در ادامه جنگ تجاری میان چین و آمریکا، پکن اعلام کرد که صادرات هفت نوع از عناصر نادر خاکی را مشمول کنترل‌‌‌های شدیدتری خواهد کرد. این تصمیم در واکنش به تعرفه‌‌‌های جدیدی صورت گرفته است، که از سوی دولت دونالد ترامپ علیه کالاهای چینی وضع شده است.

عناصر نادر خاکی، گروهی متشکل از ۱۷ عنصر شیمیایی خاص در جدول تناوبی هستند که نقش حیاتی در فناوری‌‌‌های نوین دارند. طبق داده‌‌‌های سازمان زمین‌‌‌شناسی ایالات متحده، چین با در اختیار داشتن حدود ۷۰‌درصد از تولید جهانی عناصر نادر خاکی، بازیگر اصلی این بازار محسوب می‌شود. این کشور سال‌هاست که از تسلط خود بر منابع معدنی به‌‌‌عنوان یک اهرم ژئوپلیتیک استفاده می‌کند؛ ابزاری که حالا مستقیما علیه اقتصاد آمریکا به‌‌‌کار گرفته شده است.

در پی اعلام این تصمیم، سهام شرکت‌های فعال در حوزه عناصر نادر خاکی با رشد قابل‌‌‌توجهی همراه شد. سهام شرکت China Rare Earth Holdings Ltd. در بازار بورس هنگ‌‌‌کنگ تا ۱۰‌درصد افزایش یافت. شرکت China Northern Rare Earth Group نیز رشد ۹.۲درصدی را تجربه کرد و سهام شرکت استرالیایی Lynas Rare Earths Ltd. نیز با افزایش ۵.۱ درصدی مواجه شد.

هرچند ممنوعیت کامل صادراتی در کار نیست، اما صادرات این عناصر اکنون تحت نظارت و بررسی دقیق‌‌‌تری از سوی دولت چین قرار گرفته است. تجربه گذشته نشان داده که چنین محدودیت‌هایی می‌تواند در عمل صادرات را به صفر برساند، چرا که فرآیند اخذ مجوز برای بسیاری از شرکت‌ها زمان‌بر و پیچیده است.

فهرست جدید شامل ساماریوم، گادولینیوم، تربیوم، دیسپروزیم، لوتسیم، اسکاندیوم و ایتریوم است. با این حال، دو عنصر پرکاربردتر یعنی نئودیمیم و پراسئودیمیم که در ساخت آهن‌‌‌رباهای فوق‌‌‌قوی کاربرد دارند، از این فهرست کنار گذاشته شده‌‌‌اند.

تحلیلگران احتمال می‌دهند این اقدام با هدف حفظ گزینه‌‌‌های محدودیت بیشتر در آینده صورت گرفته باشد. دیوید آبراهام، استاد دانشگاه بوآیز استیت آمریکا گفت: «این دو عنصر در خارج از چین هم در دسترس هستند و همین می‌تواند دلیل حذف آنها از فهرست اولیه باشد.»

امنیت ملی در اولویت است
وزارت بازرگانی چین اعلام کرده که هدف این اقدامات، حفاظت از امنیت ملی، صلح جهانی و ثبات منطقه‌‌‌ای است. از سوی دیگر، انجمن صنایع فلزات غیرآهنی چین نیز تاکید کرده که این تصمیم‌‌‌ها تا زمانی که شرکت‌ها در فعالیت‌‌‌هایی که به منافع ملی چین آسیب بزند مشارکت نداشته باشند، بر تجارت آنها تاثیر نخواهد گذاشت.
چین پیش از این نیز بر صادرات مواد معدنی استراتژیک دیگری مانند گالیوم، ژرمانیم، گرافیت و آنتیموان محدودیت‌هایی اعمال کرده بود. به نظر می‌رسد سیاست پکن در قبال زنجیره‌‌‌های تامین معدنی، به‌‌‌تدریج در حال تغییر به یک سیاست کنترلی و مشروط است.

تحلیلگران موسسه Citic Securities Ltd. در یادداشتی هشدار داده‌‌‌اند که این اقدامات می‌تواند بازار جهانی را دچار اختلال بیشتری کند: «این سیاست ضمن حفاظت از منافع امنیت ملی چین، بر ارزش راهبردی سرمایه‌گذاری در زنجیره صنعت عناصر نادر تاکید دارد.» به‌‌‌نظر می‌رسد پکن با دقت فراوان و در واکنش به اقدامات آمریکا، برگ‌‌‌های برنده خود را یکی‌‌‌یکی روی میز می‌‌‌گذارد؛ و عناصر نادر خاکی، حالا به یکی از مهم‌ترین ابزارهای دیپلماسی تجاری این کشور تبدیل شده‌‌‌اند.
منبع: دنیای اقتصاد