در این بین ماموریت اصلی سازمان‌هایی مثل نظام مهندسی معدن نظارت بر عملیات ایمنی و فنی معادن است؛ موضوعی که باز هم نیازمند بودجه کافی است ولی این مجموعه از این مهم محروم شده است.
در اهمیت رعایت ایمنی معادن می‌توان به حادثه اخیر معدن طبس اشاره کنیم که در آن حادثه به خاطر رعایت نکردن مسائل ایمنی و متصاعد شدن گاز عده‌ای از هموطنانمان جان خود را از دست دادند و باعث شد که اول مهر عده‌ای از کودکان سرپرست خانواده خود را از دست دهند و آغاز تلخی داشته باشند.
خطرات مرتبط با ایمنی در صنعت معدن ممکن است بیش از هر محیط کاری دیگری شایع باشد. اقدامات پیشگیرانه می‌تواند از استخراج‌کنندگان و عملیات تولیدی محافظت ‌کند.
فناوری‌های دیجیتالی مانند پوشیدنی‌ها و سیستم‌های جلوگیری از برخورد می‌‌توانند در دستیابی به ایمنی استخراج و برتری عملیاتی کمک کنند بنابراین افزایش ایمنی و بهره‌وری معدن باید در اولویت قرار گیرد. در نتیجه نهادهای دولتی استانداردها و مقررات ایمنی معدن را باید اجرا ‌کنند تا ضمن افزایش بهره‌وری در معدن، خطرات را کاهش دهند اما کارشناسان باور دارند که برخی نهادها کارشکنی کرده و وظیفه خود را به خوبی انجام نمی‌دهند.
در این خصوص رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی گفت: ایمنی معادن باید ارتقا یابد اما تحقق این امر نیازمند تامین بودجه است.
حسین نکاحی اظهار کرد: جامعه معدنی استان به ادعای مسوولان سازمان صمت ۷‌هزار میلیارد تومان حقوق دولتی پرداخت کرده است. این مبلغ با تمام توان دریافت می‌شود اما تعهدات مرتبط با آن اجرایی نمی‌شود.
وی افزود: براساس قانون، ۱۵‌درصد از این مبالغ باید در مناطق محروم هزینه و ۳‌درصد برای ارتقای سطح آموزش و بهره‌وری مهندسان به نظام مهندسی داده شود اما این اقدامات عملیاتی نشده است. در واقع اعتبارات دریافت می‌شود ولی انتظارات برآورده نمی‌شود. بخش معدن به صندوق تامین هزینه برای دولت تبدیل شده اما حمایتی از آن صورت نمی‌گیرد.
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی با اشاره به درآمد حقوق دولتی معادن در سال گذشته گفت: سال گذشته حدود ۴۰‌همت از این محل دریافت شد که ۷‌همت آن مربوط به خراسان رضوی بود. با این حال، هیچ هزینه‌ای از این مبلغ به استان بازنگشته است. مشکلات مرتبط با ارتقای کمی و کیفی معادن، مسائل نظارتی و دیگر نیازهای حوزه معدن، همگی به کمبود بودجه برمی‌گردد.
نکاحی در خصوص موضوع ایمنی معادن گفت: حدود ۱۰ تا ۲۰‌درصد از معادن استان، مسائل ایمنی حساسی دارند. اولویت اصلی در این زمینه، معادن زیرزمینی و به‌ویژه معادن زغال‌سنگ است. ایمنی این معادن باید ارتقا یابد اما تحقق این امر نیازمند تامین بودجه است. نظارت سازمان نظام مهندسی معدن در سطح خوبی قرار دارد اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده است.
وی ضمن اشاره به حادثه معدن طبس خاطرنشان کرد: در این حادثه از نظر تجهیزات مشکلی وجود نداشت و سطح علمی و تجهیزاتی معدن، استاندارد بود اما ضعف در نظارت عالی مهندسی باعث بروز این فاجعه شد. با وجود این، ۵۳‌نفر جان باختند و در نهایت تمامی عوامل از نظر اداری تبرئه شدند. ماموریت اصلی ما نظارت بر عملیات ایمنی و فنی معادن است و این امر نیز به بودجه کافی نیاز دارد.
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی درباره وضعیت معادن فعال استان عنوان کرد: در این استان ۴۰۰۰‌عضو سازمان نظام مهندسی معدن داریم و پس از تهران، رتبه دوم را از این نظر داریم. همچنین ۱۰۴۵‌معدن در استان وجود دارد که پس از کرمان رتبه دوم در این زمینه را داریم اما بخش زیادی از آنها غیرفعال هستند.
نکاحی درباره موضوع خام‌فروشی بیان کرد: خام‌فروشی یکی از مسائلی است که رهبر معظم انقلاب بیش از یک دهه پیش به آن اشاره داشتند اما برخی متولیان، انتقال سنگ‌آهن از خراسان به سایر استان‌ها را خام‌فروشی می‌دانند در حالی که خام‌فروشی به معنای سوءاستفاده بیگانگان از منابع داخلی است. به دلیل تحریم‌ها و عوارض دولتی، خام‌فروشی تقریبا از بین رفته است و دیگر مقرون‌به‌صرفه نیست.
وی ادامه داد: به دلیل پیشرفت‌های علمی و دسترسی به دانش استحصال مواد، خام‌فروشی را می‌توان تمام‌‌شده دانست البته این امر نیازمند هم‌افزایی بین جامعه دانشگاهی و جامعه معدنی است. اگر ارتباط بین این دو بخش تقویت شود، بسیاری از چالش‌ها برطرف خواهد شد. ما خواستار ایجاد دپارتمان ویژه برای تقویت این ارتباط هستیم و معتقدیم ظرفیت‌های بسیاری در استان وجود دارد که می‌تواند به کار گرفته شود.

مشکلات معدن هنوز پابرجاست!
رییس خانه صمت ایران در این خصوص پیشتر به «جهان‌صنعت» گفته بود: معادن ما به خصوص معادن زیرزمینی مشکلات خاص و سختی‌های خود را دارند. قرن‌هاست که این اتفاقات می‌افتد اما بسیاری از کشورها بر این حوادث غلبه کرده و مشکلات خود را کاهش داده‌اند اما ما هنوز در این مساله مشکل داریم.
سید‌عبدالوهاب سهل‌آبادی مطرح کرد: چند سال پیش که حادثه‌ای در استان گلستان رخ داد، خانه صنعت و معدن ایران نامه‌ای به معاونت معدنی، وزارت صمت و ایمیدرو نوشت و اعلام کرد که معادن ما مخصوصا معادن زغال خطر دور و برشان می‌چرخد. در این رابطه ما پیشنهاداتی را به اطلاع مسوولان رساندیم که باید معادن زیرزمینی مانیتورینگ شوند و مسوولان فنی معدن بتوانند همیشه وضعیت معدن را زیر نظر داشته باشند.
رییس خانه صمت ایران ادامه داد: حتی اعلام شد که ما می‌توانیم همراه کارگران تجهیزاتی را ارائه دهیم که اگر زمین مشکل پیدا کرد، گازی متصاعد شد و … این دستگاه هشدار دهد و بتوانند قبل از اینکه اتفاقی بیفتد محل را تخلیه کنند اما متاسفانه نه معاونت معدنی وقت و نه ایمیدرو توجه نکردند.
او با اشاره به آمادگی خانه صمت برای پیشنهادات لازم اظهار کرد: به عنوان تشکل صنعتی معدنی کشور خانه صنعت و معدن اعلام آمادگی می‌کند که می‌تواند در این موارد همکاری و همراهی داشته باشد و قبل از اینکه حادثه‌ای پیش آید از آن جلوگیری شود. راهی غیر از این هم نداریم و نمی‌توانیم افراد بی‌گناه را در اعماق زمین بفرستیم و بعد حادثه‌ای هم پیش آمد زمانی مطلع شویم که تنها آواربرداری کنیم.
سهل‌آبادی با بیان اینکه باید ابزار هشداردهنده در معادن داشته باشیم، تاکید کرد: هنوز هم معتقدیم ما باید از علم و تکنولوژی استفاده و ابزار ایمنی را قوی‌تر کنیم. ابزار‌هایی که خیلی پیش از اینها از سوی شرکت‌های دانش‌بینان و محققان کشور اعلام شده بود اما نظر آنها مورد توجه قرار نگرفت.
او با گله‌مندی از اینکه چرا باید باز شاهد یک حادثه تلخ در کشور باشیم، تاکید کرد: معادن زیرزمینی باید مانیتورینگ شوند که اگر حادثه‌ای پیش آمد کارگران معدن از آن مطلع شوند ولی باوجود تلاش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، معاونت معدنی و ایمیدرو، نظر آنها را نمی‌پذیرند نتیجه هم چیزی می‌شود که شاهدش هستیم.

منبع: روزنامه جهان صنعت