حالا کارشناسان تاکید می‌کنند با توجه به اینکه تا بر سر کار آمدن ترامپ حدود دو ماه مانده است و توصیه می‌شود فارغ از اینکه او سیاست جدیدی را در رابطه با تحریم‌ها اعمال کند، بهتر است ما از فرصت باقی‌مانده در جهت توسعه صادرات استفاده کنیم. توصیه می‌شود دولت تمام تمهیدات لازم برای توسعه صادرات کل زنجیره فولاد و فلزات اساسی را فراهم کند. با وجود محدود شدن بازارها باید با جدیت در زمینه صادرات چرخه زنجیره فولاد و فلزات حضور پیدا کنیم.
دکتر کیوان جعفری‌طهرانی تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی فولاد در پاسخ به این سوال که آیا با آمدن ترامپ دسترسی ایران به بازارهای فولادی محدود‌تر می‌شود یا خیر به «جهان‌صنعت» گفت: تا روی کار آمدن ترامپ یعنی تا ۲۰ژانویه (اول بهمن) حدود دو ماه مانده است. توصیه نخست این است که فارغ از اینکه او سیاست جدیدی را در رابطه با تحریم‌ها اعمال کند بهتر است ما از فرصت باقی‌مانده در جهت توسعه صادرات استفاده کنیم. توصیه می‌کنم دولت تمام تمهیدات لازم برای توسعه صادرات کل زنجیره فولاد و فلزات اساسی را فراهم کند، در حالی که در حال حاضر متاسفانه شاهد این مساله نیستیم.
تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی فولاد با اشاره به مشکلات حوزه صادرات گفت: فارغ از بحث عوارض صادراتی که از یک سال قبل وضع شد و همچنان ادامه دارد، می‌توان به موضوع صد ‌درصد برگشت ارز نیمایی اشاره کرد که از اول امسال تا پایان آبان‌ماه این مشکل برای شرکت‌های تجاری پابرجا بود و فقط اخیرا رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که این بخشنامه اصلاح شده و صادرکنندگان می‌توانند ارز را به نرخ توافقی نیز بفروشند. این موضوع یکی از مسائل اساسی بود که قطعا به صورت مستقیم روی صادرات چرخه زنجیره فولاد ایران در ۸‌ماه ابتدایی امسال تاثیر سو گذاشت.
او درخصوص اعمال تحریم‌ها نیز تصریح کرد: ترامپ نشان داد که وقتی در می‌۲۰۱۸ اعلام کرد که می‌خواهد از برجام خارج شود بلافاصله دو دوره تحریم را اعمال کرد. این دو دوره در آگوست ۲۰۱۸ و نوامبر ۲۰۱۸ بود که تحریم صنعت فولاد کشور نیز جزو تحریم‌های اساسی بود که در اولویت قرار گرفت. سپس همزمان با تحریم صنعت نفت و حمل‌و‌نقل دریایی، فولاد ایران نیز تحریم شد. این مسائل نشان می‌دهد که صنعت فولاد کشور یکی از عوامل مهمی است که آمریکا در نظر دارد جهت اعمال فشار به ایران به کار ببرد. او تاکید کرد: طبیعتا فولاد یکی از منابع درآمدزا برای کشور است و چرخه زنجیره فولاد کارآفرینی زیادی در کشور ایجاد می‌کند.

محدودیت دسترسی ایران به بازارهای فولاد
طهرانی با بیان اینکه قطعا ترامپ منابع درآمدی ایران را محدودتر خواهد کرد، ادامه داد: با وجود محدود شدن بازارها ما با جدیت باید در زمینه صادرات چرخه زنجیره فولاد و فلزات حضور پیدا کنیم، بنابراین می‌توان گفت با آمدن ترامپ دسترسی ایران به بازارهای فولادی محدود‌تر می‌شود.
او تصریح کرد: تبلیغاتی که در زمینه صنعت فولاد ایران در خارج از کشور می‌شود، خیلی شدید است. با توجه به دریافتی‌ها از حضور در سمینارهای خارجی می‌بینیم که فولاد و چرخه زنجیره فولاد برای همه موضوع مهمی است و معادن برای کشورها و با توجه به آینده‌ای که فولاد و مواد معدنی ایفا می‌کنند از اهم موضوعات است. فارغ از اینکه سیاست‌های ترامپ برای فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی و روی آوردن به انرژی‌های تجدید‌پذیر خواهد بود یا خیر، هیچ‌کس تضمین نمی‌کند که ترامپ مثل دور اول سیاست‌های توسعه صنعت نفت و گاز را ادامه ندهد و سیاست‌های توسعه ماشین‌های الکتریکی و انرژی‌های تجدید‌پذیر را سرکوب نکند چراکه باور دارم ترامپ دور دوم خیلی غیرقابل پیش‌بینی‌تر از دور اول است.
تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی فولاد با اشاره به اهمیت شناخت بازارهای هدف ایران تصریح کرد: بارها در مصاحبه‌ها گفته‌ام که در دور اول تحریم‌ها در سال‌۲۰۱۸ یکی از اخباری که در سال‌۲۰۱۸ مخابره شد این بود که وزارت خزانه‌داری آمریکا برای اعمال تحریم به ایران از بیش از ۲۰۰‌نفر کارشناس خبره استفاده کرده است. آن زمان مطرح کردم افرادی هستند که کاملا به بازار ایران اشراف دارند و خیلی از اطلاعات را به دست می‌آورند. بعد از کرونا مطرح کردم که با ادامه این تحریم‌ها احتمالا تعداد افرادی که در وزارت خزانه‌داری آمریکا فقط مختص به تحریم ایران کار می‌کنند، افزایش یافته است.

صادرات عمده‌ای به اروپا نداریم
طهرانی ادامه داد: تحریم‌ها در دوره بایدن ادامه یافت و اسم شرکت‌های متعددی به این لیست وارد شد. با بررسی‌ها متوجه می‌شویم که آمریکایی‌ها به جزئیات پرداخته‌اند، حتی مهندسی معکوس و ممیزی کردند که محموله‌های وارداتی به اروپا از کدام مبدا بوده، بعد مسیر را یافته و متوجه شده‌اند که اسناد برخی از محموله‌های وارداتی به اروپا در عمان یا کشورهای حاشیه خلیج‌فارس سوییچ شده و حتی جابه‌جایی کشتی (کراس استافینگ) اتفاق افتاده، برای اینکه مسیر کشور مبدا مشخص نشود و بعد با ارزیابی‌ها مشخص شد که محموله از ایران آمده و دیدیم که شرکت‌های زیادی که حتی اروپایی بودند تحریم شدند و این مساله خیلی عرصه را تنگ کرد و تا به امروز این روند ادامه دارد.
او با بیان اینکه در زمینه فولاد صادرات عمده‌ای به اروپا نداریم، ادامه داد: باید گفت کشورهای هدف‌مان مشخص است و معتقدم که با ردیابی صادراتی که ما به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آسیا و خاور دور داشتیم، آمریکا عرصه را به جهت واردات محصولات ایرانی تنگ‌تر خواهند کرد. این یکی از عواملی است که باعث می‌شود خریداران از خرید محصول معدنی ایرانی عقب‌نشینی کنند.
تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی فولاد با اشاره به اینکه در اثر سیاست‌های آمریکا کشورهای دیگر هم به ما فشار می‌آورند، ادامه داد: معتقدم حتی تحریم‌هایی که عراق به ویژه در مورد واردات میلگرد وضع کرد و خیلی از تولید‌کنندگان میلگرد کشور بر سر این موضوع لطمه دیدند تحت تاثیر آمریکا بوده چراکه عراق برای مبادی کشورهای دیگر محدودیت را در حد ایران وارد نکرده؛ کاری که ترکیه بارها انجام داده است!
او اظهار کرد: ترکیه بارها محموله فولاد ایران را در سال‌های گذشته وارد کرده و با تغییر اسناد به عنوان محصول ترکی به سوریه با قیمت ۴۰‌دلار بالاتر صادر کرده است! این در حالی است که عملا هیچ منافعی از صادرات آنطور که باید، نبرده‌ایم. فارغ از اینکه سوریه هم شریک تجاری ما است ولی مجبور شدیم محموله را از طریق ترکیه صادر کنیم. متاسفانه این روند در دور دوم تحریم‌ها ادامه دارد و کشورهای زیادی که محموله‌های ایران به آنها ارسال می‌شود تحت فشار آمریکا قرار می‌گیرند تا واردات را محدود کنند.

بررسی چشم‌انداز فولاد ایران در آینده
یک کارشناس صنعت فولاد پیش‌تر گفته بود: اگر سیاست‌های آمریکا اجرایی شود، تمرکز بر زنجیره تامین مستقل از بازارهای خارجی می‌تواند به رشد تولید فولاد در داخل کشور کمک کند، هرچند که این امر نیز چالش‌هایی را به همراه دارد.علیرضا شالبافی، کارشناس فولاد به بررسی وضعیت تولید و پیش‌بینی قیمت بازار فولاد در سه ماه آینده پرداخت و گفت: بازار فولاد کشور به شدت تحت ‌تاثیر عوامل داخلی و بین‌المللی قرار خواهد گرفت چراکه با توجه به تحریم‌های اقتصادی جدیدی که ممکن است توسط دونالد ترامپ، رییس‌جمهور جدید آمریکا اعمال شود، دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی فولاد محدودتر خواهد شد.
وی ادامه داد: محدودیت دسترسی به بازارهای بین‌المللی ممکن است باعث افزایش فشار بر بازارهای داخلی شود، از سوی دیگر نرخ ارز و سیاست‌های دولت در تعیین قیمت و تقاضای فولاد در ایران نقش خواهند داشت. البته اگر پروژه‌های عمرانی و زیرساختی توسط دولت حمایت شوند، تقاضای داخلی برای فولاد می‌تواند بالا بماند، اما با توجه به فشارهای اقتصادی و محدودیت‌ها، در حال حاضر بحث رکود احتمالی نیز مطرح است.
این فعال فولادی در بخشی دیگر به آشفتگی در بازار ارز اشاره کرد و ضمن پیش‌بینی این بازار اظهار داشت: در صورت تحریم‌های مجدد از سوی ایالات‌متحده، ممکن است قیمت ارز در ایران افزایش یابد و این امر می‌تواند به افزایش هزینه‌های تولید و قیمت تمام‌شده فولاد دامن بزند. از طرف دیگر، تمرکز بیشتر بر تولید داخلی و ایجاد زنجیره تامین مستقل از بازارهای خارجی می‌تواند فرصتی برای رشد تولید فولاد در داخل کشور باشد، هرچند که این کار چالش‌های اقتصادی و فشارهای هزینه‌ای به همراه خواهد داشت.
وی در ادامه با اشاره به تنش‌های منطقه‌ای گفت: درگیری‌های منطقه‌ای نیز نوساناتی را در بازار فولاد و سایر کالاهای اساسی کشور ایجاد می‌کنند. با توجه به افزایش تنش‌های سیاسی و امنیتی در منطقه، هزینه‌های حمل‌ونقل و تامین مواد اولیه می‌تواند افزایش یابد و این موضوع نیز بر قیمت تمام‌شده فولاد در ایران اثرگذار است اما در عین حال، اگر این تنش‌ها به کشورهایی که ایران با آنها در ارتباط است برسد، ممکن است صادرات فولاد ایران با چالش‌هایی روبه‌رو شود.
این متخصص فولادی یادآور شد: وجود و افزایش درگیری‌های منطقه‌ای ممکن است به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و محدود شدن همکاری‌های تجاری ایران با سایر کشورها منجر شود که این موضوع نیز بر تولید و قیمت فولاد تاثیرگذار خواهد بود.

منبع: روزنامه جهان صنعت