به گزارش بیرونیت، روزنامه جهان صنعت نوشت:

با توجه به چالش نیروی انسانی متخصص و میزان بودجه و منابع مالی هزینه‌شده در حوزه اکتشاف ذخایر معدنی شاهد مشکل جدی در بخش معدن هستیم. در سال‌۱۴۰۲ با احتساب حفاری‌های اکتشافی سازمان‌های توسعه‌ای شرکت‌های دولتی در حوزه اکتشاف ذخایر معدنی کشور معادل ۸۳‌میلیون دلار هزینه شده که شامل تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی، شناسایی و پی‌جویی ذخایر معدنی، اکتشافات عمومی و حفاری‌های اکتشافی است که از این مبلغ حدود ۲۰‌میلیون دلار منابع مالی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و ۶۳میلیون دلار منابع مالی سازمان توسعه و نوسازی معادن و شرکت‌های تابعه و زیرمجموعه آن است.

بر همین مبنا نیز بررسی استاندارد کشورهای در حال توسعه معدنی نشان می‌دهد که متوسط هزینه‌‌کرد آنها در حوزه اکتشاف نزدیک به یک‌میلیارددلار است که نشان می‌دهد ایران تقریبا نزدیک به یک‌دهم استاندارد جهانی برای اکتشاف هزینه کرده است که با توجه به پیش‌بینی وجود ۷‌درصد ذخایر طبیعی و معدنی دنیا در ایران، سهم منابع دولتی شامل سازمان‌های حاکمیتی و شرکت‌های دولتی در اکتشاف ذخایر معدنی بسیار ناچیز است و سبب می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی نیز افزایش پیدا کند.
مهم‌ترین الزامات توسعه معدن، توجه به بخش اکتشاف است. کارشناسان باور دارند که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی مگر چقدر بودجه دارد که بتواند با آن حوزه اکتشاف را توسعه دهد؟! بودجه این سازمان حدود ۱۱‌میلیون دلار است درحالی‌که بودجه این سازمان در کشورهای دیگر ۲۰۰‌میلیون دلار است. در کشورهای توسعه‌یافته مخاطرات اکتشاف را بیمه‌ها پوشش می‌دهند اما بیمه این حوزه در ایران سرمایه اندکی دارد.
رضا جدیدی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به جهان‌صنعت گفت: با شناسایی‌ای که توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی انجام شده است، جغرافیای کشور ایران نشان‌دهنده وجود ذخایر ارزشمند فلزی و غیرفلزی معدنی است که خواستگاه ۷۰‌درصد مساحت ایران را نشان می‌دهد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تصریح کرد: با توجه به محدودیت‌های فعلی بخش معدن در حوزه تامین مواداولیه موردنیاز صنایع کشور به‌ویژه سنگ‌آهن و بوکسید که ماده اولیه تولید آلومینیوم است و بهره‌برداری پایین از ذخایر طلای کشور آینده خوبی را در حوزه معدنکاری نمی‌بینیم و قطعا تا سال‌های آینده دچار مشکل جدی در بخش معدن از بابت عدم شناسایی و کشف ذخایر جدید معدنی می‌شویم.

موفقیت قابل‌قبول نیست
جدیدی ادامه داد: اینها مسائلی است که ما با توجه به شرایط موجود نظام تامین مالی و انسانی بخش اکتشاف با آن روبه‌رو هستیم. این شرایط طی این سال‌ها با وجود رایزنی‌های گسترده‌ای که توسط مولفه‌های دولتی بخش معدن و سیاستگذاران انجام شده، بهبود مناسبی پیدا نکرده است و موفقیت قابل‌قبولی راجع به بحث نظام تامین منابع مالی و انسانی اتفاق نیفتاده است.
او بیان کرد: تامین منابع مالی یکی از مواردی است که در حوزه اکتشاف تاثیر‌گذار است. با توجه به اینکه در سال آینده رقم حقوق دولتی معادن در لایحه بودجه‌۱۴۰۴ ثابت مانده و از طرفی بخش اکتشاف و زیرساخت‌ها منابعشان بسیار به حقوق دولتی معادن وابسته است که یک درآمد پایدار برای برنامه‌ریزی نیست باید گفت که مشکلات زیاد است.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تاکید کرد: سال آینده نیز انتظار بهبود خاصی با وضعیت ثابت ماندن حقوق دولتی معادن نداریم مگر اینکه در مصارف حقوق دولتی و افزایش درصد حقوق دولتی با هدف توسعه اکتشاف حاکمیتی اتفاقی بیفتد. بحث اکتشافات عمقی به روش ژئوفیزیک هوایی و سایر روش‌های نوین اکتشافی و بحث شناسایی و پی‌جویی ذخایر معدنی مطرح است. اینها طرح‌هایی است که دولت‌ها در کل دنیا با عناوین مشابهی عهده‌دار آن هستند و در کشور ما هم این برنامه‌ها در حال انجام است اما شرایط کنونی نظام مالی و منابع انسانی به‌گونه‌ای است که این روند بسیار کند پیش می‌رود و گریبانگیر بخش معدن خواهد شد.

انتظار از سیاستگذاران
جدیدی درخصوص انتظار از دولت گفت: از نظام برنامه‌ریزی و مسوولان انتظار می‌رود که نظام تامین منابع مالی و انسانی مورد نیاز جهت اکتشاف ذخایر معدن کشور را بهبود بدهند. البته این مهم را باید دولت‌ها و توسط حاکمیت انجام شود. به‌دلیل اینکه شرکت‌های توسعه‌ای و خصوصی بنابر بودجه‌ها و توانایی خود مبادرت به اکتشافات با هدف اقتصادی خودشان یعنی هدف توسعه بنگاه و کسب منافع اقتصادی می‌کنند اما در کل دنیا دولت‌ها هدفشان شناسایی دارایی‌های معدنی آن کشور است که در ایران هم سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی عهده‌دار این وظیفه حاکمیتی است.
او تاکید کرد: انتظار داریم که ساختار تامین منابع مالی برای این سازمان تغییر کند. با توجه به رایزنی‌های گسترده که انجام شده امیداوریم به نتیجه برسد و یک تغییر نگرشی در بحث تصمیم‌گیران کشور داشته باشیم.
جدیدی ادامه داد: درعین‌حال یکی دیگر از سختی‌هایی که پیش‌رو داریم چالش بزرگ منابع انسانی است که امیداوریم مجوز استخدامی معطل‌مانده بخش اکتشاف کشور در لایحه بودجه۱۴۰۴ تامین اعتبار شود و در اجرای برنامه‌های حوزه اکتشاف و تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی اکتشافی بهبود نسبی داشته باشیم که قطعا ریسک ورود سرمایه‌گذاران به بخش معدن را به شدت کاهش می‌دهد و باعث رونق روزافزون بخش معدن خواهد شد.

۲۰۰ هزار متر حفاری اکتشافی در کشور انجام شد
معاون وزیر صمت و رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۰۰‌هزار متر حفاری توسط ایمیدرو در کشور انجام شد.
محمد آقاجانلو با اشاره به اینکه اکتشاف زیربنای توسعه است، اظهار کرد: مجموعه ایمیدرو در حوزه اکتشاف از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند و هرچه لازم باشد در این حوزه تامین می‌کند.
وی با بیان اینکه حفاری موتور محرک کل زنجیره است، ادامه داد: یکی از برنامه‌های ما افزایش عملیات اکتشافی و حفاری به نسبت سال گذشته است. رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با بیان اینکه در چند ماه اخیر اقدامات مطلوبی انجام شده است، افزود: پیش‌بینی شده تا پایان سال جاری در حوزه اکتشاف حدود سه همت سرمایه‌گذاری صورت گیرد.
آقاجانلو بیان کرد: در حوزه اکتشاف به‌دنبال مشارکت بخش‌خصوصی هستیم و در این راستا ۱۰۰‌پروانه اکتشاف را به مزایده گذاشته‌ایم و تا پایان سال در اختیار بخش‌خصوصی توانمند قرار می‌گیرد. وی افزود: تاکنون در حوزه اکتشاف مطابق برنامه زمانبندی‌شده عمل کرده‌ایم و تا پایان سال رکورد سال گذشته را خواهیم شکست.
رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) یادآور شد: در کردستان هم متناسب با پروانه‌هایی که در اختیار مجموعه ایمیدرو قرار گرفته فعالیت می‌کنیم.
آقاجانلو در ارتباط با میزان حفاری انجام‌شده در کردستان و تعداد محدوده‌هایی که در این استان در اختیار دارند، اظهار کرد: اطلاعات و آمار کاملی از این مورد در اختیار ندارم ولی در شهرستان‌های قروه، مریوان و سقز شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو حفاری‌هایی را انجام داده‌اند؛ به‌عنوان نمونه صبا نور امسال ۱۰‌هزار متر حفاری در کردستان انجام داده است.
وی با بیان اینکه هرچقدر میزان مطالعات و حفاری‌ها زیاد باشد طرح‌های توسعه‌ای بیشتری تعریف می‌شود، بیان کرد: مهم‌ترین مشکل پیشروی سازمان ایمیدرو در کردستان، طولانی‌شدن صدور مجوزها به‌دلیل ممانعت برخی ارگان‌هاست که اگر این تسریع شود در اقتصاد استان موثر خواهد بود.
گفتنی است‌، ایران با وجود داشتن یک‌درصد جمعیت جهان، دارای ۷‌درصد منابع معدنی غنی دنیا است که شامل ۳۷‌میلیارد تن ذخایر قطعی و ۵۷میلیارد تن ذخایر احتمالی و ۶۷‌نوع ماده معدنی می‌شود با این حال شاهد سهم بسیار کم و یک‌درصدی با بازدهی پایین بخش معدن در ارزش تولید کشور هستیم که این بی‌توجهی سبب ایجاد رانت بسیار در ساختار این صنعت شده است.

این بی‌توجهی‌ها در بخش اکتشاف بیش از سایر بخش‌های مربوط به معدن به چشم می‌آید به‌گونه‌ای‌که بودجه اکتشافات ذخایر معدنی در کشور تنها حدود یک‌دهم استاندارد جهانی است. این در حالیست که هدف نهایی اکتشاف ذخایر معدنی، شناسایی دارایی‌های معدنی هر کشور است که ازجمله مهم‌ترین ابزار قدرت کشورها در حوزه منابع طبیعی و معدنی به شمار می‌رود.
اکتشاف ذخایر معدنی شامل چهار بخش شناسایی، پی‌جویی و اکتشافات عمومی و تفصیلی است که در کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای پیشرو شناسایی و پی‌جویی به‌خاطر ریسک بالا و احتمال عدم موفقیت توسط حاکمیت و دولت‌ها و اکتشافات عمومی و تفصیلی توسط بخش‌های توسعه‌ای و بخش‌خصوصی انجام می‌شود.