تعیین قیمت پایه شمش فولاد بالاتر از بهای صادراتی آن فوب خلیج‌فارس از فرصت رقابت نوردکاران کشور در بازارهای صادراتی کاسته و بر موانع صادرات محصول افزوده است. این در حالی است که رکود سنگین حاکم بر بخش ساخت‌‌‌وساز نیز به رکود بازار داخلی در بخش مقاطع دامن زده است و به این ترتیب واحدهای نوردی از رونق ساختگی رینگ شمش فولاد بی‌نصیب مانده‌‌‌اند.

عدم‌تطابق نرخ شمش و محصولات فولادی
محمد اعتباری، از فعالان بازار آهن و فولاد، در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به کاهش تولید و عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران ظرف دوهفته اخیر اشاره کرد و این موضوع را عامل افزایش بهای تمام‌شده تولید محصولات نوردی دانست. وی افزود: میانگین نرخ فروش شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا با بهای فروش مقاطع طویل فولادی در بازار داخل سنخیتی ندارد. میانگین نرخ فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای کشور ظرف دوهفته اخیر حدود ۲۰‌هزار و ۲۰۰تومان بود که با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین بهای تمام‌شده تولید شمش فولاد به ۲۲‌هزار تومان می‌‌‌رسد و با در نظر گرفتن هزینه تبدیل برابر ۱/ ۱‌درصد نرخ شمش و هزینه حمل حداقل ۵۰۰تومانی، نرخ میلگرد تولیدشده با این شمش برابر ۲۴‌هزار و ۵۰۰تومان خواهد بود. این در حالی است که در شرایط کنونی میلگرد در بازار آزاد در محدوده ۲۳‌هزار و ۵۰۰تومان تا ۲۴‌هزار و ۵۰۰تومان به وفور موجود است و حتی در این نرخ نیز خبری از مشتری نیست. به این ترتیب باید اذعان کرد که خرید شمش از رینگ صنعتی بورس‌کالا و تبدیل آن به میلگرد و فروش در بازار داخل فاقد توجیه اقتصادی است.

اعتباری، در خصوص دلایل رونق رینگ شمش فولاد به‌رغم اقتصادی نبودن گفت:‌‌‌ حذف لزوم برخورداری از کد و سهمیه بهین‌‌‌یاب و حضور متقاضیان سرمایه‌‌‌ای از مهم‌ترین دلایل رونق رینگ شمش فولاد است. وی افزود: به‌رغم رونق رینگ شمش فولاد، معاملات مقاطع طویل فولادی در بازار فیزیکی بورس‌کالا با رکود سنگینی ظرف هفته‌‌‌های اخیر مواجه شده است. با وجود این، نوردکاران نسبت به عرضه سنگین محصولات خود در بازار اقدام می‌کنند؛ چرا که این رکود فرصت مناسبی برای رفع تعهد صادراتی آنها به‌‌‌شمار می‌رود.
این فعال بازار آهن و فولاد در خصوص وضعیت بازارهای صادراتی مقاطع طویل فولادی گفت: آغاز سفرهای اربعین و بسته‌شدن مرز مهران، صادرات محصولات فولادی به کشورهای همسایه را دشوار کرده است. در عین حال عراق عوارض ۳۰درصدی بر صادرات مقاطع طویل فولادی ایران وضع کرده و این موضوع نیز چالش مهمی در مسیر صادرات رسمی این محصولات است. وضع عوارض ۳۰درصدی، صادارت مقاطع طویل فولادی به عراق را دشوار کرده، اما صادرات غیررسمی پابرجاست. در عین حال ظرف ماه‌‌‌های اخیر بازار ارمنستان و روسیه نیز مجددا فعال شده و این موضوع بر تقویت بازار صادراتی کشور در این حوزه افزوده است.

اعتباری، در خصوص آینده بازار مقاطع طویل فولادی هم گفت: شهریور به شکل سنتی زمان سفر و بروز رکود در کسب‌وکارهاست، اما فعالان بازار به رونق نسبی بازار در مهرماه امیدوار هستند. در شرایطی که بازار مقاطع طویل فولادی هفته‌‌‌های تابستان را در رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای طی کرد، فعالان این بازار، چشم‌‌‌انتظار رونق این بازار در پاییز هستند. این فعال بازار آهن و فولاد در خصوص چشم‌‌‌انداز کوتاه‌مدت رینگ مقاطع طویل فولادی در معاملات بورس‌کالای ایران نیز گفت: احتمالا رینگ مقاطع طویل فولادی در هفته جاری نیز خالی از رونق باشد، اندکی تقاضا در این بازار از سوی مشتریان غیرواقعی به ثبت خواهد رسید؛ اما در ادامه در صورتی که نرخ ارز در کشور مجددا افزایشی شود، می‌‌‌توان به تحریک بازار امیدوار شد.

قیمت پایه شمش؛ محرک گرانی بازار
ظرف هفته ابتدایی شهریورماه یعنی روز دوشنبه ششم شهریور، بالغ بر ۱۲۰‌هزار تن شمش فولاد با نرخ پایه‌‌‌ای برابر ۱۸‌هزار و ۹۰۰تومان تا ۲۰‌هزار و ۴۰۰تومان در رینگ صنعتی بورس کالای ایران عرضه شد. این در حالی بود که به گزارش موسسه فست‌مارکت، هر تن شمش فولاد صادراتی ایران ظرف روز جمعه سوم شهریورماه با نرخ ۴۶۰دلار به ازای هر تن صادر شده بود. با احتساب نرخ ارز ۳۸‌هزار تومانی که فولادسازان دلار حاصل از صادرات خود را در سامانه مبادله در همین حدود به فروش می‌‌‌رسانند، نرخ ریالی صادرات شمش فولاد فوب خلیج‌فارس و تحویل بر عرشه کشتی برابر ۱۷‌هزار و ۵۰۰تومان خواهد بود.

همچنین با درنظر گرفتن نرخ ارز ۴۲‌هزار تومانی که بهای ارز در سامانه دوم مبادله ارزی است، نرخ ریالی صادرات شمش فولاد کشور به ۱۹‌هزار و ۳۰۰تومان می‌‌‌رسد. بنابراین قیمت پایه شمش فولاد برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا بالاتر از بهای صادراتی فروش شمش فولاد فوب خلیج‌فارس تعیین می‌شود. این در حالی است که صادرات و تحویل محصول به عرشه کشتی نیز برای فولادساز هزینه‌‌‌بر است. به این ترتیب می‌‌‌توان گفت فرمول تعیین قیمت پایه شمش فولاد به نحوی است که صنایع تکمیلی مجبور به خرید مواد اولیه با نرخی بالاتر از رقبای خارجی هستند. این موضوع از سویی تحمیل زیان به صنایع تکمیلی کشور بوده و از سوی دیگر حامی گرانی مقاطع طویل فولادی در بازار داخل است.

تغییر فرمول تعیین قیمت پایه با هدف جداسازی نرخ محصولات فولادی از نرخ دلار و جلوگیری از تاثیر منفی رشد نرخ ارز بر بازار داخل اخذ شذ، اما این هدف با این فرمول جدید هرگز محقق نشد و این روش جدید عامل گرانی بیشتر در بازار فولاد داخل شد. عرضه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا با نرخی بالاتر از بهای صادراتی و مجوز خرید این محصول برای متقاضیان سرمایه‌‌‌ای، باعث افزایش رقابت منفی برای نوردکاران شده است. در این شرایط صنایع تکمیلی برای کسب سهم از عرضه‌‌‌های شمش مجبور به رقابت با متقاضیان سرمایه‌‌‌ای هستند. این موضوع به زیان حلقه نهایی تولید و مصرف‌کننده نهایی است.

ظرف روز دوشنبه ششم شهریورماه بالغ بر ۹۵‌هزار تن شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا با میانگین نرخ ۲۰‌هزار و ۳۰۰تومان معامله شد. میزان تقاضای ثبت‌شده در بازار برابر ۱۸۰‌هزار تن بود، اما برتری تقاضا نسبت به عرضه باعث نشد تا میانگین نرخ فروش به سقف قیمت پایه برسد. درواقع مشتریان به دنبال خرید فولاد در بازه قیمت پایه بودند. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، بهای تمام‌شده شمش فولاد در معاملات بورس‌کالا برای خریدار به ۲۲‌هزار و ۲۰۰تومان می‌‌‌رسد. این نرخ با بهای مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد تطابقی ندارد و این رشد نرخ محرک قیمت در بازار داخل است.
منبع: دنیای اقتصاد