در ادامه باید گفت که صنایع معدنی در سال‌های اخیر مکلف به ساخت نیروگاه تجدیدپذیر شده‌اند اما این مساله در حد طرح باقی‌مانده و البته معدنی‌ها در پاسخ به این مساله هم اعلام می‌کنند که ما موظف به ساخت نیروگاه نیستیم و دولت است که باید نیاز انرژی را تامین کند.
محدودیت‌های ناشی از قطع برق و گاز می‌تواند مانع از این بشود که شرکت‌های صادراتی بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند. از طرف دیگر کشور به افزایش درآمدهای صادراتی کالاهایی مانند صنایع فولاد و معدن نیاز دارد و باید نیاز ارزی به‌گونه‌ای تامین شود. امروز ایران در شرایطی با مشکل تامین انرژی مواجه‌شده که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری چندانی هم در حوزه صنعت صورت نگرفته است و براساس برنامه‌ها پیش نرفته‌ایم.

به‌عبارت دیگر ایران درحال حاضر کمتر از ۳۵‌میلیون تن فولاد تولید می‌کند درحالی‌که باید طبق برنامه ۲۰ساله تولید فولاد ایران به ۵۰‌میلیون تن می‌رسید. حال اگر سرمایه‌گذاری در این بخش طبق هدف‌گذاری انجام می‌شد امروز کشور بیشتر با مساله ناترازی انرژی روبه‌رو بود. این مسائل ما را به این مهم می‌رساند که دولت در بخش زیرساختی نتوانسته مقدمه توسعه را فراهم کند. کارشناسان در این خصوص مطرح می‌کنند که بروز این مشکلات همه ناشی از عدم تعامل دولت‌ها با بخش خصوصی در سال‌های گذشته بوده است.
درحال‌حاضر موضوع ناترازی گاز هم به تهدیدی بزرگ برای صنایع انرژی تبدیل شده است. به‌طوری‌که قبلا گفته می‌شد سالانه حداقل ۵‌میلیارد دلار عدم نفع قطعی گاز برای صنایع فولادی است. هرچند شرکت ملی گاز بارها این موضوع را رد کرده است اما این شرکت نمی‌تواند درباره خسارتی که قطعی گاز به این صنایع وارد می‌کند شانه خالی کند. به‌ویژه اینکه بسیاری از این شرکت‌ها در بورس هستند و سهامداران آنها می‌تواند تحت‌تاثیر سیاست‌های حوزه انرژی قرار بگیرند. البته امسال شرایط بسیار پیچیده شده است به‌دلیل اینکه ۱٫۲‌میلیارد لیتر ذخیره نفت و گاز نیروگاه‌ها در شهریور ۱۴۰۳ کمتر از شهریور ۱۴۰۲ بوده است. بنابراین دولت تصمیم گرفته است در زمستان امسال قطعی برق را نیز اجرایی کند.

رکود اقتصادی
علیرضا سادات، کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه درحال‌حاضر اقتصاد ایران با رکود همراه است، گفت: این مساله باعث شده میزان تقاضا برای محصولات صنایع فولاد و به‌تبع آن موادمعدنی کاهش یابد. این مساله باعث می‌شود که شرکت‌ها به بازارهای جهانی بیشتر وابسته باشند. اما در مقطع کنونی تقاضا در کشورهایی مانند چین نیز کاهش یافته است. به‌همین دلیل بسیاری از شرکت‌های فولادی میزان تولید خود را کاهش داده‌اند.

بنابراین قطعی گاز و حتی برق تاثیر چندانی بر عملکرد آنها نخواهد داشت زیرا به‌صورت خودخواسته آنها تولید خود را تاحدودی کاهش داده‌اند. او با تاکید بر اینکه بازار جهانی در آینده احتمالا تحت‌تاثیر سیاست‌های ترامپ با تحرکات جدیدی همراه خواهد بود، تصریح کرد: در این شرایط به‌طور قطع محدودیت‌های ناشی از قطعی برق و سهمیه‌بندی گاز می‌تواند مانع از این باشد که شرکت‌های صادراتی بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند.

از طرف دیگر کشور به افزایش درآمدهای صادراتی کالاهایی مانند صنایع فولاد و معدن نیاز دارد. به همین دلیل در این زمینه نیز مشکلاتی بروز خواهد کرد.

دلایل عدم سرمایه‌گذاری صنایع فولاد در برق
ایران در شرایطی با مشکل تامین انرژی مواجه شده که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری چندانی در حوزه صنعت نداشته است. به‌عبارت دیگر ایران در مقطع کنونی کمتر از ۳۵‌میلیون تن فولاد تولید می‌کند درحالی‌که باید طبق برنامه ۲۰ساله تولید فولاد ایران به ۵۰‌میلیون تن می‌رسید. به‌طور قطع اگر سرمایه‌گذاری در این بخش مطابق هدف‌گذاری انجام می‌شد امروز کشور بیشتر با مساله ناترازی انرژی مواجه بود.
دولت در بخش زیرساختی نتوانسته مقدمه توسعه صنعت را فراهم کند. حتی شرایطی را به‌وجود نیاورده که بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در صنعت برق مشکل ناترازی را برطرف کند. درواقع دولت در سال‌های گذشته با بسیاری از سرمایه‌گذاران این صنعت تعامل نداشته است. برای نمونه آنهایی که از صندوق توسعه ملی تسهیلات ارزی دریافت کرده بودند با جهش نرخ ارز به دردسر افتادند. چراکه دولت آنها را مکلف کرده بود ارز باید با قیمت روز بازپرداخت شود. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران قدیمی نیز با مشکل قیمت‌گذاری برق مواجه بودند و نتوانستند به حاشیه سود مناسب برسند.

کاهش تولید صنایع
محمد طلا مظلومی با اشاره به اینکه امسال نیز مانند سال گذشته قطعی گاز خواهیم داشت، گفت: دولت امسال نیز مانند سال گذشته قطعی گاز صنایع را در اولویت قرار خواهد داد. به همین دلیل این مساله می‌تواند روی کاهش تولید این صنایع تاثیر بگذارد. اما موضوعی که امسال در لایحه بودجه ۱۴۰۴ مورد توجه قرارگرفته افزایش سرمایه‌گذاری صنایع در توسعه انرژی است. در همین زمینه دولت حمایت‌هایی را نیز در دستور کار قرار داده است. اما مشکل قطعی گاز نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است که باید با حمایت دولت انجام شود.
او افزود: در سال‌های اخیر ایران توانسته از طریق سازمان‌های منطقه‌ای روابط خود را با کشورهای آسیایی توسعه دهد. کشورهای شرق آسیا به انرژی و سوخت وابسته هستند. به همین دلیل ایران می‌تواند با جذب سرمایه از این کشورها سوخت آنها را به‌صورت پایدار تامین کند. این موضوع می‌تواند تامین گاز صنایع را نیز به صورت پایدار تامین کند.
مظلومی با تاکید بر اینکه از طرف دیگر بسیاری از صنایع ایران می‌توانند در قبال سرمایه‌گذاری که در بخش انرژی ایران می‌شود محصولات خود را به این بازارها عرضه کنند، تصریح کرد: این مساله می‌تواند چالش ورود به بازارهای جدید توسط صنایع را برطرف کند. چراکه در سال‌های اخیر بسیاری از صنایع ایرانی به این دلیل نمی‌توانستند محصولات خود را به بازارهای جدید صادر کنند که امکان بازگشت ارز از طریق سیستم بانکی را نداشتند. همین محدودیت‌ها مانع تولید بیشتر نیز شده ‌است.
در سال‌های اخیر با افزایش ناترازی انرژی در ایران موضوع دریافت انرژی یارانه‌ای توسط صنایع مورد سوال قرار گرفته است. به‌عبارت دیگر چرا صنایع ایران باید انرژی را به‌صورت یارانه‌ای دریافت کنند درحالی‌که آنها در بورس کالا قیمت محصولات خود را با نرخ فوب خلیج‌فارس تعیین می‌کنند. به‌عبارت بهتر این شرکت‌ها تنها با انرژی یارانه‌ای توان صادرات دارند و درصورتی‌که یارانه از آنها گرفته شود توان صادرات دیگر نخواهند داشت. به همین دلیل موضوع اصلاح نرخ یارانه‌ها برای صنایع باید جزو اولویت‌ها قرار داشته باشد.
البته برخی مدیران همین صنایع مدعی هستند که حاضرند انرژی را با قیمت آزاد خریداری کنند اما دولت با قطعی برق و گاز آنها را زیر فشار قرار ندهد یا آنها را مکلف به راه‌اندازی نیروگاه نکند. چراکه موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تنها منوط به سرمایه‌گذاران اولیه نیست بلکه نگهداری از نیروگاه نیز نیاز به تیم تکنسین دارد. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌های زنجیره معدن تا فولاد تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند.

محدودیت گازی کارخانجات سیمان به ۸۰‌درصد رسید
درخصوص محدودیت‌های گازی دبیر انجمن سیمان با اشاره به اینکه نگرانیم اصلا به ما سوخت مازوت نرسد، گفت: دولت باید فکر اساسی برای تامین سوخت کارخانجات سیمان کند تا چرخه فعالیت آنها مختل نشود.
علی‌اکبر الوندیان با اشاره به اینکه محدودیت گازی کارخانجات سیمان از ۱۵مهرماه آغاز شده است، گفت: این محدودیت گازی از ابتدا ۲۰‌درصد و امروز به ۸۰‌درصد رسیده است.
وی با بیان اینکه درحال‌حاضر گاز برخی از کارخانجات سیمان قطع شده است، افزود: تعدادی از واحدهای تولیدی سیمان به‌دلیل نزدیکی به کلانشهرها مجاز به استفاده از مازوت هم نیستند و محدودیت گازی آنها به بیش از ۵۰‌درصد رسیده است.
دبیر انجمن سیمان تصریح کرد: البته نکته مهم دیگر اینجاست امسال واحدهای سیمان نتوانسته‌اند مازوت کافی ذخیره‌سازی کنند و باید فقط با ۵۰‌درصد ذخیره مازوتی که دارند فعالیت خود را انجام دهند. اخیرا هم اعلام‌شده خودمان از بندرعباس یا بندر ماهشهر مازوت موردنیاز را تامین کنیم که این موضوع باعث افزایش دو تا سه‌برابری هزینه‌های حمل‌ونقل خواهد شد.

منبع: روزنامه جهان صنعت