در این خصوص یکی از کلیدی‌ترین عوامل تخصیص بودجه اندک به نهادهایی همچون سازمان زمین‌شناسی است. آمارها نشان می‌دهد که بودجه اکتشافات ذخایر معدنی در کشور تنها حدود یک دهم استانداردهای جهانی است؛ وضعیتی که نشان می‌دهد نمی‌توان به توسعه معدن امیدوار بود.

این در حالی است که در زمینه اهمیت اکتشاف، رییس جدید سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی به ظرفیت‌های هوش‌مصنوعی در اکتشاف اشاره کرده است. داریوش اسماعیلی تاکید می‌کند که در بخش فرآیندهای فنی از طریق اعمال مدیریت هوشمند قادر به نظارت بسیار شفاف و مشخصی خواهیم بود و به زودی نمونه‌برداری‌ها و مطالعات صحرایی کارشناسان نیز به صورت برخط ثبت خواهد شد.
در سال۱۴۰۲ با احتساب حفاری‌های اکتشافی سازمان‌های توسعه‌ای شرکت‌های دولتی در حوزه اکتشاف ذخایر معدنی کشور معادل ۸۳‌میلیون دلار هزینه شده که شامل تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی، شناسایی و پی‌جویی ذخایر معدنی، اکتشافات عمومی و حفاری‌های اکتشافی می‌شود.

از این مبلغ حدود ۲۰‌میلیون دلار منابع مالی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و ۶۳‌میلیون دلار منابع مالی سازمان توسعه و نوسازی معادن و شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه آن بوده اما بررسی استاندارد کشورهای در حال توسعه معدنی نشان می‌دهد که متوسط هزینه‌‌کرد آنها در حوزه اکتشاف نزدیک به یک‌میلیارد دلار است که نشان می‌دهد ایران تقریبا نزدیک به یک‌دهم استاندارد جهانی برای اکتشاف هزینه کرده است! در این زمینه کارشناسان باور دارند که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی مگر چقدر بودجه دارد که بتواند با آن حوزه اکتشاف را توسعه دهد؟! بودجه این سازمان حدود ۱۱‌میلیون دلار بوده در حالی که بودجه این سازمان در کشورهای دیگر ۲۰۰‌میلیون دلار است.

بالا رفتن آمار اطلاعات
در این خصوص رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گفت: حداکثر در دو سال آینده اطلاعات موجود در همه ارگان‌های مرتبط کشور از طریق بارگذاری در مرکز داده‌ها در اختیار جامعه قرار می‌گیرد.
داریوش اسماعیلی ایجاد مدیریت هوشمند و استفاده از ظرفیت‌های هوش‌مصنوعی در اکتشاف را به عنوان برنامه‌های مهم پیش‌روی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور یاد کرد و افزود: تاکنون فعالیت‌هایی در این موارد در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور انجام شده و از این پس هوشمندسازی همه فرآیندهای فنی و اداری حاکم در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به‌طور جدی پیگیری خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: در بخش فرآیندهای فنی از طریق اعمال مدیریت هوشمند قادر به نظارت بسیار شفاف و مشخصی خواهیم بود و به زودی نمونه‌برداری‌ها و مطالعات صحرایی کارشناسان نیز به صورت برخط ثبت خواهد شد.
معاون وزیر صمت در اختیار قرار دادن داده‌های زمین‌شناسی بر پایه مدیریت هوشمند را براساس قانون و برنامه هفتم توسعه به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها و وظایف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور یاد کرد که حداکثر طی دو سال آینده اطلاعات موجود در همه ارگان‌های مرتبط کشور از طریق بارگذاری در مرکز داده‌ها در اختیار جامعه قرار می‌گیرد.

رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه شورای راهبری مرکز داده‌ها در وزارت صمت به‌منظور استانداردسازی داده‌های تولید شده و انتشار آنها توسط بخش‌های مختلف تشکیل شده، خاطرنشان کرد: وزیر صمت به عنوان رییس شورا، رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور دبیر شورا و همچنین معاونت معدنی، رییس ایمیدرو معاونت برنامه‌ریزی نیز اعضای این مجموعه هستند که یکی از وظایف این مرکز استانداردسازی داده‌ها جهت ارائه به بخش‌خصوصی است.

اسماعیلی این موضوع را به عنوان یک خبر فوق‌العاده مهم که فعالان بخش‌خصوصی منتظر آن هستند، یاد کرد و گفت: اطلاعات مربوط به نقشه‌های زمین‌شناسی یک‌پنجاه‌هزارم در سه لایه زمین‌شناسی، ژئوشیمی و زمین‌شناسی اقتصادی پس از ارائه به معاونت معدنی وزارت صمت؛ حداکثر ظرف مدت سه ماه در مرکز داده‌ها بارگذاری می‌شوند که این امر گامی مهم برای ترغیب بخش‌خصوصی جهت امتداد بخشیدن به موضوع اکتشاف است و تا پایان امسال اولین داده‌های موجود را منتشر خواهیم کرد.
وی ضمن اشاره به مذاکرات صورت گرفته با رییس سازمان ملی هوش‌مصنوعی تصریح کرد: توسعه و کاربرد هوش‌مصنوعی در مطالعات زمین‌شناسی را به عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعات در دستور کار داریم و در همین زمینه مشاور رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در هوش‌منصوعی منصوب شده و تا پایان سال پروژه‌های مبتنی بر هوش‌مصنوعی در اکتشاف را تعریف خواهیم کرد.

سازمان زمین‌شناسی محور فعالیت‌های اکتشافی در کشور خواهد بود
معاون وزیر صمت درباره الزام اشتراک‌گذاری داده‌های زمین‌شناسی طبق قانون توسط سازمان‌های تهیه‌کننده داده‌های اکتشافی گفت: محوریت مشخصی برای اکتشاف در کشور وجود ندارد که بر همین اساس طی مذاکرات انجام شده با وزیر صمت قرار است از این پس محور فعالیت‌های اکتشافی در کشور سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور باشد.
رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور خاطرنشان کرد: اعمال حاکمیت یکپارچه و سیاستگذاری واحد در حوزه اکتشافات ذخایر معدنی کشور موضوعی است که وزارت صمت عزم خود را جزم کرده و خواسته جدی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز بر همین امر است زیرا در صورتی که چنین هدفی محقق شود می‌توانیم درباره آینده اکتشاف و منتشر نشدن یا نشدن داده‌های زمین‌شناسی پاسخگو باشیم.
منبع: روزنامه جهان صنعت