از آنجایی که صنایع بالادستی از جمله تولیدکنندگان شمش آلومینیوم و صنایع پایین‌دستی از جمله تولیدکنندگان محصولات آلومینیومی هم به این صنعت وابسته هستند بنابراین دایره این زنجیره و کمبود مواد اولیه بیشتر احساس می‌شود و کل زنجیره آلومینیوم از این موضوع آسیب دیده است.
در کنار مشکل انرژی که بسیار هم جدی است، صنعت آلومینیوم با مشکلات دیگری از جمله کمبود ارز و مواد اولیه نیز روبه‌رو است. دلیل کمبود مواد اولیه این است که صنایع بالادستی ناچارند چیزی حدود ۶۵‌درصد محصول تولیدی خود را صادر کنند تا بتوانند ارز مورد نیاز خود را تامین کنند. به این ترتیب مواد اولیه‌ صنایع پایین‌دستی صادر می‌شود تا ارز لازم برای واردات آلومینا از خارج تامین شود اما مساله این است که این چرخه‌ معیوب باعث می‌شود سوبسیدی که دولت برای تولید آلومینیوم اختصاص داده، هدر برود. متاسفانه آلومینای داخلی با صرف انرژی یارانه‌ای تولید و سپس به دلیل کمبود ارز به کشورهای دیگر از جمله ترکیه صادر و در مقابل به جای آن مواد اولیه وارد می‌شود! در این روند شاهدیم که نه‌تنها سوبسیدی نصیب صنایع داخلی نمی‌شود بلکه هزینه‌های دیگر که ناشی از تولید است نیز به آنها تحمیل می‌شود و بازنده اصلی صنعت آلومینیوم است.
هوشنگ گودرزی، رییس هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در خصوص مشکلات صنعت آلومینیوم در مواجهه با کمبود انرژی به «جهان‌صنعت» گفت: از آنجایی که صنعت آلومینیوم یکی از انرژی‌های برترین صنایع کشور است متاسفانه این صنعت هم مثل حوزه‌های دیگر از چالش کمبود انرژی در امان نمانده است. با توجه به وابستگی شدید صنعت آلومینیوم به صنعت برق، کمبود انرژی مشکلی عمومی و گریبانگیر این صنعت شناخته می‌شود. متاسفانه کمبود برق به ویژه در فصل تابستان منجر به کاهش چشمگیر تولید و متعاقبا کمبود مواد اولیه برای صنایع پایین‌دستی شده است.
گودرزی با اشاره به اینکه امروزه آلومینیوم با مشکلات بیشتری در پی قطعی برق روبه‌رو شده است، افزود: ۲۵‌درصد قیمت تمام‌شده تولید آلومینیوم خام، مربوط به هزینه‌های انرژی است. خاموشی‌ها و کمبود برق باعث افت تولید صنایع بالادستی (تولیدکنندگان شمش آلومینیوم) و صنایع پایین‌دستی (تولیدکنندگان محصولات آلومینیومی) را با مشکل جدی کمبود مواد اولیه مواجه کرده و کل زنجیره آلومینیوم از این موضوع آسیب می‌بیند.
رییس هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم تاکید کرد: مشکل کمبود انرژی، به عنوان چالشی جدی، صنعت آلومینیوم و صنایع وابسته به آن را تهدید می‌کند و نیازمند توجه و چاره‌اندیشی مسوولان است. امروز این صنعت به گاز هم وابسته است و از آن در کوره‌ها استفاده می‌شود. تمام صنایع تولیدی آلومینیوم از کوره استفاده می‌کنند و در زمستان با کمبود گاز و خوابیدن خط‌ها روبه‌رو می‌شوند بنابراین وابستگی این صنعت به برق و سهم بالای انرژی در قیمت تمام‌شده محصول، اهمیت رسیدگی به این مشکل را دوچندان می‌کند.
گودرزی با اشاره به ناترازی انرژی گفت: این ناترازی، به ویژه در تامین گاز مورد نیاز کوره‌های ذوب آلومینیوم، باعث افت تولید در صنایع بالادستی و پایین‌دستی شده است. متاسفانه به دلیل همین کمبودها تولید در سال گذشته به نصف رسیده است. اگرچه میزان دقیق ضررهای مالی مشخص نشده اما افت تولید در سال گذشته نشان‌دهنده‌ زیان قابل‌توجه به این صنعت است. به این ترتیب تولید صنعت آلومینیوم نسبت به سال گذشته کاهشی شده است، همچنین در صنایع بالادستی حدودا ۴‌درصد کاهش تولید داشتیم.

مشکل کمبود مواد اولیه و ارز
رییس هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم با اشاره به مشکلات این عرصه گفت: صنعت آلومینیوم کشور با کمبود مواد اولیه مواجه شده است. علت این مهم این است که صنایع بالادستی (تولیدکننده‌های شمش) باید چیزی حدود ۶۰ تا ۶۵‌درصد محصول تولیدی خود را صادر کنند تا بتوانند ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه را تامین کنند. متاسفانه تخصیص ارز بسیار محدود شده و شرکت‌ها نمی‌توانند نیاز خود را از این طریق برطرف کنند. در نتیجه مواد اولیه‌ صنایع پایین‌دستی صادر می‌شود تا ارز لازم برای واردات آلومینا از خارج تامین شود.
گودرزی تاکید کرد: این چرخه‌ معیوب باعث می‌شود انرژی یارانه‌ای که دولت برای تولید آلومینیوم اختصاص می‌دهد، هدر برود. آلومینای خام داخلی با صرف انرژی یارانه‌ای تولید و سپس به دلیل کمبود ارز به کشورهایی مانند ترکیه صادر می‌شود و به جای آن مواد اولیه وارد می‌شود. نهایتا نه‌تنها سوبسیدی نصیب صنایع داخلی نمی‌شود بلکه هزینه‌های انرژی، آب، آلودگی تولید، کارگر و… ناشی از تولید نیز به کشور تحمیل می‌شود. در نتیجه، صنایع پایین‌دستی نیز به دلیل اینکه عمده تولید داخلی صادر می‌شود با کمبود مواد اولیه روبه‌رو شده و درنهایت با رکود و افت تولید مواجه می‌شوند.
او در حالی که کمبود ارز را مشکل اصلی صنعت آلومینیوم می‌داند در ادامه گفت: متاسفانه تخصیص ارز محدود شده و صنایع نمی‌توانند ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه را به طور کامل دریافت کنند. این امر باعث شده شمش آلومینیوم تولید شده با انرژی یارانه‌ای، صادر و به جای آن، آلومینا وارد شود.
رییس هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در رابطه با راهکار این مشکل اظهار کرد: بانک مرکزی برنامه‌ای برای تامین ارز زنجیره‌ تولید تدوین کرده است که براساس آن، صنایع فلزی ارز خود را در سامانه‌ جدید به جای نیما با قیمت توافقی به صنایعی که نیازمند ارز هستند، می‌فروشند. امید می‌رود این طرح بتواند کمبود ارز را جبران و به رونق تولید در صنعت آلومینیوم کمک کند.

منبع: روزنامه جهان صنعت