هر ساله با نزدیک شدن به فصل گرما، شاهد تکرار سناریوی محدودیت مصرف برق برای صنایع هستیم. صنایعی مانند فولاد و سیمان که نقش کلیدی در تولید و اشتغال کشور دارند، بیشترین ضرر را متحمل می‌شوند. این محدودیت‌ها نه‌تنها موجب کاهش تولید و افزایش هزینه‌های تولید می‌شوند، بلکه باعث از دست رفتن بازارهای داخلی و خارجی نیز می‌شوند.

امسال هم طبق زمان‌‌بندی صورت گرفته از ۸ خردادماه صنایع فولادی با محدودیت در مصرف برق مواجه شده‌اند. موضوعی که باعث شده برنامه کاری شرکت‌های فولادی دستخوش تغییرات متعدد شود. این محدودیت‌ها باعث شده میزان تولید همچون سال گذشته کاهش پیدا کند.
صنعت فولاد کشور همچون بسیاری صنایع دیگر در فرآیند تولید و صادرات خود با مسائل و چالش‌هایی مواجه است که این چالش‌ها موجب ایجاد تغییر و تحولاتی در میزان تولید و صادرات محصولات آنها می‌شود.

به طوری که چندی پیش انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور با انتشار آمارهایی خبر از کاهش ۷۶‌درصدی صادرات فولادی در اولین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل داد. به طوری که عنوان کرد حجم صادرات ۱۰صادر‌کننده برتر کشور در نخستین ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهشی ۷۶‌درصدی داشته و از ۳۶۸ هزار تن به ۷۶ هزار تن رسیده است.
از طرف دیگر انجمن تولیدکنندگان کشور در جدیدترین گزارشی که منتشر کرده خبر از رشد 6/1درصدی تولید فولاد ایران در دو ماهه سال جاری داده است. به طوری که در این گزارش آمده است بیشترین رشد تولید در مواد اولیه زنجیره آهن و فولاد بوده است.

ضمن اینکه رشد قابل توجه ۱۴درصدی تولید آهن اسفنجی در دو ماهه اول سال جاری رقم خورده که می‌تواند بازار این محصول را به تعادل برساند.

رشد ۵/۱‌درصدی تولید مقاطع طویل (میلگرد، تیرآهن، نبشی و ناودانی) و رشد ۶/۳‌درصدی تولید انواع ورق‌های فولادی با تکیه بر افزایش ۱/۳درصدی تولید ورق گرم از دیگر اتفاقاتی است که طی دو ماهه اول سال جاری به ثبت رسیده است. با این وجود طبق این گزارش ورق سرد، تنها محصول زنجیره آهن و فولاد است که کاهش تولید داشته است.

نکته قابل تامل اینکه در بحث تغییر و تحولات تولید و صادرات محصولات فولادی عوامل متعددی می‌تواند دخیل باشد به طوری که فعالان صنعت فولاد معتقدند الزام فولادسازان به عرضه صددرصدی ارز صادراتی خود در سامانه نیما از مهم‌ترین علل کاهش ۷۶‌درصدی صادرات فولاد در اولین ماه سال جاری بوده است.

حذف مشوق‌ها و گذاشتن عوارض صادرات
بهرام سبحانی رییس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران در این خصوص اذعان داشت: یکسری تصمیم‌گیری‌ها باعث می‌شود روی مقدار صادرات اثر بگذارد و بعضا کاهشی شود. الان بر فرض بحث نرخ ارزی که باید در نیما عرضه کنند با این نرخ ارز مقرون به صرفه نیست چون هزینه‌های تولید بر مبنای ارز آزاد تامین می‌شود و بعد محصول را باید با یک نرخ بسیار پایین‌تر در سامانه نیما عرضه کنند.
سبحانی افزود: این در حالی است که تفاوت نرخ نیما و قیمت واقعی زیاد است بر فرض دلار را اگر ۶۰ هزار تومان در نظر بگیریم با نرخ ۴۰‌هزار تومانی نیمایی تفاوت بالایی دارد. در‌نتیجه این تفاوت نرخ ارز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که بر میزان صادرات تاثیر‌گذار باشد. وی ادامه داد از سوی دیگر بحث حذف مشوق‌ها و به جای آن گذاشتن عوارض صادراتی می‌تواند اثر‌گذار باشد.
یکی از دیگر مسائل پیرامون صنایع مختلف از جمله صنعت فولاد بحث قطعی برق است که بر میزان تولید می‌تواند اثرگذار باشد.

رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور در پاسخ به این سوال که این روزها صنعت فولاد چقدر درگیر قطعی برق است، گفت تا جایی که ما اطلاع داریم یک برنامه کاهشی بین وزارت صمت و وزارت نیرو توافق شده که کاهش برنامه‌ریزی شده باشد و تولید هم لطمه نخورد با این وجود آنچه تا امروز اتفاق افتاده با آنچه برنامه‌ریزی شده همخوانی ندارد و محدودیت‌های برق بیشتر از آن چیزی است که قرار بود باشد.

چالش بزرگ انرژی
امروز مدیریت منابع انرژی به یکی از چالش‌های اقتصادی تبدیل شده است. درواقع رویکرد مدیریتی که بر ایجاد محدودیت برای صنایع تکیه دارد به جای آنکه راهکاری اساسی ارائه دهد، در حال تبدیل شدن به یک عادت است. این رویکرد، نه‌تنها به تولید داخلی آسیب می‌زند، بلکه پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای را نیز به دنبال خواهد داشت. در این بین صنایعی مانند فولاد که نقش کلیدی در تولید و اشتغال کشور دارند، بیشترین ضرر را از قطعی برق متحمل می‌شوند.
اینها در شرایطی است که سال گذشته مسوولان قیمت برق را چندین‌برابر کرده‌اند و ارقام میلیاردی عجیبی از سوی اداره برق برای فولادی‌ها صادر شده است. این در حالی است که انتظار می‌رود برای امسال بهای میزان برق مصرفی را همچون سال گذشته اعمال نکنند اما به نظر می‌رسد آسان‌ترین و در عین حال پرهزینه‌ترین گزینه، یعنی محدودیت یا قطع برق صنایع، توسط مسوولان انتخاب شده است. این در حالی است که می‌توان با اتخاذ تدابیر و راهکارهای اساسی همچون بهبود کارایی مصرف انرژی در صنایع، توسعه زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح الگوی مصرف به جبران ناترازی انرژی پرداخت.

صدور قبض ۴۰‌میلیارد تومانی برق منصفانه نیست
در این خصوص یک فعال فولادی پیشتر گفته بود برنامه کاری شرکت‌های فولادی بنا به فرموده مسوولان دستخوش تغییرات متعددی شده است و این محدودیت‌ها باعث شده میزان تولید همچون سال گذشته کاهش یابد که قطعا با افزایش دما محدودیت مصرف برق برای تولیدکنندگان نیز بیشتر خواهد شد.
محمد میرحسنی اظهار داشت: در حال حاضر ۸۸هزار تن شمش فولادی و ۱۲۸‌هزار تن میلگرد تولید می‌کنیم که نسبت به سال گذشته ۱۰‌هزار تن میزان تولیداتمان افزایش پیدا کرده است.
وی با اشاره به تبعات کمبود برق برای کارخانجات ادامه داد متاسفانه مطابق زمان‌بندی صورت گرفته یعنی از ۸ خرداد‌ماه به بعد با محدودیت در مصرف برق مواجه شده‌ایم و براساس نامه صادر شده در ابتدا این محدودیت به ۱۲‌مگاوات و پس آن باز هم کمتر شده است.
این فعال فولادی عنوان کرد یک موضوع عجیب‌تر‌ اینکه قیمت برق سال گذشته را چندین‌برابر کرده‌اند و ۴۰‌میلیارد تومان فاکتور از سمت اداره برق برای ما صادر شده است.

تکرار سناریوی محدودیت مصرف برق برای فولاد و سیمان
همچنین در همین رابطه عضو هیات ‌رییسه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفته بود صنایعی مانند فولاد و سیمان که نقش کلیدی در تولید و اشتغال کشور دارند، بیشترین ضرر را از قطعی برق متحمل می‌شوند. احمد دنیانور گفت برای حل ناترازی انرژی نیازمند راهکارهایی از سوی دولت برای بهبود کارایی مصرف انرژی در صنایع هستیم.
او درخصوص لزوم مصرف بهینه انرژی در تابستان گفت در شرایطی که ایران با تحریم‌های گسترده روبه‌رو بوده‌ و مدیریت منابع انرژی به یکی از چالش‌های اقتصاد ملی بدل شده است. با این وجود رویکرد مدیریتی که بر ایجاد محدودیت برای صنایع تکیه دارد به جای آنکه راهکاری اساسی و بنیادین باشد، در حال تبدیل شدن به یک عادت است. این رویکرد، نه‌تنها به تولید داخلی آسیب می‌زند، بلکه پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای را نیز به دنبال دارد.

منبع: روزنامه جهان صنعت