اما این صنعت نه‌تنها از تغییر و تحولات تقاضا در بازار‌های جهانی بلکه از مداخلات بی‌‌‌شمار دولت در این بخش، تغییر مدیران و مقامات بخش صنعت، مشکلات در بخش‌های زیربنایی و آب و برق و گاز و…، تلاطمات سیاسی- اجتماعی داخلی، تحولات ارزی و عدم‌توازن زنجیره نیز تاثیر گرفت؛ دستورالعمل‌هایی که باعث شد صنعت فولاد با ثبات کمتری روبه‌رو شود. در حالی که باید جلوی صدور بی‌رویه مجوزها گرفته می‌شد، اما مشاهده کردیم که به ترتیب برای معدنی‌ها مشکل‌آفرین شدند. در این خصوص فعالان معدنی تاکید دارند که باید دستورالعمل‌ها با هماهنگی همه ذی‌نفعان صادر شود تا با اظهارنظرها، کمترین اشکال پیش بیاید. به این ترتیب تاکید می‌شود مشکل امروز صنعت فولاد بحث مدیریت است، تا جایی که این صنعت از نبود مدیر واحد رنج می‌برد.
با اینکه ایران یک درصد از جمعیت جهان و یک درصد از مساحت خشکی‌های جهان را داراست اما با محاسبات انجام‌شده تنها یک درصد از ذخایر ایران در حال بهره‌برداری است که کارشناسان دلیلش را ضعف مدیریت در حوزه معدن می‌دانند.

لزوم اجتناب از بخشی‌نگری
در این خصوص مدیرعامل فکور‌صنعت با نگاهی به بازار در تهران اظهار کرد: باید ببینیم پافشاری در صنعت معدن برای توسعه این صنعت بزرگ در کنار صنایع دیگر نظیر گردشگری خوب است یا نه. پاسخ بله است چون صنایعی نظیر صنعت فولاد امروز به صنعت مهم کشور تبدیل شده‌اند و اکنون ایران در بین کشورهای ممتاز دنیا قرار گرفته است.
محمد شیخ‌زاده افزود: تحلیل داینامیک و استاتیک یکی از نکات مهمی است که در صنعت فولاد می‌توان به آن اشاره کرد. نباید نگران نوسان بین دوره‌ها باشیم، چراکه این موارد در حال گذار هستند. از سوی دیگر توسعه انرژی، جاده و… همزمان با توسعه‌های فولادی انجام نمی‌شود که این اتفاق یکی از معضلات کنونی صنعت فولاد است.
مدیرعامل فکور‌صنعت خاطرنشان کرد: صنعت فولاد کشور نباید منتظر دیگران در زمینه‌های توسعه‌ای بماند و در کنار کارهای دیگری که انجام می‌شود باید در کسب‌وکارهای مجاور نیز سرمایه‌گذاری کرد. به عبارتی به جای نگاه انقباضی باید نگاهی مبوسط به این صنعت داشته باشیم که با خون دل‌های فعالان آن ایجاد شده است.
وی تصریح کرد: بسیاری از کشورها نظیر عمان و عربستان در منطقه به دنبال توسعه صنعت فولاد خود هستند و به همین خاطر نباید به سادگی با صنعت فولاد کشور برخورد کنیم تا از این نقطه قوت به خوبی استفاده کنیم.
شیخ‌زاده تاکید کرد: یکی از مشکلاتی که در صنعت فولاد وجود دارد بخشی‌نگری است که با توجه به این معضل، بسیاری از شرکت‌ها به دنبال رقابت با یکدیگر هستند، اما نکته این است که به جای رقابت باید سرمایه‌گذاری‌های مشترکی را انجام دهند. از سوی دیگر توسعه متوازن زنجیره‌ای باید در دستور کار قرار بگیرد.
وی عنوان کرد: نباید روی بازار داخل تمرکز کنیم و باید بازارهای خارجی را با دید دقیق‌تری نگاه کنیم. بسیاری از کشورهای خارجی خصوصا کشورهای همسایه با مشاوران خود تلاش می‌کنند که ظرفیت‌های جدیدی را ایجاد کنند که این موضوع نشان از پتانسیل‌های موجود در این صنعت است.

توجه به مقوله شایستگی
مدیرعامل گروه صنعتی فکور‌صنعت با اشاره به ضرورت ‌یافتن و مورد توجه قرار دادن شایستگی‌‌‌های کشور در حوزه اقتصاد گفت: در تحلیل فرآیند توسعه اگر به مقولاتی ورای صنعت فولاد توجه کنیم، لازم است حتما مقوله شایستگی را معیار خود قرار دهیم. نه‌تنها هر سازمان و بنگاه بلکه هر کشور باید براساس نظام شایستگی‌‌‌های خود سه ‌هدف عالی خود را انتخاب کند و بر آنها متمرکز شود تا به موفقیت برسد. تجربه شخصی من در استرالیا موید همین نکته است. در ایران هم طبق برآوردهای صورت‌گرفته تمرکز سیاستگذاران برای تحقق توسعه باید بر سه بخش نفت و گاز، معادن و گردشگری باشد.
شیخ‌‌‌زاده با اشاره به ضرورت توجه به مسیر موفقیت‌‌‌آمیز صنعت فولاد گفت: باید همزمان با نقد وضعیت به حل مسائل بپردازیم. اگر چالش سنگ‌آهن است با سرمایه‌گذاری برون‌‌‌سرزمینی، توجه به اصلاح روندها و تمرکز بر معادن با عیار پایین کار را پیش برد. این روش‌ها تا حدی به حل مسائل کمک می‌کنند. در نتیجه عدم‌ تمرکز بر توسعه، امروز به جایی رسیده‌‌‌ایم که عمان با کپی ‌کردن طرح توسعه مکران در حال توسعه ظرفیت‌های صنعتی و زیرساختی خود است، در حالی که به اندازه ما پتانسیل و توان ندارد.
او ادامه داد: کشور چنان توانمند است که امروز طرف‌‌‌های عربستانی مدام به طرف‌‌‌های ایرانی درخواست احداث صنایع تولید گندله در ظرفیت‌های بالاتر از ۷ میلیون تن را می‌دهند. بنابراین نباید این صنعت را که تا اینجا با مشقت بسیار پیش رفته، رها کرد.

بلبشو در صنعت فولاد
یک فعال معدنی در تشریح چالش‌های بخش معدن گفت: امروز یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بخش معدن اعطای ۱۲۵میلیون تن مجوز تاسیس واحد فولاد است که به بلبشوی کامل در این صنعت تبدیل شده و نیازمند رسیدگی جدی، از جمله ابطال مجوزها در صورت عدم‌تحقق و اجراست.
محمد ابکا با یادآوری مشکلات صنعت فولاد در حوزه تامین سنگ‌آهن، مسائل زیرساختی به‌ویژه مبحث ریل راه‌آهن، انرژی برق و تامین گاز و آب افزود: امروز ظرفیت کشور در حوزه حمل بار دریایی باید به ۳۰ میلیون تن و تامین گاز از سطح ۱۴ میلیارد مترمکعب به ۱۸ میلیارد مترمکعب برسد و زیرساخت‌های راه‌آهن و شبکه ریلی نیز گسترش یابد. این موارد نیازمند تزریق حدود ۹ میلیارد دلار سرمایه جدید است که اگر تامین نشود صنعت فولاد درجا خواهد زد.
وی تصریح کرد: ظرفیت بار ریلی، جاده‌ای و دریایی کشور محدود است و فولادسازان تشویق به حرکت به سمت حمل‌ونقل با ریل شده‌اند که به همین خاطر این شرکت‌ها نیاز به بیش از ۳ هزار کیلومتر خطوط ریلی دارند تا بتوانند در جهت چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد اقدام کنند.
این فعال معدنی تاکید کرد: ایران دومین مخازن گاز دنیا را دارد که تا سال ۱۴۰۴، ۱۸ میلیارد گاز برای تولید فولاد کشور در سال نیاز است. امروز به طور کلی حدود ۶ درصد از گاز کشور را فولادی‌ها مصرف می‌کنند ولی فولادسازان با محدودیت‌هایی در فصول مختلف سال روبه‌رو می‌شوند.
ابکا با نقد نحوه مداخلات دولت در صنعت فولاد یادآور شد: نهادهای تصمیم‌گیر در امور فولاد، صادرات و ارز تنها طی ۱۲ماه سال گذشته ۲۰ تصمیم و مقرره جدید ابلاغ کرده‌‌‌اند که اثر شدیدی روی بخش فولاد داشته است. با اینکه عمر برخی از این مصوبات به پنج ‌روز هم نرسیده، این حجم از مداخلات فضای کسب‌وکار این بخش را به‌شدت پرنوسان کرده است.
وی تصریح کرد: به عنوان چند راه‌حل فوری برای مسائل حوزه معدن لازم است دولت از صدور بی‌‌‌رویه مجوز و بخشنامه جلوگیری کند. ضمن اینکه در زمان تدوین سیاست‌ها و تنظیم مقررات از نظر بخش خصوصی یا عمومی یا انجمن‌‌‌ها بهره گرفته شود و مشورت‌‌‌پذیر باشند.

منبع: روزنامه جهان صنعت