به گزارش بیرونیت، این موضوع به وضوح نشان می‌دهد که سیاستگذاری‌‌های ناپایدار نه‌تنها برای شرکت‌های کوچک بلکه برای غول‌های فولادی نیز تهدیدات جدی به همراه دارد. در شرایط حاضر با افزایش نرخ ارز، کاهش ارزش ریال، کمبود سوخت، گاز و برق ادامه فعالیت را برای بسیاری از شرکت به حدی دشوار کرده است که دیگر صرفه و توجیه اقتصادی و سودآوری عملا وجود ندارد.

در نتیجه، تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند معادن خود را تعطیل کنند تا از زیان بیشتر جلوگیری شود. این وضعیت حتی بر شرکت‌هایی که پیشتر به عنوان موتور محرک صنعت سنگ‌آهن شناخته می‌شدند نیز تاثیر گذاشته ، به طوری که حاشیه سود آنها به شدت کاهش یافته است. اما مشکل اینجاست که در این شرایط، تحقق رشد ۱۳‌درصدی بخش معدن که طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده بود، دور از دسترس به نظر می‌آید.
در این میان، کارشناسان باور دارند که در حال حاضر، تحریم‌های داخلی بیش از تحریم‌های خارجی به حوزه‌های مختلف ازجمله سنگ‌آهن ضربه می‌زند. در این بین نگاهی به وضعیت بازارهای جهانی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است! طبق مطالعات صورت گرفته، بهبود قیمت‌ها در بازارهای جهانی دور از انتظار است. طبق پیش‌بینی‌ها، در نیمه‌اول سال ۲۰۲۵ بازار جهانی سنگ‌آهن با کاهش قیمت روبه‌رو خواهد بود؛ موضوعی که اگر آن را کنار عوامل داخلی بگذاریم باید گفت تهدیدی مضاعف برای بازار سنگ‌آهن ایران ایجاد خواهد کرد.
در بازارهای جهانی سنگ‌آهن بدترین عملکرد را در میان مواد معدنی در سال ۲۰۲۴ داشته و قیمت آن در ماه نوامبر ۲۰۲۴ بیش از ۲۰‌درصد کاهش را نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳ تجربه کرد. بر همین اساس، انتظار می‌رود روند نزولی قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۲۵ در بحبوحه کاهش حجم تقاضا برای فولاد تداوم پیدا کند.
در این خصوص مهرداد اکبریان، رییس انجمن سنگ‌آهن گفت: در حال حاضر با توجه به چالش‌های مربوط به انرژی و ناترازی‌ها در بخش گندله و کنسانتره، رشد ۱۳‌درصدی بخش معادن، طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم، دور از انتظار به نظر می‌رسد.
اکبریان اعلام کرد: در حال حاضر متغیرهای داخلی تاثیر بیشتری بر کسب‌وکارهای مربوط بر سنگ‌آهن نسبت به متغیرهای خارجی دارد. در زمینه متغیرهای خارجی آنچه می‌توان براساس اخبار مربوط به بازارهای جهانی گفت این است که بعید به نظر می‌رسد قیمت‌ها بهبود پیدا کند و از این‌أرو بسیاری معتقدند؛ در نیمه‌اول سال جدید میلادی افت قیمت سنگ‌آهن را خواهیم داشت و خود این مساله خطر مضاعفی برای بازار سنگ‌آهن ایران به‌ویژه در حوزه صادرات است.
او افزود: اما در حوزه داخلی برخی متغیرها اثرات شدیدتر و سریع‌تری دارند. در این حوزه قطعی برق و گاز و چالش انرژی باعث شده است که فولاد به‌عنوان پایین دست صنعت سنگ‌آهن نتواند تقاضای کافی و کاملی را در محصولاتی مانند سنگ‌آهن داشته باشد، بنابراین مطمئنا ناترازی‌ها در بخش گندله و کنسانتره به بخش معدن کشیده می‌شود.
رییس انجمن سنگ‌آهن با بیان اینکه تاب‌آوری شرکت‌های کوچک و متوسط و حاشیه سود آنها پایین آمده است، گفت: در حال حاضر شرکت‌های بسیاری در حوزه معادن فعال هستند که سودآور نیستند و ترجیح می‌دهند که معادن خود را تعطیل کنند. حتی شرکت‌های بزرگ معدنی که پیشران بوده‌اند و در هر شرایطی از آنها انتظار سودآوری داشتیم و به‌عنوان موتور محرکه صنعت سنگ‌آهن شناخته می‌شدند، در حال حاضر وضعیت مطلوبی ندارند و حاشیه سود خود را از دست داده‌اند.
اکبریان ادامه داد: همه این موارد نشان می‌دهد قصد داریم رشد ۱۳‌درصدی را برای بخش معدن ایجاد کنیم اما دور از انتظار است و فعلا باید حیات معادن‌مان را حفظ کنیم. اگر نتوانیم وضع فعلی را درست مدیریت کنیم، نه‌تنها رشد مورد انتظار را به‌دست نمی‌آوریم بلکه بسیاری از معادن‌مان دچار رکود کامل خواهند شد که این اتفاق یک زنگ خطر برای بخش معدن خواهد بود.

رکود نسبی بازار جهانی سنگ‌آهن
بازار سنگ‌آهن یکی از تاثیرپذیرترین بازارها در مواجهه با کاهش سرعت رشد اقتصادی چین بوده چراکه بخش بازار املاک و مستغلات این کشور بخش عمده‌ای از سهم حجم تقاضا برای فولاد را به خود اختصاص داده است.
بازار سنگ‌آهن چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این ماده معدنی در جهان، در سال ۲۰۲۴ با مشکل کاهش حجم تقاضا دست‌وپنجه نرم می‌کند. همچنین، رکود اقتصادی نسبی چین به‌ویژه در بخش املاک و مستغلات در این کشور بر بازار سنگ‌آهن و سایر فلزات صنعتی در مقیاس جهانی تاثیر منفی گذاشته است. در همین رابطه می‌توان به سهم ۴۰‌درصدی حجم تقاضای سنگ‌آهن در بخش املاک و مستغلات چین اشاره کرد.
بر همین اساس دولت چین در اواخر ماه سپتامبر ۲۰۲۴، بسته جامع حمایتی را به منظور افزایش سرعت رشد اقتصادی این کشور ارائه داد. با این حال آن‌طور که به نظر می‌رسد، بسته تشویقی حمایتی معرفی شده تاثیرگذاری مدنظر را در بخش صنایع مختلف به‌خصوص بازار فلزات این کشور نداشته است.
به نظر می‌رسد دولت چین بسته حمایتی ارائه شده را که جامع‌ترین بسته تشویقی از زمان آغاز همه‌گیری کرونا محسوب می‌شود، با هدف کاهش نرخ بهره بانکی و تقویت بخش املاک و مستغلات این کشور معرفی کرده است.
از سوی دیگر، حجم تقاضا برای فولاد در بازار داخلی چین از ابتدای سال ۲۰۲۴ تاکنون، حدود ۲۰‌درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳ کاهش یافته و به نظر می‌رسد این روند نزولی در سال ۲۰۲۵ نیز تداوم پیدا کند. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که بسته حمایتی اخیر به جای افزایش ظرفیت تولید سنگ‌آهن، بر روی عرضه ذخایر این ماده معدنی در انبارها متمرکز شده است و به همین دلیل، بسته حمایتی مذکور تاثیر ناچیزی بر روند تقاضای فولاد در بازار چین خواهد داشت.
وضعیت رکود نسبی در بازار داخلی فولاد چین باعث شده است تقاضا برای صادرات این فلز در سال ۲۰۲۵ افزایش پیدا کند. بر همین اساس، حجم صادرات فولاد چین در حال حاضر به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۶ رسیده و بیش از ۲۰‌درصد افزایش را تجربه کرده است. روند افزایش صادرات فولاد چین به سایر مقاصد هدف باعث شده است کشورهای مختلف محدودیت‌هایی در قالب افزایش تعرفه‌های گمرکی بر روی محموله‌های وارداتی از مبدا چین وضع کنند. حتی برخی کشورها تحقیقاتی درباره وضع تعرفه‌های آنتی دامپینگ را به بهانه تخصیص یارانه‌های دولتی به محموله‌های فولادی صادراتی از چین آغاز کرده‌اند. چنین اتفاقاتی موجب شده است حجم تقاضا برای سنگ‌آهن از سوی بسیاری از تولیدکنندگان فولاد با کاهش همراه شود.
طبق گزارش انجمن جهانی فولاد، انتظار می‌رود حجم تقاضای داخلی فولاد چین در سال جاری میلادی با سه‌درصد کاهش، به حدود ۸۶۹‌میلیون تن برسد که حاکی از ثبت روند نزولی برای چهارمین سال متوالی است. از سوی دیگر، در گزارش مذکور حجم تقاضای جهانی برای فولاد در سال ۲۰۲۴ با ثبت رشد ۲/‏۱درصدی، رقمی حدود ۸۸۲‌میلیون تن اعلام شده است.

همچنین به کاهش سهم چین از حجم تقاضای جهانی فولاد برای اولین‌بار در ۶ سال گذشته به کمتر از ۵۰‌درصد اشاره شده است. براساس گزارش انجمن جهانی فولاد، این سهم در سال ۲۰۲۵ کاهش بیشتری را تجربه خواهد کرد زیرا احتمال می‌رود روند حجم تقاضای نزولی برای فولاد در بخش املاک و مستغلات چین همچنان ادامه پیدا کند. همچنین به نظر می‌رسد دولت چین برای تقویت سرعت رشد اقتصادی، تمرکز خود را بر روی تولید محصولات فناورمحور پیشرفته و توسعه فناوری‌های سبز قرار دهد.
منبع: روزنامه جهان صنعت