بنا بر گزارش سی‌ان‌بی‌سی، سال گذشته میلادی چین 1.06 میلیارد تن سنگ آهن وارد کرد. این رقم برابر با 70درصد از واردات این ماده معدنی در جهان بود. انتظار می‌رفت در سال جاری میلادی نیز این حجم از واردات ادامه پیدا کند، اما ویروس کرونا این چشم‌انداز را در ابهام فرو برده است. 

در پی شیوع کرونا قیمت نقدی سنگ آهن استرالیا به مقصد شمال چین به 85 تا 90 دلار در هر تن کاهش پیدا کرده است. این قیمت در مقایسه با قیمت‌های پیش از سال نوی چینی در بهمن ماه 8 درصد افت داشته است. بروکرهای سنگ آهن محتاط شده‌اند و پیش‌بینی می‌کنند در سال جاری میلادی تولید فولاد چین رو به کاهش باشد و از نیاز این کشور به سنگ آهن بکاهد.

در همین راستا روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز گزارش می‌دهد چین محموله های کشتی حاوی گاز طبیعی را به خاورمیانه برگردانده و از میزان مصرف نفت کاسته است اتفاقاتی که برای فروشندگان منابع انرژی رویدادهای خوشی قلمداد نمی‌شود. 

نیویورک‌تایمز همچنین آغاز به کار دوباره دومین اقتصاد بزرگ جهان را دشوارتر از توقف آن می‌داند و پیش‌بینی می‌کند که اقتصاد چین چند ماه آینده را با افت و خیز پیش رود تا بتواند بار دیگر به طور کامل سر پا بایستد. بنا بر گفته مقامات رسمی این کشور بیشتر کارخانه‌ها فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. این کارخانه ها از زمان پایان تعطیلات سال نوی چینی بسته شده بودند و هم اکنون نیز عملکرد آنها به دوسوم حالت پیشین کاهش پیدا کرده است.  

کاهش مصرف چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سنگ آهن بی‌شک صادرکنندگان ایرانی را نیز بی‌نصیب نگذاشته است. فعالان سنگ آهن کشور که نیم سال دوم سال جاری خورشیدی را با چالش افزایش تعرفه‌های صادرات سپری کرده‌اند حالا و در پایان سال با کاهش چشمگیر تقاضا رو‌به‌رو شده‌اند. پیامد این چالش‌ها چیست؟ 

مشخص نیست در کجای بحرانیم؟ 

سجاد غرقی، نایب رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در این باره به بیرونیت توضیح داد: هنوز برای تحلیل پیامدهای شیوع ویروس کرونا در بازار سنگ آهن ایران زود است. چون مواردی مانند مسائل پولی و بانکی و حمل و نقل و... در طولانی مدت تاثیرات خود را بر بازار سنگ آهن نشان خواهد داد. در نتیجه برای درک آنچه به واقع اتفاق افتاده هنوز نیاز به زمان داریم. 

وی افزود: تاکنون تاثیرات کوتاه‌مدت و مستقیم از جمله کاهش واردات به چین و کاهش تقاضای این کشور از نقاط مختلف جهان از جمله ایران ظاهر شده است، اما درک اینکه مسیر بازی سنگ آهن متاثر از کرونا به کدام سو تغییر کرده نیاز به زمان دارد. 

غرقی ادامه داد: بحران هنوز تمام نشده است و ما نمی‌دانیم در ابتدای بحرانیم، در میانه آن و یا در روزهای پایانی؟ همین موضوع قضاوت را بسیار سخت می‌کند. اما باید به یاد داشت در شرایطی بحرانی و خاص هستیم و هر تصمیمی باید مبتنی بر اقتضائات این شرایط اتخاذ شود. 

تعرفه تلخ‌تر از کرونا 

با این حال به نظر می‌رسد آنچه این روزها بیش از هر رویدادی حتی گسترش جهانی شیوع کرونا، تبدیل به دغدغه بزرگ فعالان سنگ آهن ایران شده است، افزایش تعرفه صادرات باشد.

پروا سلطانی عضو انجمن سنگ‌آهن ایران اظهارنظر خود را در این باره این گونه تشریح کرد: افزایش تعرفه صادرات سنگ آهن ایران  به کاهش صادرات در بیش از 9 ماه گذشته انجامیده است. در کنار این از اوایل سال جاری میلادی (اواسط دی 1397) نیز بازار جهانی متاثر از شیوع ویروس کرونا تقریبا تعطیل است. اما صادرات سنگ آهن ایران این روزها بیش از آنکه تحت شعاع کرونا باشد از تصمیم های وزارت صنعت معدن تجارت رنجور است. 

وی ادامه داد: شمار کشتی‌هایی که به بنادر ایران می‌آیند نشان از کاهش صادرات از ایران دارد. روزگاری اسکله ایران به اندازه‌ای پر بود که امکان بارگیری برای چند روز ممکن نبود و کشتی ها باید در لنگرگاه می‌ماندند تا نوبت بارگیری آنها برسد. در حالی که اکنون شمار زیادی از اسکله‌های عملیاتی بسته شده است. 

صادرات مقرون به صرفه نیست

محمدعلی رحیمی‌پور مشاور مدیرعامل سنگ‌آهن مرکزی ایران نیز به بیرونیت گفت: شرکت سنگ آهن مرکزی ایران در سال بیشتر از یک و نیم میلیون تا دو میلیون تن سنگ آهن به چین صادر می‌کند. اما با اعمال تعرفه 25درصدی صادرات دیگر مقرون‌به‌صرفه نیست. این تعرفه حتی شامل انواع سنگ آهنی که در واحدهای فولادساز ایران مصرف ندارد نیز می‌شود. 

وی افزود: در نتیجه حجم صادرات ما دست‌کم پس از تعرفه به اندازه‌ای کاهش یافته که نمی‌توان مساله‌ای مانند شیوع کرونا را در آن متاثر دانست. در واقع سنگ آهن بیشتر از سیاست‌های داخلی متاثر است تا پیامدهای این ویروس.