این در حالی است که مسیر تولید در ایران به خاطر تصمیمات خلق‌الساعه و یک‌شبه نهادهای اجرایی و مسوولان، با فرازو‌نشیب‌های فراوانی همراه بوده است و در این روند تولیدکنندگان از آینده و تداوم سودآوری صنایع خود مطمئن نبوده‌اند.
در این بین می‌توان به صنعت آلومینیوم اشاره کرد که در خودروهای الکتریکی به‌ کار می‌رود تا وزن آنها را کاهش دهد. بسیاری از شرکت‌های خودروساز اروپایی نظیر مرسدس، پورشه و بی‌ام‌دبلیو، به‌ دنبال سرمایه‌گذاری بر تولید آلومینیوم با ردپای کربنی پایین هستند. علاوه بر صنعت خودروسازی، آلومینیوم در صنایع تجدیدپذیر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و این فلز در تولید کابل‌های انتقال نیرو کاربرد دارد اما در ایران شرایط مناسبی ندارد. این فلز در بازار جهانی تقاضای مورد توجهی دارد و پایدار است.

در واقع روند قیمتی هر فلز را می‌توان از خاستگاه خاص آن به دست آورد. وقتی تقاضا بالا و عرضه کم باشد همیشه قیمت‌ها پایدار و رو به بالا خواهد بود. در مورد آلومینیوم نیز همینطور است. با اینکه بیشتر شرکت‌های تولیدکننده به‌ دنبال تولید آلومینیوم سبز هستند اما هنوز نیمی از آلومینیوم تولید شده در جهان از طریق سوخت زغال‌سنگ تامین می‌شود. در این بین آلومینیوم روسیه رقیب بزرگی برای صنعت آلومینیوم جهان است چراکه از هیدرو انرژی رودخانه‌های سیبری برای تامین انرژی خود استفاده می‌کند.
اما متاسفانه با توجه به تصمیمات و ابلاغ بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های متعدد در این عرصه امکان پیش‌بینی آینده وجود ندارد. ضمن اینکه با تغییرات دولت‌ و مسوولان، رویکردها نیز تغییر خواهند کرد و تولیدکنندگان باید برنامه‌های خود را مطابق با این رویکردها تدوین کنند. باید توجه داشت که در صورت ایجاد اخلال در فرآیندهای تولید، نه‌تنها تولیدکنندگان بلکه عموم جامعه ضرر می‌کنند و اشتغال‌ مفید و اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این در حالی است که در صورت ایجاد ثبات نسبی به شکلی که تولیدکنندگان بتوانند برنامه‌ریزی‌های بلندمدتی برای تولید و فعالیت‌های خود داشته باشند، صنعت کشور در مسیر رشد و توسعه حرکت خواهد کرد.

کاهش تقاضای بازار
باید توجه داشت که تابلوی بورس اوراق بهادار و عملکرد نمادها در این بازار سرمایه یکی از معیارهایی است که می‌توان براساس آن وضعیت واحدهای غیربورسی را هم تشخیص داد. زمانی که عملکرد شرکت‌های بزرگ بورسی که در سامانه کدال به ثبت می‌رسد، مطلوب نباشد، شرایط واحدهای غیربورسی و کوچک‌تر در صنایع مختلف نیز مناسب نخواهد بود. شایان ذکر است با افزایش هزینه‌های تولید، افزایش قیمت تمام‌شده محصولات امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

در برخی از صنایع، سهم دستمزد نیروی انسانی در قیمت تمام‌شده بیش از ۵۰درصد است که به همین دلیل افزایش ۳۰درصدی حقوق کارکنان، قیمت نهایی کالا را تحث تاثیر قرار می‌دهد. مسلما زمانی که تولیدکنندگان امکان تولید محصولاتی با قیمت پایین‌تر را نداشته باشند، تقاضای بازار برای محصولات آنها کاهش می‌یابد و مشتریان نهایی در شرایط اقتصادی کنونی که خرید مایحتاج اولیه برای آنها در اولویت قرار دارد، دیگر در فکر خرید محصولات یا استفاده از خدمات غیرضروری نیستند.
مسلما زمانی که اقتصاد کشور چندین سال درگیر تورم شدید باشد و دولت کنترل نقدینگی را در دستور کار قرار دهد، شرایط تغییر می‌کند و شاهد بروز همزمان تورم و رکود در اقتصاد خواهیم بود. متاسفانه این شرایط در بازه زمانی ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴ نیز رخ داده بود و اکنون مجددا آغاز شده است. عملکرد بورس اوراق بهادار آینه تمام‌نمای رخدادهای اقتصادی است. باید توجه داشت که سیاست‌های مالی و کنترل نقدینگی در اکثر کشورهای جهان توسط بانک ‌مرکزی اجرا و پیاده‌سازی می‌شود.

زمانی که صنایع با چالش تامین نقدینگی روبه‌رو شوند، اقداماتی در راستای تامین منابع مالی صورت می‌گیرد که زمینه به گردش درآمدن چرخ تولید را فراهم کند اما زمانی که شاهد افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و رشد نرخ تورم باشیم، این سیاست‌ها در راستای جلوگیری از رشد نقدینگی خواهند بود. به همین دلیل بانک‌ها نسبت به اعطای وام و تسهیلات اقدام نمی‌کنند، مگر در مواردی خاص. در نتیجه تولیدکنندگان ناچارند نقدینگی مورد نیاز خود را از روش‌های دیگری تامین کنند که نتیجه آن افزایش هزینه‌های تولید و بازماندن از حرکت در مسیر رشد خواهد بود. متاسفانه چالش‌های تولیدکنندگان تنها به این مورد ختم نمی‌شود و موانع متعددی در مسیر تولید وجود دارد که برای ریشه‌یابی و رفع آنها باید مولفه‌های فراوانی را در نظر گرفت.

اهمیت نیروی انسانی
نیروی انسانی سرمایه اصلی بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌آید و صاحبان کسب‌و‌کار برای اینکه موفق به رشد شاخص‌های عملکردی و کاهش هزینه‌ها شوند، باید اهتمام ویژه‌ای به آموزش افراد استخدام شده داشته باشند. البته در حال حاضر علی‌رغم افزایش ۳۰ تا ۳۵‌درصدی دستمزد نیروی انسانی، با رشد بی‌مهابای هزینه‌های عمومی، افراد تمایلی به حضور در مشاغلی که حقوق پرداختی پاسخگوی نیاز آنها نیست، ندارند. به همین دلیل تامین نیروی انسانی به معضل مشترک اکثر صنایع در کشور تبدیل شده است و افراد یا با پیشنهاد دستمزدهای بالاتر به مجموعه دیگری مراجعه می‌کنند و یا به دنبال فعالیت در چند زمینه مختلف و شغل‌های کاذب هستند. بنابراین مقوله آموزش و برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان، تاثیر بسزایی در عملکرد مجموعه دارد و باید در اولویت قرار بگیرد.

کاهش صادرات آلومینیوم در جهان
از پایان سال گذشته، اتحادیه اروپا محدودیت‌هایی برای تولید صنعتی فلزات قرار داده و سال‌هاست که روسیه به‌ عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده انرژی به اروپا عمل کرده است. سال گذشته با اعمال تعرفه مالیاتی بر صنعت آلومینیوم روسیه، صادرات این کشور کاهش یافت. با این وجود، هنوز ۵۰۰هزار تن آلومینیوم از روسیه به اروپا صادر می‌شود که ۸درصد از نیاز اروپا را تامین می‌کند. در حال‌ حاضر شرایط در بازار آلومینیوم اروپا بسیار پیچیده شده است.

طی چند سال گذشته، بیش از ۵۰درصد از ظرفیت آلومینیوم اولیه اروپا تعطیل شد که علت آن افزایش قیمت برق بوده است. الکتریسیته به‌ عنوان سرمنشأ تولید آلومینیوم، تعیین‌کننده قیمت این فلز است. تولید‌کنندگان اروپایی که از انرژی هیدروالکتریک جهت تولید آلومینیوم استفاده می‌کنند، نمی‌توانند حجم تولید خود را به اندازه‌ای برسانند که آن را جایگزین آلومینیوم روسیه کنند.
در نبود فلز روسیه، مشتریان اروپایی آلومینیوم مورد نیاز خود را از فروشندگان خاورمیانه تامین خواهند کرد که ازجمله‌ می‌توان به امارات‌ متحده‌ عربی، عمان و سایر کشورها اشاره کرد. شایان ذکر است آلومینیوم تامین‌ شده از این منطقه، ردپای کربنی بالا و همچنین هزینه حمل‌ونقل سنگینی از دریای سرخ دارد.
تحریم روسیه نه‌‌تنها برای این کشور عواقب منفی خواهد داشت بلکه روند عملکرد اتحادیه اروپا را نیز تحت‌ تاثیر قرار خواهد داد. اتحادیه اروپا مجبور است برای جایگزین‌سازی فلز روسیه، فلز مورد نیاز خود را از خاورمیانه و آسیا تامین کند همچنین دیگر امکان تهیه آلومینیوم سبز از روسیه وجود نخواهد داشت و آلومینیومی با ردپای کربنی بیشتر وارد بازار اروپا خواهد شد.

انرژی مورد نیاز صنایع فلزی اروپا که تا سال گذشته قسمت اعظم آن از روسیه تامین می‌‌شد، هم‌اکنون به اتحادیه اروپا منتقل نمی‌شود که این امر اتحادیه اروپا را با چالش مواجه کرده است. با توجه به موارد ذکرشده، پیش‌بینی می‌شود صنایع مختلف نظیر خودروسازی و… در اروپا در بلندمدت با مشکلات بزرگی روبه‌رو شوند.

منبع: روزنامه جهان صنعت