بر همین اساس هم‌‌زمان با افزایش ظرفیت تولید برق در کشور، توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز جهت افزایش انتقال و توزیع برق صنایع فولادی نیز لازم است در دستور کار بخش‌های ذی‌ربط قرار گیرد.
فعالان بخش تولید اعم از فولاد و فلزات بزرگ‌ترین دغدغه خود را تامین انرژی برق در تابستان و گاز در زمستان می‌دانند. با توجه به اینکه کشور ما با کمبود انرژی برای تامین مصارف خانگی مواجه است آیا کار صحیحی است که حل شدن مشکلات را بر دوش کارخانجات و واحدهای تولیدی گذاشته و از آنها بخواهیم با هزینه خود نیروگاه تاسیس کنند بدون آنکه هیچ مزیت و تخفیفی به عنوان مثال در مورد مالیات یا … در نظر گرفته نشود؟
در این خصوص کیوان جعفری‌طهرانی تحلیلگر ارشد حوزه فولاد با بیان اینکه چالش بزرگ صنعت فولاد کشور مساله انرژی است، گفت: سه فصل تابستان و دو فصل زمستان را با کمبودهایی گذراندیم. در تابستان کمبود برق و در زمستان کمبود گاز داشتیم و غیر‌از کنترل مصرف نتوانستیم راهکاری پیدا کنیم؛ در حالی که کنترل مصرف راهکار نیست. با افزایش جمعیت کشور که ادامه‌دار است و طبیعتا افزایش مصرف، اگر قرار باشد تولید برق و گاز کشور افزایش پیدا نکند، شرایط سال به سال بدتر خواهد شد. تمام فولادسازان کشور در رابطه با قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان، تحت تاثیر بحران تابستانی و زمستانی قرار می‌‌گیرند؛ البته بسته به نوع تولیدشان.
وی ادامه داد: این بحثی است که مدتی از مطرح شدن آن می‌‌گذرد و شرکت‌های بزرگ خصولتی و به ویژه دولتی و گاهی حتی بخش خصوصی در حال اقدام به انجام دادن آن هستند. تاسیس نیروگاه برق چه فسیلی باشد و چه سیکل ترکیبی و چه غیر‌فسیلی باشد مانند نیروگاه خورشیدی نمی‌ارزد، زیرا هزینه بالایی دارد، اما نسبت به توسعه معادن گازی که بحران جدی گاز در زمستان است این موضوع قابل حل‌تری است.
این تحلیلگر ارشد حوزه فولاد گفت: البته برخی از کارخانجات بزرگ نسبت به تاسیس نیروگاه برق اقدام کرده‌اند، اما با توجه به اینکه مجبور هستند برق تولیدی خود را وارد شبکه کنند قطع برق در تابستان باعث شده تا کارخانه آنها هم تعطیل شود اینطور نیست که با تاسیس کارخانه و همچنین نیروگاه برق جدید دیگر مشکل برق آن کارخانه برطرف شده باشد.
جعفری‌طهرانی در ادامه گفت: اگر استانی که آن کارخانه یا شرکت بزرگ در آن قرار دارد بحران کمبود برق داشته باشد دولت تحت فشاری که دارد مجبور است تا برق تولیدی آنها را وارد شبکه و برق شرکت‌ها و کارخانجات را قطع ‌کند؛ این هم یک مشکل دیگر است که کارخانجات با آن درگیر هستند و اینطور نیست که با تاسیس نیروگاه برق صد درصد از بحران برق رهایی یابند؛ این موضوعی است که نیازمند توجه بیشتر است.
به گفته وی، طبیعتا تکنولوژی تولید برق در کشور وجود دارد و موضوع خاصی نسبت به تکنولوژی نداریم، اما مهم‌ترین موضوع تامین سرمایه بودجه لازم مورد نیاز است و تا حد زیادی شرکت‌های بزرگ از تامین آن بر خواهند آمد. برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که ما در واقع مشکل تامین برق و انرژی نداشته‌ایم و در طول مسیر اشکالاتی وجود دارد که باعث هدررفت انرژی می‌شود و باید به آنها بپردازیم.

تامین بدون سازوکار میسر نیست
علی دینی‌ترکمانی مشاور وزارت صمت با بیان اینکه تولید ملی بدون تامین سازوکار داخلی امکان‌پذیر نیست، گفت: مشکل برق یکی دیگر از مشکلاتی است که واحد‌های بزرگ درگیر آن هستند. در زمینه انتقال انرژی حدود ۳۰، ۴۰ درصد هدررفت در راه انتقال انرژی داریم وگرنه تولید برق ما کم نیست.
آن‌طور که در خبرها آمده تولید هر صد مگاوات برق هزینه‌ای معادل ۵۰۰ دلار نیاز دارد و برای تولید هزار مگاوات مبلغ پنج هزار دلار مورد نیاز است. به عنوان مثال کارخانه فولاد برای فعالیت در یک سال و تولید فولاد نیازمند مصرف برق هشت هزار گیگاوات ساعت است. شرکت برق به ازای خرید هر کیلو وات ساعت صد تومان در مناطق معمولی و در مناطق گرمسیر نیز ۲۵ تومان در نظر گرفته است، اما قطعی برق باز هم امکان دارد در فصل گرما رخ دهد که در این کارخانه‌ها باعث افت تولید و کیفیت محصولات خواهد شد.

قطعی برق و خلل بزرگ در تولید
رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد و فلزات استان تهران با بیان اینکه قطعی و وصلی برق در کارخانه‌های فولاد و آهن یک خلل بزرگ در روند تولید آهن و فولاد به وجود خواهد آورد و مشکلات بسیاری می‌آفریند، گفت: باید تدبیر ویژه‌ای برای این موضوع اندیشیده شود. نیاز ما به آهن و فولاد چه میزان است؟ پس برای اینکه به آن هدف برسیم و صادرات هم داشته باشیم حتما باید از این صنایع حمایت شود.
حمیدرضا رستگار افزود: به عنوان مثال در کارخانه‌های آهن اینطور نیست که با قطعی برق به راحتی روند تولید قطع شود و سپس با وصل برق، بتواند به کار خود ادامه دهد. در بخش تولید آهن و فولاد باید به صورت مستمر کوره‌ها روشن باشد تا دستگاه‌ها به کار خود ادامه دهند و محصول با کیفیتی را ارائه کنند. در صورت قطعی خسارت و هزینه بسیاری به کارخانه متحمل خواهد شد.
وی گفت: در مورد مساله برق کارخانجات در تابستان نیز، باید فکر اساسی شود یا برق اختصاصی در نظر گرفته شود یا از چند هفته پیش از قطعی به ما اطلاع دهند. با توجه به اینکه در کشور برای تامین آب و برق کارخانجات مشکل همیشگی داریم و تامین منابع انرژی بزرگ‌ترین دغدغه تولید‌کنندگان است، در هنگام صدور اجازه تاسیس کارخانه فولاد و آهن باید فکری برای تامین برق و آب شده باشد، زیرا این دو موضوع در این کارخانجات حائز اهمیت هستند.
رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد و فلزات استان تهران ادامه داد: ما در دنیا درخصوص تولید فولاد جایگاه ویژه و مهمی داریم پس نباید اجازه دهیم این جایگاه متزلزل شود گرچه خیلی هم از تولید در کشور حمایت نشده، اما در مورد صنایع فولادی و آهن باید حتما حمایت شود.
رستگار تاکید کرد: اگر این اتفاق بیفتد قطع به یقین در نرخ تمام‌شده کالا ما افزایش قیمت خواهیم داشت. در صورتی که بدون برنامه‌ریزی دقیق و حمایت دولت این اتفاق بیفتد، منتظر این تغییر قیمت باشید. باید حمایت از کارخانجات با مطالعات دقیق و زیاد باشد، اما حمایت‌ها، بحث تامین مالی، چگونگی و مقدار کمک دولت هنوز مشخص نیست. امیدواریم دولت به درستی این موضوع را تحلیل کند تا بدون ایراد به مرحله اجرا برسد.
وی با بیان اینکه برای اجرایی شدن مهم‌ترین موضوع تدوین برنامه‌‌ای که دقیقا بدانیم مساله تامین برق توسط خود کارخانجات باید به چه صورت انجام شود گفت: به این معنا که چه مقدار هزینه شود، چه نیروگاهی ساخته، چه منابعی در نظر گرفته شده و کمک‌‌های دولت در چه نوعی و به چه میزانی باید باشد که هنوز انجام نشده، به این معنا که ریز جزئیات باید مشخص، بررسی و نتیجه‌گیری شود تا بتوانیم اجرای بی‌نقصی را شاهد باشیم و در نتیجه به تولید کشور کمک شود. در این طرح به اندازه مصرف خود کارخانه تولید برق انجام شده و نوسان‌گیری و بازارسازی که در برخی اوقات در بورس دیدیم را کسی نمی‌‌تواند انجام دهد و جلوی رانت‌های مختلف گرفته می‌شود.
رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد و فلزات استان تهران با بیان اینکه با ناپایداری قیمت‌ها در کشور فرصتی برای اخلال سودجویان فراهم شده و در نتیجه آن به قیمت تمام‌شده آهن و فولاد لطمه وارد کرده است، تاکید کرد: اگر تدابیری اندیشیده شود که محصول تولیدی که برق است را خود کارخانجات تولید و مصرف کنند دیگر نیازمند بازارهای مختلف و بورس و واردات نیستند. قطعا به میزانی که به هر حال شهرها توسعه پیدا یا مصارف تغییر می‌‌کنند اگر ما بتوانیم بحث تامین برق را در کارخانجات به خصوص کارخانجات تولید آهن و فولاد انجام بدهیم منابع مورد نیاز خود را از انرژی تامین کنند قطعا حجم مصرف عمومی کمتر و چه‌بسا کمکی هم به صنعت برق خواهد شد.

ضرورت توسعه سرمایه‌گذاری در انتقال و توزیع برق صنایع فولادی
بهداد قره‌گوزلو فعال معدنی در این رابطه گفت: واقعیت امر این است که شرکت‌های بزرگ فولادی، از توانایی مالی لازم جهت احداث نیروگاه برق برخوردار بوده و بسیاری از این شرکت‌ها طی سالیان اخیر اقدام به احداث نیروگاه‌های خودتامین کرده‌اند، اما چالش بزرگ‌تری که فولادسازان کشور هم‌اکنون با آن روبه‌رو هستند، تامین گاز در روزهای سرد سال است. گاز نه‌تنها به عنوان یک حامل انرژی بلکه به عنوان ماده اولیه مورد نیاز تولید آهن اسفنجی در بسیاری از کارخانجات فولادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و بر همین اساس هرگونه اخلال در تامین آن، منجر به افت تولید آهن اسفنجی در ایران خواهد شد که به عنوان دومین کشور برتر تولیدکننده این محصول در جهان است. از طرفی، قراردادهای وزارت نیرو و شرکت برق در این زمینه با مشکلاتی همراه است و نیازمند یک بازنگری اساسی در این قراردادها قبل از احداث نیروگاه‌های جدید هستیم. برای مثال اگر قرار باشد شرکت‌های فولادی نیروگاه برق را با سرمایه‌ کلان و هزینه‌های گزاف احداث کنند و علاوه بر تامین نیاز خود در زمان پیک مصرف که همان فصل تابستان است، برق را در اختیار شرکت برق نیز قرار دهند، تولید برق برای آنها ضرورتی نخواهد داشت، چراکه این شرکت‌ها باز هم باید تامین برق شرکت‌های برق‌منطقه‌ای را بر نیاز خود در اولویت قرار دهند.
او تصریح کرد: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه میزان برق تولیدشده در کشور ما مناسب است و اگر سرمایه‌گذاری در بخش انتقال و توزیع، جهت از بین بردن تلفات ناشی از آن افزایش پیدا کند، بسیاری از چالش‌های موجود در صنعت برق کشور رفع خواهد شد و دیگر نیازی به احداث نیروگاه‌های جدید نخواهد بود. با فرض اینکه ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات برق که قرارداد آن میان وزارتخانه‌های صمت، نیرو و شرکت‌های بزرگ فولادی کشور در سال ۱۴۰۰ به امضا رسیده است نیز به مدار تولید اضافه شود، اما مادامی که زیرساخت‌های لازم جهت انتقال و توزیع آن با راندمان مناسب فراهم نباشد، احداث نیروگاه‌های جدید بی‌فایده خواهد بود. بنابراین لازم است همگام با افزایش ظرفیت تولید برق در کشور، زیرساخت‌های مورد نیاز انتقال و توزیع آن نیز فراهم شود و همچنین اقدامات مقتضی جهت کاهش تلفات ناشی از این مساله نیز انجام شود.

منبع: روزنامه جهان صنعت