به طور مثال برای سال ۱۴۰۱ حدود ۳۷ میلیون تن پیش‌بینی شده بود که با آمار واقعی تفاوت چشمگیری را شاهد هستیم. امسال هم مطرح می‌شود که بر اساس برنامه تولید ۵۵ میلیون تن تولید فولاد در ۱۴۰۴ باید حداقل بیش از ۴۲ میلیون تن تولید داشته باشیم؛ عددی که با شرایط فعلی برق‌رسانی دور از دسترس به نظر می‌رسد. تا جایی که کارشناسان مطرح می‌کنند اگر بتوانیم تولید سال قبل را ثابت نگه داریم در نوع خود شاهکار کرده‌ایم.

با اینکه به تازگی سخنگوی صنعت برق از برنامه‌ریزی برای افزایش تولید برق و ارتقای نیروگاه‌ها تا تابستان ۱۴۰۲ خبر داده است و اعلام کرده که بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده در توسعه برق صنایع ۱۴۷۸ مگاوات نیروگاه حرارتی صنایع تا اوج بار مصرف برق ۱۴۰۲ در مدار تولید قرار خواهند گرفت اما فعالان این عرصه نگران کمبود برق و در نتیجه تولید هستند. حالا کارشناسان بر این مهم تاکید دارند که به دلیل پیش‌بینی کاهش مصرف فولاد و مشکلات فعلی در کشور بهترین راه حمایت دولتمردان از فولادی‌ها و توسعه صادرات است؛ مساله‌ای که با وجود گمانه‌هایی از اعمال عوارض صادراتی کمی نگران‌کننده است.در این خصوص عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه تا به امروز هیچ نوع سرمایه‌گذاری‌‌ای در توسعه برق‌رسانی در کشور صورت نگرفته است. این در حالی است که مصرف برق سال به سال افزایش داشته و به طور مثال برای امسال هم مطرح شده که ۱۰ درصد مصرف برق در کشور در همه زمینه‌ها افزایشی خواهد بود.
رضا شهرستانی ادامه داد: به این دلیل که در این حوزه سرمایه‌گذاری نشده و خیلی از نیروگاه‌ها به تعمیرات نیاز دارند و به دلیل مشکلات نقدینگی و وجود قطعات یدکی، در نتیجه همه مسائل دست به دست هم داده و باعث شده که فعالان حوزه فولاد با مشکل روبه‌رو شوند.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به آمار تولید فولاد در کشور خاطرنشان کرد: بر اساس اهداف مشخص‌شده قرار بود امسال حدود ۳۸ میلیون تن تولید داشته باشیم اما در واقعیت حدود ۵ میلیون تن کمتر تولید شد. امسال هم بر اساس برنامه تولید ۵۵ میلیون تن ۱۴۰۴ باید حداقل بالای ۴۲ میلیون تن تولید داشته باشیم که مستلزم تامین برق بیشتر است. او تصریح کرد: اگر بخواهیم از میزان ۳۲ میلیون تن سال قبل ۱۰ میلیون تن اضافه‌تر تولید کنیم نسبت به سال قبل حداقل به ۵ هزار مگاوات برق نیازمندیم؛ موضوعی که به علت مشکلات فعلی به احتمال بسیار زیاد عملی نخواهد بود. در واقع باید گفت که اگر بتوانیم تولید ۳۲ میلیون تن سال قبل را ثابت نگه داریم، شاهکار کرده‌ایم.

دلایل کاهش معاملات
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره این مساله که روند معاملات شمش فولاد در دو هفته ابتدایی سال جدید نشان می‌‌دهد که از استقبال خریداران برای محصولات فولادی نسبت به هفته‌‌‌های پایانی ۱۴۰۱کاسته شده است،‌ نیز گفت: هنوز اول سال هستیم و زود است که بخواهیم بگوییم معاملات چرا کاهشی بوده است اما باید گفت که شرایط بد اقتصادی فعلی و تورم همه دست به دست هم داده که نقدینگی کاهش پیدا کند. از طرفی هم بانک‌ها سیاست انقباضی در پیش گرفته‌اند و وام جدیدی پرداخت نمی‌کنند که این مساله بر تولید‌کننده‌ها فشار آورده است.
شهرستانی ادامه داد:‌ با توجه به مشکلات اقتصادی پیش‌بینی می‌شود که مصرف کاهشی شود. مدتی است که بیشتر پروژه‌های دولتی به دلیل کاهش بودجه برای تامین زیرساخت‌هایی از جمله پل‌سازی و جاده‌سازی به عقب افتاده‌اند. از طرفی با افزایش هزینه‌ها و تورمی که امروز در کشور وجود دارد، شاهد کاهش مصرف خواهیم بود. مردم به شدت به دنبال تامین مایحتاج روزمره‌شان از جمله دارو، غذا و پوشاک خواهند بود و در نتیجه مصرف صنایع مختلف از جمله لوازم خانگی و خودرو که از فولاد نشات می‌گیرند،‌ کاهشی خواهد شد.

اهمیت تمرکز بر صادرات فولاد
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد تاکید کرد: با توجه به مسائلی که مطرح شد، پیش‌بینی می‌شود که فولاد روی صادرات متمرکز شود تا بتوانیم کاهش مصرف را جبران کنیم. در این شرایط هم ارزآوری ایجاد می‌شود و هم کارخانه‌ها ادامه فعالیت می‌دهند. او درباره این پرسش که چه پیشنهادی در سال جدید برای مسوولان معدنی کشور دارید، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ساخت و ساز آنچنانی در کشور نخواهیم داشت، در نتیجه مصرف کاهشی می‌شود. از طرفی هم دیدیم که وعده ۴ میلیون مسکن سیدابراهیم رییسی عملیاتی نشد لذا دولتمردان باید از فولادی‌ها حمایت کنند. شهرستانی با اشاره به گمانه‌هایی برای افزایش نرخ عوارض مطرح کرد: متاسفانه زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که دولت می‌خواهد نیم درصد برای محصولات پایه عوارض بگذارد که این تصمیم یک اشتباه محض است. در واقع زمانی باید عوارض گذاشته شود که قیمت‌های داخل نسبت به قیمت‌های صادراتی بالاتر باشد، نه اینکه با قیمت دستوری ۲۸ هزار تومان که پایه قیمت بورس است و از آن طرف اعمال سهمیه‌بندی‌هایی که باعث شده تقاضا بالا نرود، عوارض هم گذاشته شود! او تاکید کرد: چنین تصمیمات اشتباهی عواقب بدتر خواهد داشت که برای کشور هزینه دارد.

برنامه دولت برای گذر از تابستان بدون خاموشی چیست؟
درحالی فعالان حوزه فولاد از بی‌برقی نگران هستند که سخنگوی صنعت برق چندی پیش گفت: برنامه‌ریزی برای افزایش بیش از ۷۰۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های جدید و ارتقای نیروگاه‌های موجود تا تابستان سال ۱۴۰۲ انجام شده است. مصطفی رجبی‌مشهدی افزود: وزارت نیرو در سال دوم دولت مردمی سیزدهم برنامه‌ای مشتمل بر ۱۴۰ اقدام را تنظیم کرده که شامل سه بخش تولید و تامین برق، مدیریت مصرف و تقاضا و برنامه‌های ضروری برای رفع محدودیت‌های شبکه انتقال و فوق توزیع کشور در تابستان ۱۴۰۲ می‌شود.
این ۱۴۰ برنامه در حوزه تولید منجر به افزایش ظرفیت تولید نیروگاه‌های جدید به میزان ۶۰۰۰ مگاوات و همچنین افزایش ظرفیت نیروگاه‌های موجود و رفع نیروگاه‌های آسیب‌دیده در مجموع به میزان ۱۷۰۰ مگاوات است و بر این اساس ۷۷۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های موجود افزوده خواهد شد تا بتوان تابستان را از لحاظ ظرفیت تولید به شکل مطمئن‌تری پشت سر گذاشت.

تولید ۶/۳۰ میلیون تن فولاد در سال گذشته
انجمن جهانی فولاد سال گذشته اعلام کرد ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۳۰ میلیون تن فولاد تولید کرده که با توجه به تولید ۴۴ میلیون تنی فولاد در غرب آسیا، ۵/۶۹ درصد تولید فولاد غرب آسیا در اختیار ایران بوده است. اعلام شده که تولید فولاد ایران در ماه دسامبر ۲۰۲۲، آخرین ماه سال گذشته میلادی برابر با آذر ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱ با افزایش ۳/۳ درصدی به ۷/۲ میلیون تن رسیده است.
بر اساس این گزارش، تولید فولاد ایران در سال ۲۰۲۲ به ۳۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسیده که نسبت به سال قبل‌تر ۸ درصد بیشتر شده است. بر اساس برآوردهای این نهاد بین‌المللی، بیشترین رشد تولید سالانه در میان ۱۰ کشور نخست تولیدکننده فولاد جهان به ایران تعلق دارد اما در میان ۶۴ کشور تولیدکننده در جهان، ایران در جایگاه سوم قرار گرفته است. با اینکه آمارهای جهانی مثبت است اما پیش‌بینی شده که تا ۱۴۰۴ ایران به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد دست پیدا می‌کند،‌ بنابراین آمارها بر اساس برنامه‌های داخلی خوشایند نیست. مدت‌هاست که کارشناسان از این موضوع سخن می‌گویند که به دلیل بروز مشکلات پیش آمده برای صنعت فولاد نمی‌توانیم به این هدف برسیم.
مطرح می‌شود که اگر می‌خواستیم به تولید مشخص شده در سال ۱۴۰۴ دست پیدا کنیم باید اجازه می‌دادیم کارخانه‌ها با تمام ظرفیت تولید کنند. این در حالی است که در سال‌های اخیر در ۳ ماه تابستان شرکت‌های فولادی با مشکل قطعی انرژی ازجمله برق و گاز روبه‌رو بوده‌اند و با نیمی از توان خود اقدام به تولید کرده‌اند.
در همین خصوص زمستان سال گذشته بود که معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت گفت: تا به امروز تمرکز ویژه‌ای روی صنعت فولاد داشتیم و قرار بود در سال ۱۴۰۴ به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال برسیم و ۸۰ درصد برنامه ۱۴۰۴ در صنعت فولاد، آماده تولید است اما برنامه تولید تنها ۳۰ درصد تحقق‌ یافته و علت آن نیز بحران انرژی است که نشان می‌دهد در زمان برنامه‌ریزی توجهی به بحران انرژی نشده است. محتشمی‌پور بحران امروز و فردای حوزه معدن و صنایع معدنی را انرژی دانست و تصریح کرد: از آنجا که هم محصولات انرژی‌بر صنعت و معدن را در برنامه‌های توسعه‌ای قرار داده‌ایم و هم فرآیندهای تولید را هیچ‌ وقت ممیزی انرژی نکرده‌ایم، در نتیجه این شرایط به یک گلوگاه مشکل‌‌زا تبدیل ‌شده است.

منبع: روزنامه جهان صنعت