مساله‌ای که حتی بر صادرات فولاد هم تاثیر گذاشته و عواقب ناشی از آن منافع تولیدکننده‌ها را تهدید می‌کند تا جایی که امروز به باور فعالان این عرصه اعتبار صادراتی صنعت فولاد کشور در عرصه بین‌المللی به شدت خدشه‌دار شده است. درواقع حوزه‌ای که می‌توانست به ارزآوری اقتصاد کشور کمک کند حالا به این راحتی ضعیف شده است.

در این خصوص کارشناسان باور دارند که انتظار مدیریت مناسب دولت جدید برای عبور از این عرصه کمترین آسیب را دارند. در حالی که متولی تامین انرژی وزارت نیرو است و فراهم کردن زیرساخت‌های اساسی از وظایف این وزارتخانه است اما این سازمان دولتی نه‌تنها نتوانسته به وظایف خود عمل کند بلکه طی چند سال گذشته نرخ برق صنعت را تا چندبرابر افزایش هم داده است. حالا کارشناسان امیدوارند که وزرای مربوطه دولت چهاردهم بتوانند به طور شایسته تصمیم‌گیری و مشکل بی‌برقی صنعت فولاد را حل کنند.
در این خصوص یک فعال معدنی به «جهان‌صنعت» گفت: چندین سال است که در فصول تابستان و زمستان با افزایش مصرف برق و گاز، صنایع با محدودیت دسترسی به انرژی مواجه می‌شوند، محدودیتی که موجب تعطیلی دوره‌ای کارخانه‌ها شده و تاثیرات گسترده مخربی بر تولید و اقتصاد گذاشته است.
سعید رئوفی تصریح کرد: تابستان بسیار گرم امسال هم از راه رسید و همانند سال‌های گذشته قطعی برق و مشکلات و چالش‌های آن گریبانگیر صنعت شد؛ مشکلی که امسال هم تدبیری برای آن اندیشیده نشد و مانند سال‌های قبل ضررهای هنگفتی به تولید وارد ساخت و صنعت را متحمل خسارات سنگینی کرد.او تاکید کرد: یکی از صنایعی که این معضل، مشکلات عدیده‌ای را به طور زنجیروار در بخش‌های تولید و فروش و صادرات و البته صنایع پایین‌دست آن ایجاد کرده، صنعت فولاد است که طی سال‌های گذشته خسارات مالی قابل‌توجهی از قطعی‌ها دیده است.
این فعال معدنی با توجه به آمارها گفت: نگاهی به آمارهای تولید ۱۴۰۲ صنعت فولاد و مقایسه میزان تولید سه ماهه دوم با سه ماهه نخست سال، کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد که تاثیر قطعی برق بر تامین مواد اولیه، تولید و درآمد از دست رفته را عیان می‌سازد.
او با اشاره به عواقب چنین مساله‌ای گفت: گذشته از تبعاتی که این قطعی‌ها برای این صنعت و البته برای اقتصاد کشور در پی دارد، عواقب ناشی از آن منافع صادراتی را نیز تهدید می‌کند. با هر بار تکرار این روند، شرکت‌های فولادی در انجام تعهدات صادراتی خود با مشکل مواجه شده و اعتبار صادراتی صنعت فولاد کشور در عرصه بین‌المللی خدشه‌دار می‌شود.
رئوفی همچنین با اشاره به ضربه‌هایی که به درآمد ارزی کشور وارد می‌شود تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از ارزآوری حاصل از صادرات غیرنفتی به صنعت فولاد اختصاص دارد، چنین محدودیت‌هایی علاوه بر تولیدکننده، به درآمد ارزی کشور نیز لطمه وارد می‌سازد و درست همین‌جاست که لزوم مدیریت مناسب برای عبور از این فصول با کمترین آسیب و مدیریت تامین پایدار برق بیشتر احساس می‌شود.
او تاکید کرد: فراهم‌سازی زیرساخت‌های اساسی برای این صنعت که در حال حاضر رتبه دهم جهان را داشته و در صحنه بین‌المللی مزیت رقابتی دارد، علاوه بر اینکه کمک به ارزآوری کشور است، چرخ تولید و کارآفرینی را با سرعت بیشتری به حرکت درمی‌آورد.

نقش ضعیف وزارت نیرو
رئوفی با مقصر دانستن وزارت نیرو گفت: اگرچه بخش صنعت برای کاهش ناترازی برق وارد میدان عمل شده و شرکت‌های بزرگ فولادی خود دارای نیروگاه‌هایی هستند که به شبکه سراسری متصل است و با این وجود باز هم مشکل قطعی برق دارند اما در عین حال نباید فراموش کرد که متولی تامین انرژی وزارت نیروست و فراهم‌سازی زیرساخت‌های اساسی از وظایف این وزارتخانه است که متاسفانه نه‌تنها هیچ برنامه‌ریزی برای همخوانی بیشتر تولید و تقاضای انرژی و مدیریت صحیح عرضه برق نداشته است بلکه طی چند سال گذشته نرخ برق صنعت را تا چند‌برابر افزایش داده و مزیت دسترسی به انرژی با قیمت مناسب نسبت به رقبای بین‌المللی را کمرنگ کرده است.

او با مقایسه وضعیت ایران و کشورهای دیگر خاطرنشان کرد: همچنین مدت‌هاست که تنها راه‌حل سیاستگذاران برای مشکل ناترازی برق، محدودیت برق صنایع و هدایت انرژی صرفه‌جویی شده به بخش خانگی بوده است در حالی که در کشور‌های توسعه یافته، به دلیل اهمیت تولید و صنعت، نه‌تنها از انجام اقداماتی چون قطع برق واحد‌های صنعتی خودداری می‌کنند بلکه به توسعه زیرساخت‌های بخش انرژی برای خدمات‌دهی به صنعت توجه ویژه‌ای دارند.
این فعال معدنی با اشاره به ورود صنایع بزرگ برای تامین برق گفت: در کشور ما طی سال‌های اخیر تلاش برای جلب سرمایه‌گذار بخش خصوصی به حوزه انرژی چندان موفق نبوده است و از این رو برخی صنایع از جمله صنعت فولاد با پیشنهاد دولت، برای تولید انرژی آستین بالا زدند و براساس تفاهمنامه‌ای که با هدف کاهش وابستگی صنعت به تامین برق از شبکه سراسری بین وزارت نیرو و صمت امضا شد، صنایع بزرگ برای احداث نیروگاه وارد عمل شدند.
رئوفی تاکید کرد گرچه تا به امروز راهکار کارگشا و مناسبی توسط متولیان برای برون‌رفت از این شرایط ارائه نشده اما امید می‌رود با تسهیل فرآیند نیروگاه‌سازی، اعطای تسهیلات و همراهی دولت با صنعتگرانی که به حوزه تولید انرژی ورود کرده‌اند، کسری برق تا حد زیادی جبران و ناترازی در این صنعت رفع شود.

فولاد در بحران
به گفته یک فعال فولادی، کاهش تولید محصولات فولادی در نهایت منجر به افت عرضه محصولات در بازار و افزایش قیمت‌ها خواهد شد.
رضا صالحی در رابطه با قطعی برق فولادسازان مطرح کرد: قطعی برق یکی از عوامل اصلی کاهش تولید در صنایع فولادی است. در فصل تابستان، به دلیل افزایش مصرف برق، بسیاری از کارخانه‌های فولادی مجبور به کاهش تولید یا تعطیلی موقت خطوط تولید خود می‌شوند. این مساله به ویژه برای کارخانه‌هایی که نیاز به انرژی برق دارند، بسیار بحرانی است اما نباید فراموش کنیم که این تنها عامل کاهش تولید نیست.
وی افزود: در کنار قطعی برق، مشکلات دیگری مانند کمبود گاز طبیعی در فصل زمستان، نوسانات قیمت مواد اولیه و تحریم‌های بین‌المللی نیز به کاهش تولید دامن زده‌اند. به عنوان مثال در فصل زمستان، بسیاری از کارخانه‌های فولادی به دلیل کمبود گاز طبیعی مجبور به کاهش تولید یا حتی تعطیلی می‌شوند.

به گفته فعال فولادی، کاهش تولید محصولات فولادی در نهایت منجر به افت عرضه محصولات در بازار و افزایش قیمت‌ها خواهد شد.صالحی اظهار داشت همچنین نوسانات قیمت مواد اولیه مانند سنگ‌آهن و زغال‌سنگ که بخش عمده‌ای از هزینه‌های تولید فولاد را تشکیل می‌دهند، باعث می‌شود تولیدکنندگان نتوانند برنامه‌ریزی دقیقی برای تولید داشته باشند. این نوسانات به ویژه در شرایط تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های وارداتی به مشکلات تولید دامن می‌زند.

محدودیت‌های برق، تولید فولاد را تا مرز پنج‌درصد کاهش داد
طبق آمار ارائه شده توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، طی چهار ماهه ابتدایی سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تولید فولاد کشور در اثر محدودیت‌های برقی تا مرز پنج‌درصد هم پیش آمده است.
آمار تولید کل زنجیره آهن و فولاد کشور در مجموع چهار ماهه سال‌جاری نشان می‌دهد که میزان رشد ۶/۱‌درصدی تولید فولاد ایران در دو ماهه ابتدایی امسال تبدیل به افت ۸/۴‌درصدی در آمار چهار ماهه شده که ناشی از محدودیت‌های شدیدتر برقی فولادسازان نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.

طبق آمار، بیشترین رشد تولید زنجیره فولاد در کنسانتره سنگ‌آهن و آهن اسفنجی به ترتیب با ۷/۱۶ و ۸/۱۱‌درصد بوده است؛ این در حالی‌ست که در مقابل، بیشترین نرخ افت تولید به میزان ۴/۸‌درصد برای فولاد میانی ثبت شده است.تولید کنسانتره سنگ‌آهن بیشترین رشد تولید را نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است؛ طی چهار ماهه امسال، ٢۶‌میلیون و ١۵٠‌هزار تن کنسانتره سنگ‌آهن تولید شده که نسبت به آمار تولید آن در مدت مشابه سال گذشته به میزان ٢٢‌میلیون و ۴٠٧‌هزار تن، رشد ۷/۱۶‌درصدی را نشان می‌دهد.
پس از آن طی این مدت، قریب به ١۴‌میلیون و ۵٠٠‌هزار تن (١۴‌میلیون و ۴٩۴‌هزار تن) آهن اسفنجی تولید شده که ۸/۱۱‌درصد بیش از ١٢‌میلیون و ٩۵٩‌هزار تن تولید شده در مدت چهار ماهه ابتدایی سال ١۴٠٢ است.در مدت مذکور سال‌جاری ٢٣‌میلیون و ٣۴۴‌هزار تن گندله سنگ‌آهن تولید شده که نسبت به ٢٢‌میلیون و ٨۶٢‌هزار تن تولیدی در بهار سال گذشته، ۱/۲‌درصد بیشتر است.

در چهار ماهه نخست امسال، به ترتیب سه‌میلیون و ۵٠٧‌هزار تن مقاطع تخت فولادی و چهار‌میلیون و ١٧۴‌هزار تن مقاطع طویل فولادی تولید شده که در مقایسه با سه‌میلیون و ٣٢٣‌هزار تن مقاطع تخت و چهار‌میلیون و ۴۴٩‌هزار تن مقاطع طویل تولید شده در چهار ماهه نخست سال گذشته است هرچند تولید مقاطع تخت ۵/۵‌درصد رشد کرده اما تولید مقاطع طویل ۲/۷‌درصد افت کرده است.
تولید محصولات فولادی از هفت‌میلیون و ٨٢٢‌هزار تن در چهار ماهه سال گذشته، به هفت‌میلیون و ۶٨١‌هزار تن رسیده و بدین ترتیب ۸/۱درصد افت تولید را رقم زده است.

در نهایت تولید فولاد میانی از ابتدای سال‌جاری تا پایان تیر‌ماه به میزان ١٠‌میلیون و ٨٠٠‌هزار تن تولید شده که نسبت به ١١‌میلیون و ٣۵٠‌هزار تن تولید شده در مدت مشابه سال گذشته، افت ۴/۸‌درصدی را ثبت کرده است.
منبع: روزنامه جهان صنعت