این درحالی است که حاشیه سودهای خالص و ناخالص در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ به طور میانگین به ترتیب حدود ۱۷ و ۲۸‌درصد بود. در روزهای اخیر، سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران، از آزاد‌سازی صادرات زغال‌سنگ خبر داد. از آنجا که قیمت زغال‌سنگ در بازارهای جهانی بسیار بالاتر از قیمت‌های داخلی بوده، بنابراین صادرات زغال‌سنگ به رشد سودآوری شرکت‌های زغال‌سنگی منجر خواهد شد و باید منتظر انعکاس مالی این خبر در گزارش‌های آتی این صنعت بود.
تاریخچه مختصر صنعت زغال‌سنگ
صنعت زغال‌سنگ از قدیمی‌‌‌ترین صنایع موجود در جهان است. این ماده پس از نفوذ و رسوب قرن‌‌‌ها مواد مختلف در لابه‌‌‌لای لایه‌‌‌های زمین فشرده و تشکیل شد. براساس اطلاعات موجود، بخش اعظمی از ذخایر این ماده در ۲۵۰میلیون سال پیش به وجود آمده است. براساس معیارهای بین‌المللی، زغال‌سنگ جزو سوخت‌‌‌های تجدیدناپذیر است. در همین راستا از این ماده در برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کک، روغن، قطران و... استفاده می‌شود. در این راستا پای این صنعت به بازار بورس در سطح جهانی باز شد و بر معادلات بورس نیز اثرگذار بود؛ چرا که یکی از منابع اصلی قابل دسترس برای انرژی است. در این راستا صنعت زغال‌سنگ در بازار بورس ایران نیز به طور نسبی روی‌هم‌رفته بخش فعالی بوده اما حجم کمی از بازار را شامل می‌شود.

تنها یک شرکت از قطار زغالی جا ماند
شاخص P/ Eیکی از عوامل نشان‌‌‌دهنده‌‌ امکان سوددهی و پیشرفت سهم‌‌‌های موجود در آینده است. در حال حاضر چهار سهم در این صنعت فعال هستند که طبق آخرین خروجی، شاخص P/ E برای نماد «کطبس» ۸/ ۹، برای «کشرق» ۳۱/ ۶۵، برای «کپرور» ۲۹/ ۷ و برای «کزغال» ۱۶/ ۸ بارگذاری شده است. به طور مشخص نسبت قیمت به سود محقق‌شده برای صنعت زغال‌سنگ ۳/ ۹واحد بوده و بیشترین میزان شاخص P/ E مربوط به سهم «کشرق» به میزان ۵۴/ ۶۶واحد است. از سوی دیگر کمترین میزان آن مربوط به سهم «کپرور» با عدد ۲۹/ ۷واحد است. از این جهت در مجموع ظرفیت پیشرفت «کپرور» بالا نشان داده شد. در این راستا سایر شرکت‌ها به‌جز «کشرق» در شاخص مدنظر رقمی نزدیک به یکدیگر دارند و امکان سوددهی برای «کشرق» در آینده پایین است.
مقاومت سنگ‌‌‌گونه در برابر قیمت دستوری
طبق تجزیه و تحلیل انجام‌شده، حاشیه سودهای خالص، عملیاتی و ناخالص ۱۲ماه منتهی به ۱۴۰۱ به طور مشترک برای سه نماد یادشده ۳۱‌درصد نشان داده شد. در این راستا میانگین حاشیه سود خالص از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۴۰۱ به‌میزان ۲۹درصد، میانگین حاشیه سود عملیاتی ۲۶درصد و میانگین حاشیه سود خالص به میزان ۲۴‌درصد نشان داده شد. بر این اساس قابل مشاهده است که به دلیل بالا بودن حاشیه سودهای خالص و ناخالص برای این صنعت عملکرد مثبتی از آن ثبت شده است. این در حالی است که به‌رغم دخالت دولت و تعیین قیمت دستوری بر آن همچنان حاشیه سود به‌نسبت بالایی گزارش شد. از همین رو حاشیه سودهای خالص و ناخالص در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ به طور میانگین به ترتیب در حدود ۱۷ و ۲۸‌درصد بود؛ اما سال گذشته این ارقام برای هر دو شاخص ۳۱‌درصد شده است.

جهش‌‌‌ مقطعی تولید با عرضه اولیه
از منظر بررسی اوضاع تولید، صنعت زغال‌سنگ به‌جز سال‌های ۱۳۹۶، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با روند کم‌‌‌نوسانی روبه‌‌‌رو بوده است. با واکاوی داده‌‌‌ها می‌‌‌توان افزایش و رشد بزرگی را در سال ۱۳۹۶ به میزان ۱۱۷‌درصد مشاهده کرد. در حالی که طبق بیان مذکور، برای اولین بار عرضه سهام شرکت «کزغال» اثر غالبی در این رشد تولید داشته است. این در حالی است که در سال ۱۴۰۰ تولید این صنعت به میزان ۱۹‌درصد افت داشت. برخلاف این روند، طبق آمار قابل برای سال ۱۴۰۱ رشد تولید ۴۳درصدی به وقوع پیوسته است که خبر خوبی برای این صنعت به حساب می‌‌‌آید. بر این اساس در سال گذشته سهم اعظم بخش زغال‌سنگ سهام «کزغال» با ۵۰‌درصد کل تولید آن بود. از سوی دیگر کمترین میزان سهم تولید سال ذکرشده مربوط به سهام «کشرق» بود. با این اوصاف «کزغال» نصف تولید صنعت زغال‌سنگ را ثبت کرده و بیشترین سهم از رشد ۴۳درصدی ۱۴۰۱ مربوط به آن است.
حرکت درآمد و تولید در یک جهت
از منظر درآمدی در صنعت زغال‌سنگ فراز و فرودهای قابل‌‌‌توجهی طی بازه زمانی ۱۰‌‌‌ساله در داده‌‌‌های موجود مشاهده شده است. در این راستا کمترین میزان فروش در مدت ۱۰سال اخیر مربوط به سال ۱۳۹۲ به‌میزان ۵۹میلیارد و ۴۴۰میلیون تومان است. بیشترین میزان فروش هم در بازه مذکور به سال ۱۴۰۱ با ۴هزار و ۴۷۳میلیارد تومان مربوط می‌شود. طبق بررسی صورت‌گرفته این صنعت در سال ۱۳۹۸ به جای رشد، ۱۸‌درصد کاهش فروش داشت. در ادامه با افزایش ۳۰۸درصدی در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ماقبل خود میزان درآمد اسمی بسیار بالاتری را ثبت کرد. بر این اساس دومرتبه در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۸، صنعت مذکور رشد فروش یکساله بسیار بالایی داشته است؛ به این جهت که در تاریخ‌‌‌های یادشده به علت عرضه‌‌‌های اولیه و جهش نرخ ارز رقم رشد فروش برای این صنعت به ترتیب ۲۹۲ و ۳۰۸‌درصد بوده است. علاوه بر آن در سال ۱۴۰۰ به میزان ۲۷درصد رشد فروش داشته است. به این ترتیب در سال ۱۴۰۱ رشد آن به رقم ۵۷‌درصد رسید. به طور واضح این خبر خوبی برای صعنت زغال‌سنگ و سرمایه‌‌‌گذران آن بود؛ چرا که با وجود سرکوب قیمتی عجیب این صنعت نسبت به صنایع دیگر که روی هم رفته افزایش قیمت داشته‌‌‌اند، در سال ۱۴۰۱ رقم بالایی از فروش در مقایسه با سال گذشته رخ داد.

انجماد در سمت نرخ فروش
براساس پرفروش‌‌‌ترین و اصلی‌‌‌ترین محصولات فروش رفته، اوضاع نرخ فروش هر شرکت بورسی فعال در این صنعت بررسی شد. از همین‌رو پرفروش‌‌‌ترین محصولات هر یک از سهم‌‌‌ها، زغال‌‌‌سنگ برای «کطبس»، زغال‌سنگ کک‌‌‌شوی کیفی درجه‌یک برای «کشرق»، زغال‌‌‌سنگ کنسانتره کک‌‌‌شو برای «کپرور» و کنسانتره زغال‌سنگ برای «کزغال» است. به این ترتیب بیشترین میانگین نرخ فروش سال ۱۴۰۱ مربوط به سهم «کپرور» است. به این جهت ۴میلیون و ۳۱۴هزار تومان به ازای هر تن میزان نرخ فروش «کپرور» بوده است.

در ۱۴۰۱ نرخ فروش «کطبس» یک‌میلیون و ۴۴۳‌هزار تومان به ازای هر تن است. این در حالی است که نرخ کنسانتره زغال‌سنگ خرداد سال ۱۴۰۲ برای «کزغال» با رقم نزدیک به نرخ مربوط به «کپرور» در همان تاریخ، به میزان ۶میلیون و ۲۷۴‌هزار تومان بیشترین مقدار را برای این نرخ مذکور ثبت کرده است. «کطبس» کمترین نرخ خرداد ۱۴۰۲ را با ۲میلیون و ۲۲۹‌هزار تومان ثبت کرد.

با تفاسیر فوق می‌‌‌توان ادعا کرد اگر اوضاع قیمت‌گذاری و تجاری‌‌‌سازی آن دچار تغییر شود این صنعت پتانسیل زیادی برای رشد دارد.
منبع: دنیای اقتصاد