اگر در کنار این مساله به ضعف توسعه زیرساختی از جمله تامین برق و گاز و توسعه راه‌ها و بنادر هم نگاهی بیندازیم در نتیجه پازل ما کامل‌تر می‌شود؛ موضوعی که باعث شده رشد زنجیره آهن و فولاد با مشکلات جدی روبه‌رو باشد.
از آنجا که گلایه می‌شود برخی تصمیماتی که در حوزه معدن و صنایع معدنی گرفته می‌شود از سند بالادستی واحدی پیروی نمی‌کند، در نتیجه فقدان سندی که به صورت جامع مورد پذیرش نظام حکمرانی بوده و تمامی بخش‌ها آن را به عنوان یک قانون بپذیرند و رویکرد توسعه‌طلبانه‌ای به بخش زنجیره آهن و فولاد داشته باشد به شدت احساس می‌شود، اما داشتن رویکرد متکی بر رفع موانع تولید نیازمند افراد یا ژنرال‌هایی است که در حوزه معدن سه ویژگی دانش، تجربه و مقبولیت را داشته باشند. حال آنکه در شرایط فعلی آنچه در نظام حکمرانی قابل مشاهده است، کمبود چنین ژنرال‌هایی در بخش معدن است. در نتیجه موضوعات هم به صورت جزیره‌ای دنبال شده و با مشکل روبه‌رو می‌شوند. در این روند طبیعی است که اگر کارخانجات مختلف را ایجاد کنیم و ظرفیت تولید را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش دهیم اما نتوانیم برای آن شرایط لازم را فراهم کنیم به طور قطع در جهت هدر دادن منابع ملی گام برداشته‌ایم.
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران در این خصوص گفت: ساختار حکمرانی در ایران در مقاطع مختلف فراز و فرودهایی داشته که در بسیاری از موارد به شدت به کمک بخش معدن و صنعت آمده و در برخی موارد هم از آن به شدت فاصله گرفته است. این در حالی است که در حال حاضر ساختار حکمرانی کشور دچار مشکل و آسیب جدی شده است و این مساله به بخش معدن هم صدمه می‌زند.
سعید عسکرزاده تصریح کرد: به نظر می‌رسد برخی تصمیماتی که در حوزه معدن و صنایع معدنی به خصوص در زنجیره آهن و فولاد کشور گرفته می‌شود از سند بالادستی منسجمی که تمامی ابعاد مختلف تولید اعم از مولفه‌های مورد نیاز ‌نهاده‌ها، زیرساخت‌ها و… را داشته باشد، تبعیت نمی‌کند. به این ترتیب سندی که به صورت جامع مورد پذیرش نظام حکمرانی بوده و تمامی بخش‌ها آن را به عنوان قانونی که نمی‌توان از آن تخطی کرد و رویکرد توسعه‌طلبانه‌ای به بخش زنجیره آهن و فولاد داشته باشد، نداریم و در شرایط فعلی به شدت کمبود آن احساس می‌شود.
او با اشاره به طرح‌های موجود در کشور اظهار داشت: در بخش آهن و فولاد تنها یک طرح جامع فولاد داریم که براساس آن آنچه پیش‌بینی می‌شد با آنچه امروز اتفاق افتاده بسیار فاصله دارد و این فاصله بزرگ‌ترین مشکل را ایجاد کرده است. بنابراین برخی معتقدند که باید طرح جامع فولاد بازنگری و از نو نگارش شود و عده‌ای هم نظر دیگری دارند. به هر حال آنچه امروز مشهود است تعداد مجوزهای بالا در زنجیره آهن و فولاد است؛ مجوزهایی که بسیار بیش از آن چیزی است که در طرح جامع فولاد تدوین و مشخص شده بود. بنابراین توسعه زیرساختی بیش از آنچه که فرض بر این بوده همزمان و همراه با زنجیره آهن و فولاد رشد کند، عقب مانده است.

ویژگی ژنرال‌های مورد نیاز
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران در پاسخ به این سوال که ساختار حکمرانی چگونه می‌تواند اصلاح شود، تصریح کرد: این سوال مهمی است که مسوولان باید به آن توجه کنند، چراکه رویکردها خود به خود ایجاد نمی‌شوند و به یک‌سری دغدغه‌ها نیاز است. در این روند به دانش، تجربه و مقبولیت نیاز داریم که بتواند این موضوعات را به صورت منسجم و هماهنگ در فضای توسعه‌ای به هم وصل کند و بر رویکرد متکی بر رفع موانع تولید توجه کند. این اتفاق نیازمند افراد یا ژنرال‌هایی است که در حوزه معدن این سه ویژگی یعنی دانش، تجربه و مقبولیت را در حوزه تخصصی خود داشته باشند.
او در ادامه با ابراز تاسف از وضع فعلی گفت: در بخش معدن و صنایع معدنی آنچه در نظام حکمرانی قابل مشاهده است، کمبود چنین ژنرال‌هایی است. در نظام حکمرانی مجموعه‌ای از افرادی را که همه‌جانبه‌نگر بوده، ‌دانش و تجربه کافی داشته و مقبولیت داشته باشند نمی‌بینیم. در نتیجه موضوعات به صورت جزیره‌ای دنبال و با مشکل روبه‌رو می‌شوند. طبیعی است اگر کارخانجات مختلف را ایجاد کنیم و ظرفیت تولید را به شکل قابل ملاحظه‌ای بالا ببریم اما نتوانیم برای آن زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم به طور قطع در جهت هدر دادن منابع ملی گام برداشته‌ایم.
عسکرزاده با اشاره به اینکه جای خالی یک سند احساس می‌شود، تصریح کرد: در کنار این بحث به طور حتم به یک سند نیاز داریم که به کلیه جوانب موضوع رسیدگی کند. در حال حاضر مشکل مازاد مجوزها را باید حل کنیم و اینکه از کنار آنها بگذریم یا سکوت کنیم به طور قطع جواب نخواهد داد.
او تاکید کرد: برنامه‌ریزی برای زنجیره تولید نه‌تنها ساده نیست بلکه بسیار پیچیده بوده و نیازمند همکاری همه مسوولان، سیاستگذاران، مجریان و تمامی بخش‌های دولت است و باید با رویکرد توسعه‌محور و مبتنی بر نگرش رو به رشد به موضوعات مختلف اقتصادی به خصوص بخش معدن بنگرند. طبیعی است در کنار وجود افرادی که بتوانند این انسجام را ایجاد کنند به سند مناسب و جامع نیاز داریم که همه به آن پایبند باشند. در این رابطه اگر قانونی می‌خواهد در مجلس تصویب شود، نماینده‌ها باید بدانند که بدون رعایت دقیق آنچه در اسناد بالادستی آمده نمی‌توانند در راستای منافع ملی اقدامی صورت دهند.
او همچنین اظهار کرد: در زنجیره آهن و فولاد باید مساله‌ها را شناخته و سند مشترک، واحد و همه‌جانبه‌نگرانه‌ای از سوی بخش حکمرانی ارائه شود. در این رابطه باید تمامی قوا را بسیج کرده تا این سند به نتیجه برسد. در تهیه سند از مسائل مرتبط مثل کمبود انرژی در شرایط فعلی و‌ مجوزهای عجیب و غریب نباید غافل شد.
عسکرزاده ادامه داد: ساده‌ترین راه‌حل این است که برای تامین انرژی به فکر جایگزین بوده، احیای فرآیندهای نوین را پیش گرفته، مجوزهایی را که از پیشرفت کافی برخوردار نیستند از گردونه تولید حذف کنیم، موضوعات مرتبط با بازار جهانی را دنبال کنیم و… . در این عرصه بخشی از مجوزها را باید تغییر مسیر داد و به تولید صادرات‌محور فولادهای آلیاژی خاص باکیفیت بالا توجه کرد. اینها همه نشان می‌دهد که به سند بالادستی در بخش آهن و فولاد نیاز داریم و باید به آن بپردازیم.

تجمع بزرگان آهن و فولاد در یک کمیسیون تخصصی
دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران در پاسخ به این سوال که در جهت بهتر شدن حاکمیت صنایع معدنی چه باید کرد و نظام حکمرانی را چطور می‌توان تقویت کرد، گفت: اتفاق بسیار خوبی که اخیرا در کشور افتاده انتخابات کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی بوده است. شاهدیم که بزرگان بخش آهن و فولاد کشور در آنجا جمع شده‌اند. اعضا از شرایط خاصی برخوردارند و به لحاظ توانمندی مقبولیت و همه مولفه‌هایی که باید را دارند. انتخابات هیات رییسه کاملا توافقی صورت گرفته و این فضا می‌تواند جای خالی ژنرال‌ها را پر کند. البته این در شرایطی است که مجموعه نظام حکمرانی بپذیرد نقایصی که در بخش تخصصی، تجربه‌ای و مقبولیت در بخش معدن و صنایع معدنی در زنجیره آهن و فولاد دارد از طریق کمیسیون معدن و صنایع معدنی رفع شود. او تاکید کرد: کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی این قابلیت را دارد که به شکل تخصصی ورود کرده و مسائل بخش معدن را با مشاوره بجا حل‌و‌فصل کند. مقدمه آن این است که مجموعه حکمرانی یعنی دولت و مجلس هم این مهم را بخواهند.
او در ادامه با اشاره به نقش مثبت شورای آهن و فولاد نیز گفت: این شورا ساختار خود را پیدا کرده است. از آنجا که انجمن‌های مرتبط با زنجیره فولاد با یکدیکر هماهنگ شده‌اند، این شورا می‌تواند مرجع بسیار موثر و خوبی برای حل‌و‌فصل موضوعات و مناقشات داخل زنجیره باشد. در اصل وقتی این انسجام حاصل می‌شود به شکل فزاینده‌ای انرژی‌ها می‌توانند در راستای بهبود و توسعه متمرکز شوند.

منبع: روزنامه جهان صنعت