همچنین بخش معدن و صنایع وابسته به‌‌عنوان موتور محرکه صنعت و تامین ثروت و ایجاد اشتغال خصوصا در مناطق محروم از جذابیت ویژه‌‌ای برخوردار است، چرا که سهم معدن از اشتغال مستقیم جهانی ۳۰ میلیون نفر است که باعث اشتغال پایدار متوازن ‌‌می‌شود؛ همچنین علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم، متوسط ضریب اشتغال غیرمستقیم بخش معدن در جهان، ۷ نفر است و از میان حوزه‌‌های کشاورزی، آموزش، گردشگری و بانکداری بیشترین اشتغال غیرمستقیم را ایجاد می‌کند و جمع اشتغال مستقیم و غیرمستقیم معادن ایران به حدود ۴ میلیون نفر می‌رسد. با وجود این در بخش‌های مختلف معدن از جمله اکتشاف، استخراج، فرآوری و... با استانداردهای جهانی فاصله داریم و ضروری است به‌ویژه در بخش اکتشاف دولت چهاردهم ورود بیشتری به حوزه معادن داشته باشد و از حداکثر ظرفیت بخش خصوصی استفاده کند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ارتباط با جایگاه دانش و تجربه فنی کشور در حوزه اکتشاف و بهره‌برداری دنیا گفت: یکی از مهم‌ترین مفاهیمی که در دنیا مورد تاکید قرار می‌گیرد، مساله هوشمندسازی است؛ هوشمندسازی به معنای استفاده از تکنولوژی‌‌های جدید مانند تکنولوژی‌‌های روباتیک، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و مواردی از این قبیل به منظور خودکارسازی فرآیندهای مختلف است اما با وجود این مزیت‌های غیر‌قابل انکار و ناگزیر شاهد مقاومت بسیاری از مدیران هستیم.

رضا دستجردی ضمن اشاره به این مطلب، افزود: دلیل مقاومت برخی از مدیران حوزه معدن در فقدان به‌کارگیری مزایای موج چهارم و پنجم انقلاب صنعتی در ایران را شاید بتوان به عواملی از جمله فقدان بسترسازی دولت دیجیتال، نبود نیروهای آموزش‌دیده، هزینه‌های بالای معدنکاری و فقدان درک تکنولوژی‌های مبتنی بر موج چهارم و پنجم مربوط دانست؛ در واقع دولتمردان و نظام حکمرانی ضرورت دارد برای عقب نماندن از سایر کشورها، در خصوص بازنگری در نظام‌های آموزشی، روابط و قواعد بین‌الملل و ارتباط با مراکز معتبر علمی و فنی و انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های همکاری بیش از گذشته اقدام کند.

وی با اشاره به اینکه در معادن دنیا با توجه به استفاده از فناوری‌های موج چهارم، میزان بهره‌وری رو به افزایش است، اظهار کرد: در ایران مدیران معادن بزرگ مقیاس برای همگامی با تحولات فناوری‌های موج چهارم تاکنون و به‌رغم محدودیت‌های ارتباطی نسبتا موفق بوده‌اند؛ این در حالی است که در خصوص معادن کوچک‌مقیاس نیازمند آموزش و به‌روز‌سازی پرسنل و کارشناسان در بخش‌های مختلف هستیم؛ البته با توجه به نیازمندی‌های دنیا به مواد اولیه در بسیاری از موارد مواد خام اولیه قبل از ورود به چرخه فرآوری، وارد مرحله مارکتینگ و عرضه در بازارهای جهانی می‌شوند.
دستجردی ادامه داد: در بخش دستگاه‌ها، ادوات و تجهیزات اکتشاف، حفاری و فرآوری هرچند اقدامات ارزشمندی در بومی‌سازی صنایع داشته‌ایم اما کماکان نیازمند همکاری شرکت‌های خارجی هستیم و اساسا در دنیای امروز تقریبا هیچ کشوری به تنهایی امکان و صرفه تامین همه نیازمندی‌های خود را ندارد و بر اساس شرایط طبیعی و تکنولوژیک و محدودیت‌ها و صلاح و صرفه اقتصادی، بخشی از نیازمندی‌های خود را از سایر کشورها تامین می‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: دانش کشور با توجه به حضور نیروهای نخبه و دانشمند در مراکز دانشگاهی تقریبا به‌روز است اما به دلایل متعدد از جمله وجود تحریم‌ها و فقدان امکان بهره‌مندی از ارتباط موثر با مراکز دانشگاهی جهان و همچنین ضعف‌های نظام آموزشی و عدم‌ارتباط موثر مراکز پژوهشی و دانشگاهی با بخش اجرا و صنعت عملا این داده‌ها در مرحله بومی‌سازی و عملیاتی همواره با نقصان و کمبود‌هایی همراه شده است.

تا چه میزان جمع‌آوری داده‌ها در یک نهاد مشخص برای استفاده در بخش اکتشاف‌های معدنی حائز اهمیت است؟ این استاد دانشگاه در این خصوص عنوان کرد: در خصوص مدیریت واحد تولید دیتا خوشبختانه مدیران و فعالان بخش‌های مختلف کشور به این نتیجه رسیده‌اند که شرایط گذشته مبتنی بر موازی‌کاری‌ها و هزینه‌های بالا و اتلاف وقت و مشاجرات غیر‌ضروری در حوزه شناخت ظرفیت‌های ملی زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و ذخایر ارزشمند معدنی نیازمند اصلاح و یکپارچه‌سازی و وحدت رویه و مدیریت واحد ایجاد و تولید داده‌هاست که امیدواریم در عمل منجر به نتایج مطلوب شود.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر این موضوع که باید در بخش اکتشاف به صورت معناداری سرمایه‌گذاری را افزایش دهیم، گفت: بخش خصوصی توان سرمایه‌گذاری گسترده در این زمینه را ندارد. چرا که در ایران شرکت‌ها در بخش خصوصی از توانایی مالی لازم برخوردار نیستند یا برخی شرکت‌ها باید به عمق‌‌های بیشتری در معدن نفوذ کنند اما فاقد این توانایی هستند. بر این اساس باید به بخش خصوصی توجه بیشتری کنیم که کارهای بزرگ‌تری را متقبل شود و ضروری است دولت و مجلس به‌‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌‌ای پیش بروند که امکان مشارکت بخش خصوصی را بیش از پیش فراهم کنند.

وی همچنین در رابطه با عملکرد سازمان نظام مهندسی معدن تصریح کرد: نظام مهندسی در واقع وظیفه ایجاد چارچوب‌های بهره‌گیری و ارتباط درست نیروهای فعال حوزه معدن بر اساس نیازمندی‌ها، محدودیت‌ها و واقعیت‌های کشور را بر عهده دارد و بر این اساس آموزش و به‌روز کردن نیروها و صلاحیت‌سنجی و صدور مجوز ارائه خدمات مبتنی بر صلاحیت و کارآیی افراد بخشی از وظایف نظامات مهندسی معدن بوده است که در ایران به‌رغم سابقه اندک تشکیل نظام مهندسی معدن، فعالیت‌های ارزشمندی در بستر‌سازی این مهم داشته است.

مدیر میز گردشگری معدنی وزارت گردشگری اظهار کرد: معدن و معدنکاری با وجود سابقه دیرینه متاسفانه به دلیل شرایط سخت کاری و وجود منابع ارزشمندی چون نفت و گاز تاکنون متناسب با ذخایر ارزشمند کشور در این حوزه مورد توجه عموم نبوده و درک درستی از واقعیت‌های آن نیز ایجاد نشده است؛ بنابراین معتقدم سیاست‌های کلان کشور در توجه بیشتر به این بخش و راهبرد معدن به جای نفت در ابتدا نیازمند ارتقای آگاهی عموم از واقعیت‌های این بخش است و در این ارتباط تجربه کشورهای دیگر گویای آن است که بهره‌گیری از جاذبه‌های معدنی در حوزه گردشگری، ضمن ایجاد اشتغال، توسعه جاذبه‌های گردشگری و اوقات فراغت و بازساخت خرابی‌های معدنکاری، باعث ارتقای درک عمومی از مقوله معدن می‌شود.
منبع: دنیای اقتصاد