کارشناسان در مورد دلایل این مهم تصریح می‌کنند حجم عمده قراضه مورد نیاز تولیدکنندگان فولاد در دنیا، از صنایعی همچون خودروسازی، ساختمان‌سازی و لوازم خانگی تامین می‌شود در حالی که متاسفانه سه صنعت مذکور در کشور از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند.

در نتیجه عرضه قراضه در سطح بازار نیز با روند کاهشی همراه بوده و سرمایه‌گذاری‌های چندانی جهت احداث کارخانه‌های جدید ذوب با هدف استفاده از قراضه فولادی صورت نگرفته است. در این خصوص به عنوان راهکار برخی به واردات قراضه تاکید می‌کنند اما باید گفت به دلیل قیمت بالای آن نسبت به قراضه داخلی این اقدام هم مقرون‌‌به‌صرفه نیست.

با توجه به این مباحث مطرح می‌شود که اگر ما به دنبال استفاده هرچه بیشتر از قراضه در صنعت فولاد کشور هستیم، باید زمینه رونق اقتصادی را از طریق سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه پروژه‌های صنعتی و عمرانی اعم از خودروسازی، شهرسازی، جاده‌سازی، لوازم خانگی و… فراهم کنیم تا بستر به‌کارگیری قراضه در کارخانه‌های فولادی شکل بگیرد.
سیدصادق شهرستانی، فعال نوردی در این خصوص اظهار کرد: فولاد در سطح جهان به دو روش عمده کوره‌بلند و کوره‌قوس الکتریکی تولید می‌شود؛ به نحوی که در پایان سال ۲۰۲۳ میلادی سهم روش کوره‌بلند در تولید این فلز استراتژیک ۱/‏‏۷۱‌درصد و سهم روش کوره‌قوس الکتریکی ۶/‏‏۲۸‌درصد برآورد شده است.

به طور مشخص تولیدکنندگان و شرکت‌های بزرگ فولادی در دنیا از روش کوره‌بلند و ماده معدنی زغال‌سنگ و تولیدکنندگان و شرکت‌های کوچک فولادی مانند واحدهای ریخته‌گری‌ از روش کوره‌قوس الکتریکی و آهن اسفنجی و یا قراضه به عنوان ماده اولیه مورد نیاز خود استفاده می‌کنند.
این فعال نوردی با اشاره به اهمیت روی آوردن به روش پایدار تصریح کرد: آنچه امروزه به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع بشری تبدیل شده، گرمایش کره زمین و انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای به وسیله صنایع مختلف به‌ویژه فولاد بوده است.

در همین راستا و براساس معاهده پاریس، تولیدکنندگان فولاد در جهان ملزم به حرکت به سمت کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ میلادی شده‌اند و از این رو استفاده هرچه بیشتر از روش کوره‌قوس الکتریکی و آهن اسفنجی و قراضه را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در روش کوره‌بلند ۳۳/‏‏۲تن به ازای تولید هر تن فولاد و میزان انتشار این گاز گلخانه‌ای در روش کوره‌قوس الکتریکی با استفاده از آهن اسفنجی ۳۷/‏‏۱تن به ازای تولید هر تن فولاد برآورد شده است؛ این در حالی است که میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در روش کوره‌قوس الکتریکی با شارژ کامل قراضه به ۶۸/‏‏۰تن به ازای تولید هر تن فولاد می‌رسد که نشان از اهمیت جایگزینی و استفاده از این ماده اولیه در آینده تولید فولاد جهان دارد.
شهرستانی با اشاره به آمارها گفت: طبق آمارهای ارائه شده یک‌میلیارد و ۸۹۲‌میلیون تن فولاد خام در سال ۲۰۲۳ میلادی در جهان تولید شده که سهم استفاده از قراضه به عنوان ماده اولیه مورد نیاز کارخانه‌های فولادی، ۵۸۷‌میلیون و ۴۰۰‌هزار تن معادل ۳۱‌درصد بوده است؛ نکته قابل‌توجه اینکه کشور ایتالیا در این سال، موفق به تولید ۲۱‌میلیون و ۱۰۰‌هزار تن فولاد شده است که ۱۶‌میلیون و ۲۰۰‌هزار تن آن با استفاده از قراضه بوده و بر این اساس این کشور در صدر استفاده از قراضه فولادی با سهم ۸/‏‏۷۶‌درصدی در میان ۱۱تولیدکننده برتر فولاد جهان ایستاده است.

در ادامه کشورهای ترکیه سهم ۴/‏‏۷۱درصد، آمریکا ۶۷درصد، برزیل ۵/‏‏۳۸درصد، کره‌جنوبی ۱/‏‏۳۸درصد، آلمان ۴/‏‏۳۷درصد، روسیه ۸/‏‏۳۴درصد، ژاپن ۷/‏‏۳۴درصد، چین ۱/‏‏۲۳درصد، هند ۱/‏‏۱۳‌درصد و ایران ۱۱‌درصد از مصرف قراضه در تولید فولاد را به خود اختصاص داده‌اند.
او تصریح کرد: اساسا فولاد در دو غول فولادی جهان یعنی هند و چین با استفاده از روش کوره‌بلند تولید می‌شود و قراضه جایگاه چندانی در صنعت فولاد این کشورها ندارد اما به راستی علت سهم ناچیز قراضه در صنعت فولاد ایران که بیش از ۹۰‌درصد فولاد خود را به روش کوره‌قوس الکتریکی تولید می‌کند، چیست و چرا آن‌طور که باید و شاید در برنامه فولادسازان داخلی قرار نگرفته است؟
این فعال نوردی ادامه داد: حجم عمده قراضه مورد نیاز تولیدکنندگان فولاد در دنیا از صنایعی همچون خودروسازی، ساختمان‌سازی و لوازم خانگی تامین می‌شود و این در حالی است که متاسفانه سه صنعت مذکور از وضعیت مطلوبی در کشور ما برخوردار نیستند.

بر همین اساس، عرضه قراضه در سطح بازار نیز همواره با روند کاهشی همراه بوده و سرمایه‌گذاری‌های چندانی جهت احداث کارخانه‌های جدید ذوب با هدف استفاده از قراضه فولادی صورت نپذیرفته است.
شهرستانی در ادامه به مقرون‌به‌صرفه نبودن واردات قراضه اشاره و خاطرنشان کرد: از طرفی، واردات قراضه نیز به دلیل قیمت بالای آن نسبت به قراضه داخلی مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی نیست و از این‌رو فولادسازان داخلی که خود با رشد بی‌رویه هزینه‌های تولید اعم از قیمت حامل‌های انرژی و… مواجهند، نمی‌توانند حساب چندانی روی واردات باز کنند.

برای مثال در حال حاضر قیمت قراضه در کشور ترکیه که طبق آمار مذکور در جایگاه دومین استفاده‌کننده بزرگ قراضه جهان در سال ۲۰۲۳ قرار گرفته است، حدود ۳۹۰دلار به ازای هر تن (بدون لحاظ هزینه حمل) بوده که قیمت آن در ایران پس از ضرب این میزان در ۸۸‌درصد (ضریب نسبی برای تعیین قیمت قراضه داخلی) حدود ۳۴۰دلار به ازای هر تن خواهد شد.

حال با فرض نرخ ارز مبادله‌ای برابر با ۶۸‌هزار تومان، قیمت قراضه وارداتی به حدود ۲۳‌هزار و ۵۰۰تومان به ازای هر کیلوگرم می‌‍رسد؛ در حالی که اکنون قراضه فولادی با هزینه ۲۱‌هزار و ۵۰۰تا ۲۲‌هزار و ۵۰۰ در بازار داخلی معامله می‌شود و از این‌رو می‌توان گفت واردات قراضه به داخل کشور صرفه اقتصادی ندارد.
او تصریح کرد: در نتیجه اگر ما به دنبال استفاده هرچه بیشتر از قراضه در صنعت فولاد کشور هستیم، باید زمینه رونق اقتصادی را از طریق سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه پروژه‌های صنعتی و عمرانی اعم از خودروسازی، شهرسازی، جاده‌سازی، لوازم خانگی و… فراهم کنیم تا به دنبال آن فولاد استفاده شده در این بخش‌ها، مجددا در چرخه بازیافت در اختیار فولادسازان داخلی قرار بگیرد و بستر به‌کارگیری قراضه در کارخانه‌های فولادی بیش‌از پیش فراهم شود.
منبع: روزنامه جهان صنعت