ریزش در اتوبان تهران-چالوس تا سقوط سنگ در سوادکوه، سیلاب در بوشهر و زمین‌لغزش‌های متعدد در لرستان و شمال خوزستان یک وجه مشترک دارند، دخالت یا دستکاری انسان در طبیعت.

یادمان نرود که بیشتر رخدادهای ناگوار، ناشی از قهر طبیعت نیستند، نتیجه خطای انسانند. این روزها کرونا همه جوانب زندگی انسان‌ها را در همه جای دنیا تحت تاثیر قرار داده، ولی طبیعت کار خودش را می‌کند. پس احتمال سیل و زمین لغزش وجود دارد. تغییر اقلیم هم هست، فرونشست دشت‌ها را بلعیده و زمین‌لرزه هم کار خودش را می‌کند و هر از گاهی گرد و غبار. همانگونه که کرونا ما را مجبور به تغییر خیلی از عادت‌هایمان کرده، باید بیاموزیم که رفتار خود را در طبیعت نیز تغییر دهیم و با آن سازگار کنیم. زور طبیعت از زور کرونا بیشتر است، خیلی وقت‌ها از زور انسان هم بیشتر است. توقف سر راه طبیعت ممنوع!

دکتر رضا شهبازی
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور