در این خصوص کارشناسان باور دارند با اینکه عمده تجهیزات مورد نیاز معادن زغال‌سنگ کشور به خصوص تجهیزات ایمنی که با جان کارگران در ارتباط‌اند، وارداتی هستند اما وزارت صمت همکاری ضعیفی را با فعالان این عرصه در این زمینه انجام داده است.

در شرایطی که سال گذشته فعالان حوزه زغال تقاضا داشتند که چیزی حدود ۳۰میلیون دلار به واردات تجهیزات ایمنی و حفاظت از جان کارگران زغال اختصاص داده شود اما این کار صورت نگرفت. این در حالی است که حوزه‌ای که با ۱۱۵ معدن، سهم اشتغال بیش از ۱۷هزار نفری را به خود اختصاص داده است و به تولید صنایع فولادی کمک می‌کند، باید بیش از اینها مورد توجه قرار گیرد.
حالا در آخرین اخبار متوجه شدیم که ریزش معدن زغال‌سنگ در کرمان دوباره حادثه آفریده است. گفته شده در پی آزاد شدن موضعی قسمتی از لایه زغال‌سنگ در محدوده کارگاه استخراج در معدن زغال‌سنگ آبنیل جنوبی دو نفر از کارگران دچار آسیب‌دیدگی و یک نفر آنها فوت شده است؛ موضوعی که با بالا بردن ایمنی می‌توان کمتر شاهدش بود.
معاون بهره‌برداری معادن شرکت زغال‌سنگ استان کرمان جزئیات مربوط به چگونگی و ابعاد وقوع حادثه اخیر معدن آبنیل جنوبی این شرکت را که یک جان‌باخته و یک مصدوم داشت، تشریح کرد. مجتبی رنجبر با توضیح اینکه این حادثه دو مصدوم داشت، گفت: با وجود اقدامات امدادرسانی و درمانی، یکی از مصدومان به علت شدت صدمه جان خود را از دست داد اما حال مصدوم دیگر مطلوب و طبق اعلام رسمی از بیمارستان ترخیص شده است.
وی درباره چرایی وقوع حادثه افزود: در پی آزاد شدن موضعی قسمتی از لایه زغال‌سنگ در محدوده کارگاه استخراج (کارگاه شماره ۲۴۳ بین افق اول و دوم) در معدن زغال‌سنگ آبنیل جنوبی دو نفر از کارگران دچار آسیب‌دیدگی شدند.
رنجبر ادامه داد: پس از وقوع حادثه، اعضای گروه امداد و نجات معدن به‌ سرعت نسبت به امدادرسانی و انتقال این افراد به خارج از محل اقدام کردند که متاسفانه یکی از این پرسنل با وجود اقدامات انجام شده به دلیل آسیب‌دیدگی از ناحیه سر، فوت کرد.
معاون بهره‌برداری معادن شرکت زغال‌سنگ استان کرمان ادامه داد: فرد دوم که از ناحیه پای راست دچار مصدومیت شده بود، پس از انجام اقدامات اولیه پزشکی برای بررسی‌های تکمیلی توسط عوامل اورژانس به مرکز درمانی شهید باهنر کرمان منتقل شد. گفتنی است معدن آبنیل جنوبی در ۵۶کیلومتری شمال غرب مرکز استان کرمان واقع شده است.
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان کرمان بیان کرد: در پی وقوع حادثه ریزش معدن زغال‌سنگ آبنیل در کرمان، بلافاصله یک تیم امداد و نجات از شهرستان زرند به محل حادثه اعزام شد.
رضا فلاح با اشاره به اینکه در این سانحه ۶ نفر حادثه دیدند، گفت: در این واقعه یک نفر جان باخت، دو نفر مصدوم و سه نفر درمان سرپایی شدند. وی ادامه داد: نیروهای هلال‌احمر به عنوان پشتیبان در این عملیات حضور پیدا کردند.

بررسی حوادث زغالی در کشور
سیزدهم اردیبهشت هر سال یادآور یک رویداد تلخ در فعالیت معدنی کشور محسوب می‌شود که در سال ۹۶ ثبت شد، در نتیجه وقوع انفجار معدن زغال‌سنگ زمستان یورت آزادشهر (گلستان) ۴۳نفر از کارگران جان خود را از دست دادند. مرگ مظلومانه این تعداد کارگر که به دلیل حبس شدن در تونل و بسته شدن راه خروجی، آرام‌آرام تسلیم مرگ شدند، موضوعی نیست که به آسانی بتوان فراموش کرد. کمبود وسایل ایمنی در این معدن موضوعی بود که هفت ماه پس از این حادثه توسط رییس دادگستری کل گلستان اعلام شد. در آن زمان گفته شد که کارفرمای معدن به سبب فراهم نکردن الزامات قانونی برای ایمنی معدن ازجمله نبود سیستم تهویه مناسب و کافی در تونل، نبود مسیرهای کمکی برای تهویه تونل، ندادن آموزش‌های لازم و کافی نبودن نظارت بر کارگران برای جلوگیری از ایجاد هرگونه شعله یا جرقه داخل تونل، مجهز نبودن لکوموتیوها به تجهیزات رادیاتور اگزوز و نبود تشکیلات امداد و نجات و مدیریت بحران در معدن صد درصد مقصر است.
شمار حوادث معدنی ایران از ۸۷۶ مورد در سال ۱۳۸۸ به هزار و ۱۷۷ مورد در سال ۱۳۹۱ افزایش یافت. این در حالی است که در ایران بخش زیادی از حوادث ناشی از کار از سوی کارفرمایان گزارش نمی‌شود. سال ۹۶ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمار تلفات ناشی از کار در ایران در سال‌های ۸۹، ۹۰ و ۹۱ را به ترتیب هزار و ۱۶۷ نفر، هزار و ۲۷۳ نفر و هزار و ۱۹۹ نفر اعلام کرد، اما در سال‌های ۹۵- ۱۳۹۲ روند معکوس تلفات انسانی شتاب گرفت، به گونه‌ای که سال ۹۲ شمار تلفات هزار و ۹۲ نفر، سپس در سال ۹۳ هزار و ۸۴ نفر و سال‌های ۹۴ و ۹۵ نیز به ترتیب ۹۰۳ و ۸۱۴ نفر جانباختگان حوادث کار بودند. بر این اساس روزانه به‌ طور متوسط ۲/۲ نفر در اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند که حداقل ۶ برابر این رقم بر اثر بیماری‌های ناشی از کار فوت می‌کنند.
بیشترین آمار تلفات انسانی معدنی در ایران مربوط به معادن زغال‌سنگ است و مناطق طبس (خراسان جنوبی)، زرند (کرمان)، زیرآب و سوادکوه (مازندران) شاهرود (سمنان) و استان گیلان در ایران ازجمله مناطق زغال‌خیز کشور محسوب می‌شوند. هرچند مرگ‌ومیر ناشی از معادن زغال‌سنگ در جهان بالا ارزیابی شده اما در ایران آمارها بالاست. از ۱۳۷۲ به بعد ۱۰۵نفر بر اثر حوادث در معادن زغال‌سنگ جان باختند و در اردیبهشت ۱۳۹۶ بر اثر انفجار معدن زمستان یورت استان گلستان ۴۳نفر جان خود را از دست دادند و بیش از ۷۰نفر مجروح شدند.

ایمنی یک مطالبه جدی
بحث ایمنی یکی از محورهای اساسی فعالیت انجمن زغال‌سنگ ایران محسوب می‌شود و مطالعات جامعی در این زمینه انجام شده و انتظار می‌رود نتایج این مطالعات در قالب دستورالعمل‌های ایمنی با برخورد جدی نسبت به خاطیان از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی مورد اجرا گذاشته شود.
سازمان نظام مهندسی معدن ایران به عنوان یک مرجع رسمی باید ضمن تلاش در ارتقای سطح استاندارد فعالیت معادن زغال‌سنگ، نسبت به اجرای دقیق مقررات ایمنی در این بخش همت گمارد. اعمال مقررات سختگیرانه ایمنی در معادن زغال‌سنگ باید پیاده شود.
دستگاه‌های متولی اعم از وزارت صنعت، سازمان نظام مهندسی معدن و… لازم است کارنامه روشن و شفاف خود را پیش روی مردم بگشایند که چه گام‌هایی در زمینه ایمنی معادن زغال‌سنگ برداشته‌اند، برای رفع مشکلات خانواده جانباختگان معدن چه گام‌های عملی برداشته‌اند، برای جلوگیری از تکرار حادثه معدن چه اقدام‌های عملی صورت گرفته است و برای استانداردسازی فعالیت در معادن در چارچوب نظام ایمنی چه برنامه‌ای دارند. انتظار می‌رود قوای مقننه و قضاییه به سهم خود در ارتباط با ایمنی در معادن به وظایف قانونی خود عمل کنند و نسبت به حمایت از خانواده قربانیان برخورد‌های جدی برای حفظ حقوق آنها به عمل آورند. در همه جای دنیا معادن زغال‌سنگ از حساسیت و ضریب خطر بالایی برخوردار بوده و با حادثه عجین هستند که در اغلب موارد به دلیل خطای انسانی حتی در مقیاس بسیار کوچک نیز حادثه رخ می‌دهد. فعالان بخش معادن زغال‌سنگ می‌دانند که در معادن زیرزمینی اولویت اول با ایمنی است بنابراین به جز آموزشی هفتگی و مستمر به کارگران و مهندسان، رعایت ضوابط ایمنی و سختگیرانه در معدن زغال باید بیش از اینها اعمال ‌شود.

منبع: روزنامه جهان صنعت