به گزارش بیرونیت به نقل از روزنامه جهان صنعت، با حرکت شتابان دنیا به سمت استفاده از فناوری، به روز بودن در بهره از تکنولوژی، ماشین‌های برقی و… تقاضا برای فلزات غیرآهنی از جمله مس افزایش پیدا کرده است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که در آینده نیز این مهم رشد چهار برابری داشته باشد.
براساس پیش‌بینی‌ها، با توجه به افزایش اهمیت مس گفته شده که قیمت ۱۵ هزار دلاری آن با توجه به افزایش مصرف دور از دسترس نیست و با توجه به عدم شناسایی ذخایر جدید و افزایش تقاضای مس در سال‌های آتی مازاد تقاضای این فلز حتمی است. به این ترتیب سرمایه‌گذاری در این حوزه در بخش اکتشاف و کسب فناوری‌های جدید معدنی نتایج ارزشمندی را حاصل می‌‌کند.
افزایش تقاضا، جذابیت را برای صاحبان سرمایه در این حوزه بیشتر کرده و به همین دلیل ایران لازم است که به سمت تکمیل زنجیره مس حرکت کند. گفته می‌شود که زنجیره مس در ایران قابلیت ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری برای کشور دارد و ایران توان آن را دارد که تولید کاتد مس را از شرایط کنونی به یک میلیون تن در سال برساند.
کارشناسان باور دارند که راهکار تعدیل و بهبود شرایط کشور در گرو وضعیت اقتصادی بوده و حل بحران اقتصادی نیز در دستان فعالان بخش معدن است. حالا اگر ما نیز هم‌مسیر با کشورهای دیگر حرکت کنیم و بخواهیم در راستای توسعه انرژی‌های پاک گام برداریم،‌ چاره‌ای جز توسعه صنعت مس کشور نداریم.
معدنکاری دیجیتال
تکنولوژی در حوزه معدن موضوع مهمی است که نباید نادیده گرفته شود؛ چراکه علاوه بر اینکه قیمت تمام‌‌شده محصولات را کاهش می‌دهد بلکه موجب افزایش توان رقابتی فعالان این عرصه در کسب سهم بیشتر در بازارهای جهانی هم می‌‌شود. اما در کشور ما عدم پیشرفت در واردات تکنولوژی روز در بخشی به شرکت‌ها و در بخشی به حاکمیت برمی‌گردد که بسترها را آماده نکرده است. کشورهای شیلی، آلمان و ژاپن بزرگ‌‌ترین تولیدکنندگان مس در جهان هستند، این موضوع صرفا نه به‌خاطر ذخایرشان بلکه به دلیل به‌ کارگیری فناوری‌ روز است. در حال حاضر استرالیا اکتشافاتی در عمق ۱۳۰۰ متر انجام می‌دهد اما ایران همچنان اکتشافات را در سطح دنبال می‌کند.
آغاز سال نو با رشد تولید فلز سرخ
تولید معادن مس شیلی طی ژانویه سال ۲۰۲۳ میلادی شاهد رشد ۹/۲ درصدی بود.
تولید مس شیلی، طی ژانویه ۲۰۲۳ میلادی با رشد ۹/۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۴۳۷ هزار و ۹۰۰ تن افزایش یافت. کودلکو، غول معدنی تولید کننده مس شیلی، میزان تولید فلز سرخ را طی مدت یادشده با رشد سالانه ۱/۵ درصدی به ۱۲۷ هزار تن افزایش داد.
همچنین میزان تولید در معدن اسکوندیدا متعلق به شرکت معدنی بی اچ پی بیلیتون به ۹۳ هزار و ۳۰۰ تن رسید که حاکی از رشد ۲/۱۵ درصدی است. معدن اسکوندیدا بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره مس و مس کاتد جهان به‌شمار می‌رود.
این در حالی است که معدن کولاهواسی، با سرمایه‌گذاری مشترک شرکت آنگلو امریکن و گلنکور طی ژانویه سال جاری میلادی با تولید ۴۲ هزار و ۹۰۰ تن مس شاهد کاهش ۴/۱۶ درصدی سالانه بود.
شیلی، بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده مس جهان است که طی سال ۲۰۲۲ میلادی توانست ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن از تولید فلز سرخ جهان را به خود اختصاص دهد. این کشور همچنین از لحاظ ذخایر مس در بین کشورهای برتر دنیا قرار دارد.
اهمیت توجه به زیرساخت‌ها
از بین موارد مهم برای تامین زیرساخت‌ها یکی بحث اینترنت است که مساله بسیار کلیدی در معدن‌ کاری دیجیتال به‌شمار می‌‌آید. بدون بستر مناسب برای اینترنت قوی نمی‌توانیم به معدن‌کاری دیجیتال ورود کنیم ولی متاسفانه بستر مناسبی در این خصوص آماده نیست.
در این بین، موضوع مهمی که مسیر ورود فناوری را برای واردات ماشین‌‌آلات با تکنولوژی بالا کند کرده، تحریم‌هاست. عدم ارتباطات مالی بین‌المللی عامل تاثیرگذاری در توسعه بخش معدن است. این موضوع سبب شده به ناچار از ماشین‌آلات نسل دوم استفاده کنیم.
مبحث ورود تکنولوژی روز در معادن دامنه وسیعی دارد که از ارتباط مسائل و نهادهای مختلف، اعم از آموزش و نیروی انسانی، دولت و زیرساخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ارتباط با جهان و زنجیره تامین جهانی، فناوری و سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود. در بحث بهره‌گیری از تکنولوژی روز باید چند موضوع مورد توجه قرار گیرد؛ یکی از این موارد آموزش است. ما در کنار ورود فناوری نو باید در خصوص آموزش نیروی کار به صورت جدی وارد عمل شویم.
امروز باید به دنبال ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر، تقویت بخش پایین‌دستی حوزه مس و حرکت به سوی صنایع‌ های‌تک باشیم. دنیا در حرکت به این سمت است تا ۲۰۵۰ کربن صفر شود و حرکت دنیا به سمت کاهش تولید کربن و کربن‌زدایی است. این مهم اکنون در مباحث تولید سبز، توسعه پایدار‌، حذف سوخت‌های فسیلی و استفاده از سوخت‌های پاک در تولید محصولات معدن و صنایع معدنی مطرح است.
با حرکت دنیا به سمت استفاده از فناوری‌ها و نوآوری‌ها از ماشین‌های برقی گرفته تا انرژی‌های پاک، مصرف فلزات غیرآهنی نظیر مس افزایش پیدا می‌کند و در سال‌های آینده تا چهار برابر امروز نیاز به عرضه مس وجود خواهد داشت.
همین مساله و افزایش تقاضا، سبب افزایش قیمت مس شده و جذابیت را برای صاحبان سرمایه در این حوزه بیشتر می‌کند و به همین دلیل باید به سمت تکمیل زنجیره مس در کشور حرکت کنیم.
لزوم سرمایه‌گذاری در مس
براساس پیش‌بینی‌ها با توجه به افزایش اهمیت مس، گفته شده که قیمت ۱۵ هزار دلاری آن با در نظر گرفتن افزایش مصرف و تقاضا دور از دسترس نیست و با توجه به عدم شناسایی ذخایر جدید و افزایش تقاضای مس در سال‌های آتی مازاد تقاضای این فلز حتمی است و سرمایه‌گذاری در این حوزه در بخش اکتشاف و کسب فناوری‌های جدید معدنی نتایج ارزشمندی را حاصل می‌کند.
زنجیره مس در ایران قابلیت ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری برای کشور دارد و ایران می‌تواند تولید کاتد مس را از شرایط کنونی به یک میلیون تن در سال برساند. همچنین در حال حاضر کمتر از یک درصد ذخایر ایران استخراج می‌شود که این اندازه باید به سه تا پنج درصد افزایش پیدا کند.
این واقعیت که در آینده وجود ظرفیت بالاتر تولید و عرضه بیشتر مس در جهان می‌تواند مزیت رقابتی کشورهای صاحب این ثروت طبیعی باشد دور از ذهن نیست؛ کشورهای پیشرو در این مورد نیز گوی سبقت را ربوده و به صورت استراتژیک سرمایه‌گذاری‌های کلانی را در زنجیره ارزش مس انجام داده‌اند.
اخبار افزایش تقاضای مس در آینده موجب شده که پکن سیاست‌های سختگیرانه کووید را صفر کرده و برای بهبود اقتصادی این کشور و همچنین تقاضای متوقف‌شده چین بابت مس، اقدامات را تسریع ببخشد. این سبب می‌شود احتمال افزایش قیمت مس حتی تا دو برابر قیمت فعلی و افزایش ضریب اطمینان سرمایه‌گذاری از منظر اقتصادی همگی بازار مس را به بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل کند.
ایران، کشوری غنی در حوزه معدن
وجود حدود ۶۸ نوع ماده معدنی در ایران سبب شده است تا کشور ما از جمله کشورهای غنی در حوزه معدن به‌شمار آید. براساس آمارهای منتشرشده، ایران جایگاه پانزدهم را در بین کشورهای معدن‌خیز دنیا، سوم در آسیا و نخست را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است و در برخی ذخایر مانند مس رتبه دوازدهم را دارد.
باتوجه به اینکه صادرات مواد معدنی نسبت به بسیاری از بخش‌های دیگر، اثرپذیری کمتری از تحریم‌ها داشته است، اگر موانع موجود در این بخش برطرف شود تا سال ۱۴۰۴ می‌تواند بخشی قابل‌توجهی از درآمد‌های ارزی کشور را به خود اختصاص دهد، گرچه در شرایط فعلی نیز حدود ۲۶ درصد از کل صادرات کشور مربوط به بخش معدن و صنایع معدنی است.
در سال‌های اخیر، برخی سیاست‌ها برای جلوگیری از صادرات موادخام و نیمه‌خام معدنی سبب فشار به بسیاری از معادن کوچک و متوسط و علاوه‌بر آن، سبب کاهش نقش بخش معدن در ارزآوری برای کشور شده است.