به گزارش بیرونیت، روزنامه جهان صنعت نوشت: تولید اقتصادی عناصر نادر از مسائل پیش روی ماست و برای توسعه‌اش نیاز است با کشوری مثل چین رقابت کنیم. این کشور یکی از رقبای ماست و حالا گفته می‌شود اگر بتوانیم قیمت مناسب ارائه دهیم، این کنتسانتره وارد فاز تولید صنعتی می‌شود. درواقع چالش اصلی ما در این زمینه تولید اقتصادی است، چراکه گفته می‌شود دانش فنی لازم را داریم.
ایران از جمله کشورهایی بوده که از عناصر نادر خاکی بهره‌مند است، ولی در این مورد نتوانسته موفق عمل کند و جایگاهی در جهان به دست آورد. مساله این است که برای بهره‌برداری از عناصر نادر خاکی از تکنولوژی لازم بهره‌مند نیستیم. درنتیجه به خاطر اینکه تکنولوژی برای فرآوری عناصر نادر خاکی در کشور وجود ندارد، هیچ معدنکاری میل چندانی برای فعالیت در این حوزه از خود نشان نمی‌دهد. عدم حمایت مالی و ضعف تکنولوژی باعث شده در کشور ما روی عناصر نادر خاکی علی‌رغم اهمیتش کار خاصی نشود و در بخش اکتشاف و استخراج این ماده معدنی راه زیادی تا بهره‌وری داشته باشیم.
کاربرد اصلی این عنصر شامل مسائل هسته‌ای، انرژی‌های سبز، باتری‌های هیبریدی نیکلی با قابلیت شارژ دوباره، همچنین خودروهای الکتریکی و هیبریدی، لپ‌تاپ‌های کامپیوتری، دوربین‌های دیجیتالی و فیبرهای نوری است. با اینکه این عنصر بسیار ارزشمند و استراتژیک است و استحصال آن می‌تواند به توانمندی کشورهایی مثل ایران کمک کند و جلوی واردات برخی محصولات اساسی را بگیرد و ضمن اینکه باعث شود ما در صنایع‌ هایتک، هوافضا، الکترونیک حرفی برای گفتن داشته باشیم، اما به دلیل اینکه دستگاه‌های فرآوری در ایران وجود ندارد برخی باور دارند که باید در اختیار سایر کشورها قرار داده شود تا مورد فرآوری قرار بگیرد. در واقع اگر این ماده معدنی استخراج شود باید به کشورهای دیگر ارسال شود تا فرآوری در آنجا اتفاق بیفتد که البته هزینه هنگفتی می‌خواهد، برای همین معدنکاران روی موارد اینچنینی کار نمی‌کنند، اما برخی دیگر باور دارند که این مساله اصلا برای معدنکاران مقرون‌به‌صرفه نیست و بهترین راهکار این است که دولت تکنولوژی فرآوری را وارد کند تا این مواد معدنی ارزشمند به صورت خام از کشور خارج نشود.
رییس پژوهشکده فناوری‌های شیمیایی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران از دستیابی به دانش فنی تولید عناصر نادر خاکی خبر داد و گفت: چالش اصلی ما در این زمینه تولید اقتصادی است، چراکه باید با کشوری مانند چین رقابت کنیم.
اسلام کاشی عضو هیات علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران گفت: در چند سال گذشته توانستیم روی منابع مختلف کار کنیم و در سال گذشته کنستانتره‌ای از این عناصر را به سفارش یکی از بخش‌های صنعتی در مقیاس پایلوت به تولید رساندیم.
«کاشی» با بیان اینکه دانش فنی این محصول به این بخش صنعتی تحویل داده شده است، یادآور شد: تولید اقتصادی این عنصر نادر از مسائل اصلی در کشور بوده و لازم است این شرکت سفارش‌دهنده بررسی کند که تولید آن سودآور است یا خیر، ولی از نظر استراتژیک هم دانش و هم منابع آن در اختیار کشور قرار دارد و اگر کشور نیاز به این عناصر نادر خاکی داشته باشد، دانش فنی آن در کشور موجود است.

شکست انحصار تولید عناصر خاکی
رییس پژوهشکده فناوری‌های شیمیایی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با اشاره به توان کشور در استحصال عناصر خاکی در کشور‌ گفت: عناصر خاکی نادر و کمیاب یک‌سری عناصر استراتژیک و در دنیا کمیاب هستند و این عناصر نیز در صنایع ‌های‌تک کاربرد دارند.
وی اظهار کرد: عناصر کمیاب خاکی شامل ۱۷ عنصر کمیاب است که مهم‌ترین این عناصر شامل سریوم، لانتانیوم و نئودنیوم می‌شود. سری عناصر لانتاریوم بیشتر برای تولید کاتالیست‌های خودرویی و پالایشگاهی و غیره کاربرد دارد. مهم‌ترین این عناصر نئودنیوم است که در آهن‌رباهای دائمی به کار می‌رود.
«کاشی» خاطر‌نشان کرد: با پیشرفت‌هایی که در خودروهای الکتریکی ایجاد شده، استفاده از انرژی‌های نو مانند توربین‌های بادی و مصرف آهن‌رباهای دائمی افزایش یافته است، به‌گونه‌ای که در ۴ سال اخیر قیمت عنصر نئودینیوم از کیلویی ۴۰ دلار به ۲۰۰ دلار افزایش یافته و اکنون با قیمت ۱۰۰ دلار معامله می‌شود.
رییس پژوهشکده فناوری‌های شیمیایی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با بیان اینکه انحصار تولید این عنصر تاکنون در اختیار کشور چین بوده است، یادآور شد: ۹۷ درصد تولید جهانی این عنصر در اختیار چین بوده است و ما با این دستاورد می‌توانیم ادعا کنیم که دانش فنی تولید استحصال این عنصر نادر را داریم و تنها مساله موجود در این زمینه مساله اقتصادی آن است.

تولید کنستانتره از عناصر خاکی
رییس پژوهشکده فناوری‌های شیمیایی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، خاطر نشان کرد: در حال حاضر این دانش را داریم، ولی تولید اقتصادی آن از مسائل پیش‌رو بوده و نیاز است با کشوری چون چین رقابت کنیم.
وی تاکید کرد: این کشور یکی از رقبای ماست و در حال رایزنی هستیم و اگر بتوانیم قیمت مناسب ارائه دهیم، این کنتسانتره وارد فاز تولید صنعتی می‌شود.

ابزار سیاسی قدرت‌ها
مساله‌ای که مهم است اینکه عناصر نادر خاکی گاهی به عنوان اهرم فشار سیاسی و اقتصادی به کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال یکی از عوامل اختلافت سیاسی بین ژاپن و چین به خاطر همین ماده معدنی استراتژیک بوده است. با توجه به نیازمندی آن به تکنولوژی باید گفت که تولید و بازار عرضه این عناصر نادر در جهان به صورت انحصاری در اختیار کشورهای محدودی قرار دارد.
عناصر نادر خاکی جهان حدود ۸۸ میلیون تن برآورد شده است که بیشترین آن یعنی چیزی حدود ۳۱ درصد به چین اختصاص دارد و سایر کشورهای مطرح در این عرصه شامل ایالات متحده آمریکا، استرالیا، هند و مالزی هستند. در این میان سهم سایر کشورها هم از این ماده معدنی حدود ۲۵ درصد است که ایران هم سهم کوچکی از این عناصر را داراست.
با توجه به جایگاه چین به عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده عناصر نادر خاکی در جهان، این کشور تلاش‌های خود را برای توسعه صنعت عناصر نادر خاکی به منظور حفظ جایگاه خود افزایش داده است. چین با گنجاندن نام عناصر نادر خاکی در این فهرست که مواد اولیه ذکرشده در آن از قبل نیازمند دریافت مجوز برای صادرات هستند، متصدیان معاملاتی خارجی در این کشور را ملزم می‌کند که اطلاعات مربوط به صادرات عناصر نادر خاکی را هنگام ارسال محموله‌های این عناصر گزارش کنند.

بی‌توجهی کشورهای در حال توسعه
در کشورهای درحال توسعه به عناصر نادر خاکی که بسیاری از آنها در باطله‌های معدنی پیدا می‌شود، توجهی نمی‌شود و نگاه‌ها بیشتر سمت صنایع معدنی پرکاربرد با روش‌های استخراج شناخته‌شده‌تر است. این در حالی است که استحصال عناصر نادر خاکی می‌تواند به توانمندی کشورهایی مانند ایران کمک کرده و جلوی واردات برخی محصولات اساسی را بگیرد .
کارشناسان در این خصوص کمبود منابع مالی را مورد توجه قرار می‌دهند و تاکید می‌کنند، از دانش‌بنیان‌ها که می‌توانند در این عرصه کمک‌رسان باشند، حمایتی نمی‌شود. البته در حال حاضر برخی گروه‌های مالی به این سمت و سو گرایش پیدا کرده‌اند و تمایل دارند در صنعت معدن و دانش‌بنیان‌ها کار کنند، اما به خاطر ریسک فراوان سرمایه‌گذاری در این بخش آن‌طور که باید شکل نگرفته است.
عناصر نادر خاکی از جمله مواد معدنی ارزشمند هستند که مصارف استراتژیک فراوانی دارند، اما متاسفانه هنوز در بخش اکتشاف و استخراج این مواد معدنی فعالیت خاصی نشده است و از بخش پژوهشی وارد بخش مصرفی نشده‌اند. مساله‌ای که در کشور ما وجود دارد این است که روی عناصر نادر خاکی که بسیار استراتژیک و مهم هستند، کار خاصی انجام نشده و در بخش اکتشاف و استخراج هنوز راه زیادی تا بهره‌وری داریم. شاید یکی از دلایلی که روی این ماده معدنی با ارزش کاری انجام نشده، این است که در کمیسیون صنایع و معادن از افراد متخصص معدنی استفاده نشده و متاسفانه اهمیت این ماده معدنی مورد بی‌مهری قرار گرفته است. درحالی که همین مقادیری هم که در پوسته زمین ایران وجود دارد باید به صورت جدی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
کارشناسان باور دارند عناصر نادر خاکی مثل نوروتونیون، عناصر مربوط به متانتولوژی‌هایتک و حوزه‌های مکانیکی است که استحصال اینها کار بسیار سختی است و ما فاصله زیادی با استحصال عناصر نادر خاکی داریم. در چین اگر مجموع عناصر نادر خاکی از ۴۰۰ «پی‌پی‌ان» بالاتر باشد ولی باید گفت که اینها مکانیسم استحصال عناصر نادر خاکی را دارند و می‌توانند این عناصر را استخراج کنند و مشکل خاصی در این زمینه ندارند، اما ما در بخش استحصال و استخراج مواد نادر خاکی با اینکه خیلی کار کرده‌ایم و باید تحقیقات زیادی در این حوزه انجام دهیم تا به آنچه که می‌خواهیم برسیم. درواقع در این بخش مهم و بسیار استراتژیک هنوز از بخش مطالعاتی وارد بخش صنعتی نشده‌ایم.