درواقع باید گفت که اگر بتوانیم تولید سال قبل را ثابت نگه داریم، شاهکار کرده‌ایم! اما حالا عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز خوشبینی مطرح کرده که تا سال ۱۴۰۴ تولید فولاد به بیشتر از ۵۵ میلیون تن می‌رسد. البته پیش‌تر هم نظرات مثبت سیدجواد حسینی‌کیا در مورد این موضوع را خوانده‌ایم؛ مساله‌ای که او راهکارش را روی آوردن به اکتشافات جدید مطرح کرده است. هرچند این مقام مسوول قبلا اظهار کرده بود که از برنامه ۱۴۰۴عقب هستیم، اما تاکید داشت که صنعت فولاد، بهشت سرمایه‌گذاری است و در این زمینه می‌توان به ظرفیت بالایی دست یافت.
طبق آمارها تولید فولاد در سال ۹۹ بیش از ۳۰ میلیون تن بود، اما در سال ۱۴۰۰ این روند کاهشی شد و به ۲۷ میلیون تن رسید! با اینکه سال ۱۴۰۱ دوباره به ۳۰ میلیون تن برگشتیم، اما برنامه این بود که در همین زمان ۳۷ میلیون تن تولید داشته باشیم. به این ترتیب ۴ میلیون تن کسری داشتیم و نشان می‌داد که از برنامه ۵۵ میلیون تن در حال دور شدن هستیم. این مهم به دلایل مختلف از جمله کمبود برق و گاز اتفاق افتاده است. به‌طور خاص حدود ۲ میلیون تن به دلیل کمبود گاز و ۲ میلیون تن به دلیل کمبود برق بوده است. امسال هم برنامه داریم که ۳۸ میلیون تن تولید داشته باشیم، اما با این شرایط احتمالا بتوانیم به ۳۲ تا ۳۳ میلیون تن تولید برسیم. یعنی حدود ۵ تا ۶ میلیون تن کسری خواهیم داشت که ۵/۲ میلیون تن آن به خاطر کمبود برق است. این در حالی است که براساس برنامه تولید ۵۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۴، باید امسال حداقل بیش از ۴۲ میلیون تن تولید داشته باشیم که مستلزم تامین انرژی و حمایت بیشتر دولت است.
در این خصوص یکی از مسوولان وزارت صمت پیش‌تر گفته بود که تمرکز ویژه‌ای روی صنعت فولاد داشته‌ایم و قرار بود در سال ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال برسیم، اما برنامه تولید تنها ۳۰ درصد تحقق‌ یافته و علت آن نیز بحران انرژی است که نشان می‌دهد در زمان برنامه‌ریزی توجهی به این مهم نشده است. محتشمی‌پور بحران امروز و فردای حوزه معدن و صنایع معدنی را انرژی دانست و تصریح کرد: از آنجا که هم محصولات انرژی‌بر صنعت معدن را در برنامه‌های توسعه‌ای قرار داده‌ایم و هم فرآیندهای تولید را هیچ‌ وقت ممیزی انرژی نکرده‌ایم، درنتیجه این شرایط به یک گلوگاه مشکل‌‌زا تبدیل‌ شده است.
منتقدین مطرح می‌کنند که برای دستیابی به اهداف ۱۴۰۴ باید اجازه می‌دادیم که کارخانه‌ها با تمام ظرفیت تولید کنند. این در حالی است که در سال‌های اخیر در اغلب موارد شرکت‌های فولادی با مشکل قطعی برق و گاز روبه‌رو بوده‌اند و با نیمی از توان خود دست به تولید زده‌اند. به‌طور مثال در ۳ سال اخیر در ۳ ماه تابستان شرکت‌های تولیدی فولاد با مشکل قطعی برق روبه‌رو بوده‌اند و با نیمی از توان اقدام به تولید می‌کردند. همچنین در زمستان هم گاز ندارند! بنابراین تولید فولاد همواره با چالش‌های جدی مواجه می‌شود. از طرف دیگر کارشناسان باور دارند سیاست‌هایی از جمله سوء‌مدیریت وزارت صمت، اعمال تعرفه‌ صادراتی و‌… باعث شده که وضعیت فولاد ایران چندان تعریف‌کردنی نباشد و درنتیجه نمی‌توان به هدف ۵۵ میلیون تن دست یافت.

تا ۱۴۰۴ تولید فولاد به بیش از ۵۵ میلیون تن رسیده است
به تازگی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفته است: از آنجا که ایران جزء ده کشور برتر تولیدکننده در حوزه فولاد است، می‌توان به افزایش سرمایه‌گذاری‌ در صنعت فولاد امیدوار بود. بنابراین تا سال ۱۴۰۴ تولید فولاد به بیشتر از ۵۵ میلیون تن رسیده است.
جواد حسینی‌‌کیا با اشاره به اینکه پتانسیل‌های زیادی در صنعت فولاد ایران وجود دارد، اظهار کرد: باید از ظرفیت‌های این صنعت در مسیر درست و به خوبی استفاده کرد. وی گفت: ارزش‌افزوده از جمله مزیت‌های بخش معدن در کشور است که باید از فرصت‌های معادن کشور بیشتر استفاده کرد. این نماینده مجلس تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود که زودتر از ۴ سال آینده بتوانیم به اهداف تعیین‌شده دسترسی پیدا کنیم.
پیش از این هم حسینی‌کیا با اشاره به برنامه‌ریزی برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ گفته بود که ظرفیت دستیابی به چشم‌انداز تولید ۵۵ میلیون فولاد در کشور وجود دارد. در این بین یکی از راهکارهای موجود برای تامین سنگ‌آهن مورد نیاز صنعت فولاد روی آوردن به اکتشافات جدید است.
جواد حسینی‌کیا اظهار کرد: هدفگذاری ما برای فولاد که اساسی‌ترین عنصر و ماده خام کل صنایع کشور و دنیاست، ۵۵ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ است که البته از برنامه عقب هستیم ولی صنعت فولاد، بهشت سرمایه‌گذاری است و ظرفیت بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد. وی گفت: در صنعت فولاد علی‌رغم همه تحریم‌هایی که وجود دارد، در زمینه ایجاد ظرفیت جدید در زنجیره فولاد رشد خوبی داشته‌ایم.
نماینده مردم کرمانشاه با بیان اینکه ظرفیت دستیابی به تولید ۵۵ میلیون فولاد در کشور وجود دارد، افزود: تنها باید برای ابتدای زنجیره فولاد فکری شود، زیرا بازار کشش فراوانی در این خصوص دارد.
نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه یکی از راهکارهای موجود برای تامین سنگ‌آهن مورد نیاز صنعت فولاد روی آوردن به اکتشافات با عمق بالاست، عنوان کرد: این صنعت، دومین صنعت پیشران دنیا است و گردش مالی، اشتغالزایی و ارزش‌افزوده بالایی دارد، ضمن اینکه نقدینگی جامعه باید به سمت این صنعت پیشران سوق داده شود.
حسینی‌کیا با تاکید بر لزوم بازبینی شیوه اکتشافات تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین کارهایی که تحقق این طرح انجام می‌دهد، آن است که باعث ایجاد توازن در صنعت فولاد کشور می‌شود، چرا‌که این مساله مه‌مترین مشکل فولاد کشور است. به گفته وی، توانایی و پتانسیل بسیار بالایی در صنعت فولاد کشورمان داریم، اما همچنان با ظرفیت پایین کار می‌کنیم، لذا نیاز است ارزش‌افزوده ایجاد کرده و محصولات را به صورت نهایی صادر کنیم.

مشکل قطعی برق
چندی پیش بود که عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد با اشاره به مشکلات قطعی برق در کشور گفت: صنعت ما از نظر کمبود برق‌رسانی تحت فشار بوده و چندین سال است که با آن روبه‌رو هستیم. به‌طور میانگین فعالان صنعتی و معدنی ما سالی ۴ تا ۵ ماه به‌طور کامل تعطیل هستند و این مهم باعث شده صنعت ما با هزینه‌های گزاف روبه‌رو شود. در این خصوص می‌توان گفت که به‌طور کامل نه تنها هیچ مزیت نسبی‌ای از ناحیه انرژی نداریم، بلکه امروز این عرصه تهدید حساب می‌شود. در واقع قطعی‌های برق در سال گذشته به صنایع مختلف خسارت سنگینی وارد کرده است. حمیدرضا صالحی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به عدم اجرای قوانین در کشور در این رابطه می‌گوید: قانونی در سال ۱۳۹۰ تصویب شده با عنوان قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار. ماده ۲۵ این قانون می‌گوید: در مواردی که با کمبود برق و گاز مواجه هستید، نباید اولویت قطع گاز و برق با صنایع باشد. دولت موظف است نحوه جبران خسارت وارده به شرکت‌ها ناشی از تصمیم بحرانی، تعیین و اعلام شود. به‌رغم وجود این قانون نه‌تنها در مواقع بحران اولویت قطع برق و گاز با صنایع است بلکه هیچ بحثی درخصوص جبران زیان‌ها نیز مطرح نمی‌شود.

سیاست‌های ضد‌تولید
در سال جاری شاهد کاهش ۹ هزار تنی صادرات فولاد نسبت به سال گذشته بودیم، چراکه تعرفه‌های صادراتی سنگین شدند و از طرف دیگر شاهد بودیم که روسیه بسیاری از بازارها را از ما ربود و از آن خود کرد. در ادامه سیاست‌های اشتباه داخلی می‌توان به اختلاف قیمت فولاد در بازار و بورس اشاره کرد؛ موضوعی که بسیاری از فولادی‌ها از آن انتقاد کردند. در این روند شاهد بودیم که خریداران خارجی از این اختلاف قیمت سود قابل‌توجهی به دست آورده و از طرفی برخی کشورها تعرفه‌های سنگینی برای واردات فولاد ایران در نظر گرفتند.
انتقاد فولادی‌ها تا جایی است که مطرح می‌شود عملکرد وزارت صمت در زمینه تولید و صادرات فولاد نادرست است. در این خصوص می‌توان به قیمت‌گذاری دستوری در صنعت فولاد اشاره کرد. در این روند دولت به تولیدکنندگان مطرح کرد که تمامی کالاهای تولیدی باید در بورس آورده شود و اگر خریدار نداشت می‌توان آنها را صادر کرد. این در حالی است که در ایران دو برابر نیاز داخلی فولاد تولید می‌شود و وقتی قرار است همه تولید در بورس عرضه شود در واقع چوب حراج به صنعت فولاد زده می‌شود. برای شفاف‌‌سازی و اینکه به تولیدکنندگان اجحاف نشود باید حق انتخاب داشته باشند که محصول تولیدی خود را کجا عرضه کنند. از آنجایی که شاهدیم به دلیل سوء‌مدیریت حوزه فولاد با مشکل تولید روبه‌رو است، به این ترتیب می‌توان گفت که در شرایط فعلی تولید چشم‌انداز ۵۵ میلیون تن دور از انتظار است.

منبع: روزنامه جهان صنعت