به گزارش معدن نامه، به گفته دکتر جواد درویشی‌خاتونی، سواحل پهنه‌های بسیار پرتحرکی هستند که از سویی تحت تأثیر فرآیندهای مربوط به آبها و دریاها (هیدرودینامیک آبها) قرار دارند و از سویی دیگر فرآیندهای حاکم بر محیط‌های خشکی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر نحوه شکل‌گیری و تحولات آن تأثیرگذار هستند.
وی ضمن تاکید بر تهیه نقشه‌های ژئومرفولوژی ساحلی استان‌های همجوار با سواحل کشور افزود: شرایط اقلیمی حاکم بر مناطق ساحلی نیز در ارتباط با فرآیندهای شکل‌زایی و شرایط زیستی نقش تعیینکننده‌ای بر ویژگی‌های مورفولوژیکی سواحل دارند و از طرفی دیگر حضور انسان در محیط ساحلی و بهره‌برداری‌های وی، موجب تغییر چشم‌اندازهای ساحلی می‌شود.
این کارشناس زمین‌شناسی با بیان این‌که مهمترین عامل در شکل‌زایی منطقه ساحلی استان خوزستان در پهنه خشکی متغیرهای ناشی از آب‌های جاری است، تصریح کرد: وجود رودهای بزرگ و پر آب با حجم قابل توجه از رسوب، تاثیر زیادی در ایجاد اشکال ساحلی داشته و دلتاهای وسیعی را به وجود آورده‌اند.
درویشی‌خاتونی خاطرنشان کرد: تغییر مسیر این رودها که در پهنه هموار جنوب استان به کرات اتفاق افتاده باعث تغییر محل ورود آنها به دریا شده و از این طریق سبب گسترش رسوبات در پهنه ساحلی شده که بر همین اساس تهیه نقشه‌های ژئومرفولوژی ساحلی استان خوزستان ضروری است.
معاون مدیرکل زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ضمن اشاره به مکانیزم‌های موثر دیگر در شکل‌دهی مورفولوژی منطقه گفت: پیشروی آب در اثر جریانات جزرومدی در سواحل و تشکیل خورهای زیاد منطقه نیز بسیار تاثیرگذار هستند و در استان خوزستان سیستم شکل‌زایی حاکم بر محیط دریایی بسیار فعال بوده و نقش مهمی در ایجاد اشکال موجود در منطقه داشته است.
وی با بیان این‌که وضعیت ژئومرفولوژیکی حال حاضر در سواحل استان خوزستان محصول عملکرد سیستم‌های شکلزائی حاکم بر محیط خشکی و دریایی است، افزود: این سیستم‌ها به‌طور همزمان فعال هستند و اما تاثیر آنها مساوی نبوده و بسته به موقعیت منطقه، یکی از این سیستم‌ها در ایجاد شکل ساحل بر دیگری غلبه داشته است.
این کارشناس زمین‌شناسی نقش رودها در پیشروی خط ساحلی را اساسی عنوان کرد و گفت: جریانات جزر و مدی در فرسایش کاوشی ساحل موثر هستند.
درویشی‌خاتونی، سیستم‌های شکلزائی منطقه ساحلی استان خوزستان را به سه قسمت تقسیم کرد و یادآور شد: در قسمت شرق و غرب استان سیستم حاکم بر محیط خشکی غلبه داشته و ساحل در حال پیشروی به سمت دریا است و در قسمت مرکزی سیستم محیط دریایی حاکم است.
نظارت دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی بر کلیه پروژه‌های پهنه‌های آبی
در ادامه معاون مدیرکل زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ضمن با استناد به تصمیم جلسه شورای معاونان سازمان متبوع خود گفت: در راستای یکپارچه‌سازی، الویت‌بندی و رصد پروژه‌ها و همچنین اجتناب از موازی‌کاری و جلوگیری اتلاف سرمایه‌های ملی، دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی مستقر در تهران به عنوان ناظر پروژه‌های شاخه زمین‌شناسی دریایی تعیین شد.
به گفته درویشی‌خاتونی، براساس این تصمیم کلیه مدیریت‌ها و مراکز سازمانی جهت اخذ کُد جدید پروژه‌های مرتبط با زمین‌شناسی دریایی، ابتدا ضمن تهیه پروپوزال پیشنهادی نسبت به ارسال آن به دفتر زمین‌شناسی دریایی تهران اقدام کرده و پس از بررسی در کمیته فنی زمین‌شناسی دریایی و تایید معاونت زمین‌شناسی اقدام به اجرای آن خواهند کرد.
شایان ذکر است، محدوده‌های پهنه‌های آبی کشور شامل محیط‌های فعال رسوبی نظیر دریاها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، خلیج‌ها، دلتاها و حوضه‌های آبریز رودخانه‌ای منتهی به آنها است و مطالعات زمین‌شناسی دریایی شامل بررسی و مطالعات رسوب‌شناسی، زمین‌شناسی جزایر، ژئوفیزیک دریا، اقلیم و جغرافیای دیرینه، ژئوشیمی و آلاینده‌های زیست‌محیطی در محدوده سواحل و دریا، زمین باستان‌شناسی و زمین-طبیعت گردشگری دریایی و ژئومرفولوژی ساحلی است.
بر همین اساس، با توجه به وظایف حاکمیتی محوله بر عهده سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مدیریت زمین‌شناسی دریایی این سازمان دارای تجهیزات مناسب و نیروی کارشناسی خبره است تا به بررسی‌های رسوب‌شناسی عهدحاضر و تهیه نقشه در مقیاس حوضه‌ای و به تفکیک استان، تهیه نقشه‌های ژئومورفولوژی بستر رودخانه، تعیین میزان و حجم رسوب وارد شده به مخازن سدها و بررسی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی رسوبات وارده شده به مخازن سدها و تعیین ماهیت ژئوشیمیایی رسوبات در راستای تعیین محدوده‌های منشا رسوبات بپردازد.
گفتنی است، مطالعات زمین‌شناسی دریایی با هدف آشنایی بیش از پیش با بستر دریا، مطالعات مربوط به سواحل و رودخانه‌ها، علاوه بر پاسخ به سوال‌های بی‌شماری که در ذهن پژوهشگران علوم زمین است، دارای اهمیت فراوان و استراتژیک از لحاظ سیاسی، امنیتی و اقتصادی در محدوده آب‌های سرزمینی کشورمان است.
